Hoe zou anders een gravitatie lens kunnen optreden als het foton geen massa zou hebben
Dat is een Newtoniaanse opvatting; een deeltje zou een massa moeten hebben om door de gravitatie van een andere massa beïnvloed te kunnen worden.
Na Einstein weten we beter. Alles, of het nu een rustmassa heeft of niet, zal zolang er geen externe kracht (zwaartekracht is geen kracht) op uitgeoefend wordt de lokale geodeet van de ruimtetijd volgen. Dat geldt dus voor bijvoorbeeld planeten en protonen maar ook voor fotonen, en dat is de oorzaak van de Einstein lensing.
e=mc
2 leidt tot problemen bij deeltjes zonder massa, het is een vereenvoudigde weergave van de volledige formule en geldt louter voor objecten met een rustmassa, dus niet voor fotonen.
De formule om de energie-inhoud van een deeltje mét en zonder massa bij relativistische snelheden te bekomen is e
2= p
2c
2 + m
2c
4. Voor een foton (rustmassa = 0) krijgen we dus e
2=p
2c
2+ 0 oftewel e=p.c. p is de impuls van het foton en is gelijk aan h/λ; de energie e van het foton is dus gelijk aan hc/λ. Voor een deeltje met een rustmassa groter dan nul in het waarnemersframe (dan is v = 0, dus impuls is 0) krijgen we e
2=0+m
2c
4 oftewel e=mc
2
Bereken je bij een relativistische snelheid de totale energie-inhoud dan zou je dat kunnen doen door de rustmassa met de Lorentzfactor gamma te vermenigvuldigen (en zo de 'relativistische' massa te bekomen) dus: e=mγc
2. De e bestaat hier eigenlijk uit twee delen; het energie equivalent van de rustmassa (mc
2) en de kinetische energie mc
2.(γ-1)
Maar bij een foton dat altijd aan de lichtsnelheid reist, is gamma oneindig en de rustmassa nul, dat leidt (0 * ∞) tot een onbepaald resultaat.
Het begrip relativistische massa had nooit bedacht moeten worden, dat levert alleen maar veel verwarring op. Massa is rustmassa, en die is bij een foton nul.
Einstein: "Es ist nicht gut von der Masse eines bewegten Körpers zu sprechen, wofür keine klare Definition gegeben werden kann. Man beschrankt sich besser auf die 'Ruhe-Masse'.