In een nieuw artikel van het AD wordt communicatiewetenschapper Mark Boukes gevraagd hoe zijn onderzoek kijkt naar een show zoals ‘Zondag met Lubach’ (ZML). Het satirische nieuwsprogramma is vanavond weer begonnen met een nieuw seizoen, wat qua timing mooi samengaat met de Tweede Kamerverkiezingen op woensdag 17 maart. Dit is alleszins geen toeval, en Boukes laat zien hoe de TV-show zeer direct invloed kan hebben op de afloop van het democratische proces...
Allereerst is het natuurlijk belangrijk om te beseffen dat veel mensen zondagavond voor de buis gaan zitten om de afgelopen week met een gezonde dosis humor af te sluiten. Twee miljoen, zijn het er gemiddeld. En als veel mensen luisteren naar politieke onderwerpen, al dan niet met een satirische invalshoek, dan is het onvermijdelijk dat het een en ander blijft plakken zonder de humoristische coating. Maar in hoeverre dan?
Boukes toont bijvoorbeeld aan dat twee ZML-afleveringen over TTIP allebei voor een aanzienlijke stijging in Google-searches over het onderwerp zorgden. Toenmalig minister Liliane Ploumen zegt zelfs “Ik probeerde al een hele tijd aandacht te vragen voor TTIP. Ik schreef dan een opiniestuk, maar geen krant was er in geïnteresseerd. Toen Lubach er aandacht aan besteedde, ontstond er plotseling een debat, er werden Kamervragen gesteld”. Ook komt er een statistiek langs die bewijst dat een significante fractie van potentiële PVV-stemmers na het zien van een ZML-aflevering waarin de retoriek van Wilders op de hak wordt genomen, toch maar ergens anders op te stemmen.
Ten slotte zegt Boukes dat de subjectieve aard van de politieke satire in ZML vooral sterk scoort bij jongeren, omdat zij “Weinig waarde hechten aan objectiviteit, omdat die volgens hen niet bestaat”. Jongeren hebben daarom minder vertrouwen in de objectiviteit van bijvoorbeeld kranten, in tegenstelling tot ouderen. Boukes concludeert: “Bij satire wordt humor gebruikt om macht te parodiëren. De macht van politici, tycoons, beleidsmakers. Bovendien hoeft goede satire niet per se verrassend te zijn. Bij Zondag Met Lubach wordt de satire in laagjes opgebouwd en weet je soms waar het naartoe kan gaan. Maar mensen lachen er dan niet minder om.” Die combinatie, van ontspannen humor en intense kritiek, maakt ZML zo invloedrijk.