Lijst van messierobjecten die vanuit de stad praktisch onzichtbaar zijn?

[john baars]

Welke Messiersobjecten zijn vanuit de Randstad niet of nauwelijks waarneembaar met kleine beginnersoptiek?

Die vraag kwam bij mij op nadat een vriend meldde dat hij M74 ( Vissen) vanuit Zuid Frankrijk had waargenomen. M74 had ik al in mijn zak zitten, maar toch twijfelde ik. Het was een van de laatste tientallen Messiers die ik had afgevinkt , maar was het nou een bolhoop of een stelsel? Even nazoeken in mijn aantekeningen wees uit dat het een stelsel was dat ik in de nacht van 5 op 6 december 1991 had afgevinkt. ( mijn beide kinderen lagen in dromenland van Sinterklaas) Het gebruikte instrument was een ( oranje) C8. “Zeer moeilijk”staat er bij.

Aangezien de hemel open was vanochtend om 0.00 uur, besloot ik om te kijken of ik dit object ook met een 20x80 verrekijker vanuit Schiedam kon vinden. Nee, dus. Althans niet om 0.00 uur. Pas om 3.30 uur vanochtend, toen M74 flink hoog stond, was met extreem veel moeite vast te stellen dat daar “iets” stond. Uit nazoeken in diverse bronnen bleek dat dit alleen om de heldere kern moet zijn gegaan. Daarna bedacht ik dat het wellicht voor beginnende waarnemers prettig zou zijn om een lijstje te hebben, waarop je met je 70mm scopie of 4,5 inch Elfje vanuit de Randstad je tanden helemaal stuk kan bijten….of juist vermijden en het lijstje meenemen naar een ver en donker vakantieadres.

Tot mijn schrik zag ik dat ik met de laatste 17 Messierobjecten heel slordig ben omgesprongen. Niks keurig bijgehouden met datum, instrument enz, maar alleen een lijstje op een vodje papier weggestreept: nog 16, nog 15, nog 14 enz. Gemakzucht neem ik aan, ik weet het niet meer. Ik moet ze met de C14 of de C8 hebben opgezocht. Daarom heb ik met de hulp van R. Stoyan’s Deep Sky Reiseführer, de gegevens maar aangevuld.

Op grond van mijn oude gegevens en de info uit zijn boek kom ik tot de volgende twee lijstjes:

Extreem moeizaam in de Randstad met beginneroptiek:

M33, Triangulum, Driehoek, te uitgestrekt, je kijkt er overheen en bij een hogere vergroting er doorheen.

M55, Sagittarius, Boogschutter, staat veel te zuidelijk

M91, Virgo, Maagd, te zwak, te klein

M62, Ophiuchus, Slangendrager, te zuidelijk

M68, Hydra, Waterslang, te zuidelijk

M74, Pisces, Vissen, alleen de kern, 20cm nodig voor de rest

M77, Cetus, Walvis, alleen de kern

M79, Lepus, Haas, te zuidelijk

M88, Coma Berenice, Haar van Berenice, heel zwak

M89, Virgo, heel zwak

M90, Virgo, totaal iets helderder dan M89, maar groter

M93, Puppis, Achtersteven, te zuidelijk

M95, Leo, Leeuw, heel zwak en te uitgestrekt, wel te doen in 20cm

M101, Ursa Major, Grote Beer, moeizaam in 20 x 80, uitgestrekt, je kijkt er overheen

M108, Ursa Major, heel zwak, te groot

Niet te doen vanuit de Randstad met beginnerscopie:

M54, Sagittarius, moeilijkste bolhoop in de Schutter, in middelgrote telescoop nog nevelig

M76, Perseus, op de grens voor een 70mm, bridge to far, een makkie voor 20cm

M83, Hydra, te zuidelijk

M91, Coma Berenice, nog veel zwakker dan M90

M97, Ursa Major, zwak, te uitgestrekt, zelfs met 15 cm; een C14 moet nog even slikken

M98, Coma Berenice, heel zwak en uitgestrekt

Tot zover. Ik hoop dat er ergens in Nederland mensen zijn die zeggen: Dat is een makkie. Die hebben vast een grotere telescoop of kunnen waarnemen vanuit een donkere waarneemplaats. Lucky dudes. Ik hoor het wel.

Met vriendelijke groet,

John Baars

[thermo1945]

Wat nog net wel of zichtbaar is, hangt natuurlijk af van de licht- en luchtvervuiling maar uiteraard ook van de diameter van het objectief van je kijker.

In Drente waar het nog behoorlijk donker en schoon kan zijn, is een bezoek aan het Planetron de moeite waard.

Daar staat een sterrenkijker die ooit door de sterrenwacht van de universiteit van Groningen is gebruikt.

Die kijker is voor het publiek toegankelijk. Een afspraak is wel verstandig!

[jkien]

Welke Messiersobjecten zijn vanuit de Randstad niet of nauwelijks waarneembaar met kleine beginnersoptiek?

Een interessante vraag voor mensen in een stedelijke omgeving, zoals ik, al zou ik hem liever positief formuleren (welke objecten zijn wel zichtbaar)?

Maar ook een lastige vraag vanwege alle variabelen die een rol spelen. Wat is de grens van kleine beginnersoptiek? Jouw 20 cm vind ik helemaal niet zo klein. In wat voor omgeving woont iemand binnen de Randstad? Ik woon in Amsterdam, en daar zijn de Messierobjecten nauwelijks interessant, daar kan men zich beter beperken tot de planeten en de zon.

[john baars]

@thermo1945

Ja, ik ben vaak in Drenthe geweest en heb tot mijn schade en schande geleerd dat een "makkie" in Drenthe een heel zware opdracht wordt in de Randstad. Het Planetron ken ik, ben ik wel geweest, maar toen stond er nog een 20 cm refractor. Nu dus die 60cm uit de Kapteynsterrenwacht.

@jkien

Positief benaderen kan ook, maar dan wordt de lijst veel langer. Afstrepen is wel zo gemakkelijk.

Waar de ik de grens heb getrokken voor kleine beginnersoptiek heb ik aangegeven: 70mm refractortje of 11cm Elfje. Die 20 cm erbij noemen is inderdaad wat verwarrend.

Ik ben uitgegaan van een stedelijke omgeving, sterker nog: de stad zelf. Dus niet het "groene hart" van de Randstad. Ik woon zelf in Schiedam, niet echt een donkere plek met Rotterdam en Rijnmond om de hoek en bovendien staan er in mijn onmiddellijke omgeving enkele lantaarnpalen. Inmiddels afgeschermd met oa. begroeiing en een schermpje.

Ik ben het absoluut niet eens met de opmerking dat vanuit de stad alleen zon, maan en planeten interessant zijn! Met verrekijkers, een C90 en een 60mm refractor heb ik ruim 70% van de Messiers weg staan strepen, of, om het positief te zeggen: waargenomen vanuit de stad. Zie boven voor de lijst. De rest op vakantielocatie ( Drenthe, Zeeland) in Nederland met dezelfde instrumenten. Bij enkelen had ik hier in de Randstad echt de hulp van een groter instrument nodig. Het vermogen van met name een kleine refractor op Messierobjecten wordt zwaar onderschat. Trap niet in het sprookje dat men met een kleine kijker "toch niks kan zien" van de Messierobjecten. Dat is met name de onderliggende gedachte van deze lijst!!

mvrgr.

John Baars