Mars?

[DaanKog]

Ik vraag mij af, bekijken jullie de recente Marsfoto's?

Ik heb veel vragen bij deze foto's, maar te weinig kennis om tot een antwoord te komen. Ik kan het ook niet op internet vinden.

Bijvoorbeeld deze foto. Wat is die vreemd gevormde steen rechts? Waarom is de grote steen in het midden zo regelmatig en hoekig? Waarom zijn sommige kleine stenen zo helder, bijna wit van kleur? En wat voor steensoorten zie ik hier eigenlijk?

Kunnen jullie me iets meer vertellen?

-- Daan

[Marko]

Ik denk dat onderstaande meneer die stenen heeft neergelegd.

[Ericw]

Stenen op Mars worden op dezelfde manier vormgegeven als hier op aarde: door wind en (wellicht vroeger) water. De stenen in dit gebied hebben bovendien aardig wat meegekregen van de raket-aangedreven landing van Curiosity.

Wijkt de vorm van de stenen die opvallen af van de vorm die je zou verwachten? Welke vorm zou je dan verwachten?

De kleuren die je ziet zijn enigzins misleidend. Deze camera maakt weliswaar foto's in 'ware kleuren' net als digitale camera's hier op aarde, maar het zonlicht op Mars is anders omdat de planeet verder weg staat en de atmosfeer kleiner en anders samengesteld is. De wetenschappers zullen de ruwe foto's (waar jij naar kijkt, blijkbaar) dan ook aanpassen aan 'aards' licht om de stenen op de foto's beter te kunnen analyseren. (Zie ook deze pagina met twee versies van dezelfde mozaïek-foto, en uitleg over de kleur.)

[Michel Uphoff]

Die stenen zijn mogelijk basalt, dat veel in de Gale krater voorkomt.

Maar het zouden ook versteende stukken sediment kunnen zijn want er wordt van uit gegaan dat de Gale krater eens de bodem van een meer is geweest (pakweg 3 miljard jaar geleden).

Het terrein waar Curiosity op is geland wordt in een geologische beschrijving "Hummocky plain" genoemd. Ik weet niet veel van geologie, maar dit soort terrein wordt vaak in verband gebracht met gletsjers.

Bij de vorm en de kleur van de stenen zou ik niet teveel gaan fantaseren (de soms vreemde kleuren zijn door EricW al toegelicht).

Hier een kaartje van Gale met wat geologische info, in het cirkeltje is Curiosity geland (even klikken voor grotere weergave):

GaleCraterGeology 1675 keer bekeken

[Michel Uphoff]

Over vreemde vormen op Mars gesproken..

Is dit een creatieve uitspatting van Miami Ink op een niet te definiëren lichaamsdeel? (Klik om te vergroten):

Dust devil trackst on Mars 1689 keer bekeken

Het zijn de sporen van dust devils (wervelwinden), die de lichtgekleurde bovenlaag hebben weggezogen en de donkere ondergrond van de marsbodem blootleggen.

[DaanKog]

Wow, zoveel antwoorden al, dank jullie wel

Ja, ik heb al veel vreemde vormen gezien op Mars. Dit gladde ding bijvoorbeeld. En deze "kunstobjecten" op de zuidpool. Ik hou daar een blog over bij.

Ik wil niet fantaseren, maar antwoorden vinden voor de dingen die ik zie. Ik heb al eens een dustdevil gevonden

Ik blijf echter vaak ook met vragen zitten. Deze ronde stenen bijvoorbeeld, zijn die door water gevormd, of kunnen andere processen ook ronde stenen veroorzaken? Ik durfde geen conclusie te trekken.

Weten jullie een site waar ik meer over steenvorming en steensoorten kan leren? Prachtige foto van de dustdevil-sporen trouwens!

Heel erg bedankt.

-- Daan

[Michel Uphoff]

Die ronde stenen zijn mogelijk gevormd door erosie, wellicht door water maar zouden ook hematiet afzettingen zijn, daarvan is op Mars veel aangetoond. Ook voor de vorming van hematiet is water nodig. Deze hematietbolletjes komen ook op Aarde voor zoals hier in Utah:

1367496 1674 keer bekeken

Die 'kunstobjecten' komen voor op de zuidpool van Mars, waar kooldioxide ieder jaar weer sublimeert en vastvriest, en waterijs door temperatuurverschillen uitzet en inkrimpt. Na miljoenen jaren wordt het landschap op deze wonderlijke wijze gebeeldhouwd. Hier wat betere foto's van hetzelfde fenomeen:

Mars - hirise zuidpool kap 2 1679 keer bekeken

Mars - hirise zuidpool kap 1 1680 keer bekeken

[DaanKog]

Hey, maar wil je zeggen dat er geen andere manier is om ronde "kiezels" te vormen dan door waterstroming? Ook niet door wind?

Is dat dan geen bewijs dat er water op Mars was? Ik dacht dat iedereen daar zo moeilijk over deed...

-- Daan

PS: die "kunstobjecten" op de zuidpool gaan me een beetje boven de pet, dus daar ga ik maar niet teveel op in. Ze zijn gewoon mooi, daar zal ik het maar bij laten.

[Michel Uphoff]

Is dat dan geen bewijs dat er water op Mars was? Ik dacht dat iedereen daar zo moeilijk over deed..

Niet meer, sedert de onderzoeken door de robots Mars Express, MRO, Phoenix, Spirit en Opportunity is volop aangetoond dat Mars ooit veel vloeibaar water had, en nu nog steeds zoveel water in bevroren vorm bevat dat er een planeetbedekkende oceaan van 50 tot 500 meter diep van gemaakt zou kunnen worden.

Hier een foto gemaakt door Mars Express in 2005 van een 35 km grote en 2 km diep krater op het noordelijk halfrond van Mars, waarin een prachtige ijslaag aanwezig is. Let ook op het ijs bij de wanden. (klik op de foto voor een grote weergave).

Mars - Ijs in krater in Vastitis Borealis klein 1687 keer bekeken

[317070]

en nu nog steeds zoveel water in bevroren vorm bevat dat er een planeetbedekkende oceaan van 50 tot 500 meter diep van gemaakt zou kunnen worden.

Heb je daar een bronnetje voor? Ik zou graag weten welk water je daarvoor nodig hebt.

[DaanKog]

Ja dat bronnetje wil ik ook wel

Maar Michel, je hebt mijn eigenlijke vraag nog niet beantwoord en ik ben daar wel echt benieuwd naar. Toont de aanwezigheid van de ronde "kiezels" aan dat er ooit vloeibaar water was op Mars? Ik bedoel, is het echt bewijs, of is het alleen maar een aanwijzing?

Ik had trouwens ook al eens een opgedroogde rivier gevonden op een Marsfoto, ik dacht eigenlijk dat dat al meer dan genoeg bewijs was. Maar goed.

[Michel Uphoff]

is het echt bewijs, of is het alleen maar een aanwijzing?

Men was extreem voorzichtig met het doen van uitspraken aangaande stromend water op Mars, mocht achteraf blijken dat je te voorbarig was dan had je als wetenschapper een dik probleem. Dat is ook de reden waarom de details in eerste MOLA kaarten van Mars (Waarvan ik als leek direct zei: Kijk eens wat een waterwereld daar geweest is, dat is toch overduidelijk) zoals aanwijzingen voor rivieren, delta's zeebodems soms met hardnekkigheid verklaard werden vanuit vulkanisme, breuklijnen of Co2.

Zelfs toen genoemde robots aantoonden dat er flinke hoeveelheden waterijs op Mars waren, werd dat niet als onomstotelijk bewijs gezien voor stromend water in het verre verleden. Maar de details die het afgelopen decennium vergaard werden mbt. allerlei stoffen die voorzover wij weten alleen in ism water kunnen onstaan zoals hematiet (odyssey 2001) , goethiet (spirit 2004), vormen die voorzover wij weten alleen in een natte omgeving kunnen ontstaan zoals de hematiet bolletjes, de bekende 'blueberries', zelfs kleilagen (zoals in de Gale krater waar nu MSL is), en niet in de laatste plaats de eerste gamma spectrometer resultaten van Odyssey in 2001 tezamen leiden tot de onvermijdelijke conclusie dat er niet alleen veel bevroren water op Mars is, maar dat dat water ook langere tijd gestroomd moet hebben.

Nu naar jouw vraag: Nee, ik denk niet dat die bolletjes alleen als doorslaggevend bewijs zouden kunnen dienen, men had waarschijnlijk naar alternatieve verklaringen gezocht voor de vorming ervan. In samenhang met alle overige aanwijzingen, metingen, en analyses versterken ze het beeld van een eens waterrijk Mars.

De radar van Mars Express ontdekte alleen op de zuidpool van Mars al ijslagen die zo dik zijn, dat indien gesmolten er een laag van 11 meter water over de hele planeet zou ontstaan.

Een recente studie naar de samenstelling van meteorieten leidt tot de inschatting dat de mantel van Mars ongeveer evenveel water in gebonden vorm bevat als de Aarde; Dat is een enorme hoeveelheid, voldoende om er een planeetoverspannende oceaan van een paar honderd meter diep mee te maken.

Bronnetjes:

KLIK KLIK KLIK KLIK KLIK KLIK

en natuurlijk Wikipedia

[Michel Uphoff]

Heb je daar een bronnetje voor? Ik zou graag weten welk water je daarvoor nodig hebt.

De in het vorige bericht gegeven links zijn een greep uit de honderden bronnen. Maar ik vermoed dat jij (welk water) zoekt naar informatie over isotopenverhoudingen? Zo ja, dan vrees ik met grote vreze dat daar nog vrijwel niets over bekend is.

[DaanKog]

Dank je Michel, dat is heel duidelijk

Ik snap wel dat wetenschappers onomstotelijk bewijs willen hebben. Maar die "rivieren" die ik zie kunnen toch echt niet door lava ontstaan zijn. Dan zouden allerlei verschillende lavabronnen tegelijkertijd moeten zijn gaan stromen en zou de lava helemaal weggestroomd moeten zijn. Ik ben geen kenner van lavastromen, maar volgens mij is dat onmogelijk.

Nou ja, we zoeken door

[Michel Uphoff]

Maar die "rivieren" die ik zie kunnen toch echt niet door lava ontstaan zijn. Dan zouden allerlei verschillende lavabronnen tegelijkertijd moeten zijn gaan stromen en zou de lava helemaal weggestroomd moeten zijn.

Vooral het hoogteverschil (goed zichtbaar op de Mola kaart hieronder), en de vele kronkelbeekjes die in een rivier uit lijken te monden overtuigen mij ook dat het eens een rivier was.

rivier mola 1673 keer bekeken

Maar je moet de zaken wel in historisch perspectief zien, de door jou gelinkte foto komt van ná 2002. Voor die tijd was dit bekend (foto Viking):

rivier viking 1677 keer bekeken

Maar ook nu nog zijn er serieuze wetenschappers die dunvloeibare lava als bron voor alle delta's, rivieren etc. prefereren. In de bijlage een artikel van zo'n wetenschapper, David W. Leverington van de Texas Tech University uit 2011 nota bene.

En het is ook wel uitkijken, want deze 'rivieren' zijn zeker door vulkanische processen gemaakt, want op de Maan:

[attachment=11225:Maan - Herodotus en Vallis Schröteri.jpg]