Structurele geomorfologie

[jones123]

Hallo,

Weet er iemand hoe je aan luchtfoto's of topografische kaarten duidelijk kan zien of je te maken hebt met een Appalachisch of Jurassisch reliëf (beide geplooide structurele reliëfs)?

Bedankt!

[geomario]

Nee, op een luchtfoto van een willekeurig gebied op deze planeet kun je zonder enige voorkennis niets vertellen over de leeftijd van het reliëf.

[Kalkoen]

Ikzelf kende de classificatie als appalachisch en jurassisch niet bij die naam, maar even googlen lijkt mij eerder dat het eigenlijk een verdeling is in de zin van 'oud' gebergte en 'jong' gebergte (http://www.geologischevereniging.nl/git/git.htm).

Als je nadenkt hoe een jong of oud gebergte eruit zien, dan heb je al de helft van je antwoord denk ik. Jong is nog vers, de hoge pieken zijn nog volop in ontwikkeling, met scherpe bergtoppen en diepe V-vormige dalen. Een oud gebergte daarentegen 'groeit' trager (of is zelfs volledig gestopt met groeien) dan dat erosie de bergen kan afbreken. De valleien vullen zich met sediment (U-vormige dalen), het verschil tussen bergpieken en dalen neemt af.

En als je dat weet, is kijken naar een luchtfoto of topokaart louter denken van: hoe ziet dat er in bovenaanzicht uit.

[Jan van de Velde]

als ik dit documentmag geloven zou je vooral moeten zoeken naar de aanwezigheid (apallachisch) of afwezigheid (jurassisch) van epigenetische rivieren.

[jones123]

als ik dit documentmag geloven zou je vooral moeten zoeken naar de aanwezigheid (apallachisch) of afwezigheid (jurassisch) van epigenetische rivieren.

Al bedankt voor de antwoorden!

Misschien eerst even wat ik er al over weet want het zijn inderdaad niet veel gebruikte termen. Op google is er dan ook maar weinig over te vinden

Een Appalachisch reliëf ontstaan door verschillende golven van erosie (eerste bijlage met groene parallele lagen)

1) je krijgt horizontale lagen die geplooid worden

2) deze worden overspoeld door een zee en worden volledig afgevlakt, bedekt met sediment

3) in de vlakke sedimenten ontwikkelt zich een rivierpatroon, dat zich insnijdt en stilaan de sedimenten wegerodeert tot de oude, afgevlakte maar toch geplooide lagen boven komen (= inderdaad epigenetische rivier). De heuvels zijn hier vooral de harde lagen, de valleien de sterk erodeerbare lagen (komt niet persé overeen met anticlines en synclines!).

Een Jurassisch reliëf is inderdaad een recente plooiing (tweede bijlage), waarbij de rivier vooral antecedent is (bestond al voor de plooiing plaatsvond). Vermits het nog zo jong is heeft erosie nog maar weinig kans gehad dus zijn de heuvels de anticlines en de valleien de synclines.

Je hebt inderdaad gelijk dat je bij Appalachisch reliëf de epigenetische rivier moet vinden. Maar dan is dan weer zoiets: ik weet het theoretische verschil wel, maar hoe herken je dat nu op een kaart!? Ik heb hier nu twee topografische kaarten bijgevoegd en wij worden veronderstelt een Appalachisch (eerste) van een Jurassisch reliëf (tweede) te kunnen onderscheiden obv deze kaartjes.

[Kalkoen]

Dat zijn toch wel allemaal dure termen, die epigenetische rivieren die je best met een korrel zout neemt. Op welk niveau wordt je trouwens onderwezen? Betreft het hier unief of secundair onderwijs? Het voorbeeld rechts is naar mijn aanvoelen namelijk nogal slecht gekozen als men epigenetische rivier als voornaamste kenmerk wil vooruitschuiven.

Links zie je heel duidelijk een epigenetische rivier (en in het schoon vlaams: doorbraakrivier omdat die zich doorheen een harde laag heeft gewurmd), daar is weinig twijfel over mogelijk. Je hebt daar duidelijk een zeer strakke oplijning van de bergruggen van ongeveer op kaartje linksonder naar rechtsboven, terwijl die rivier ongeveer loodrecht doorheen die ruggen snijdt. Ter hoogte van de doorsnijding zie je duidelijk dat de rivier zich in een steile smalle vallei bevindt wat er op wijst dat hier een hardere laag wordt doorsneden die meer erosieweerstand biedt.

Echter, naar mijn aanvoelen is in de rechtse foto die kleine horizontale rivier die daar zo precies door die grote berg snijdt evengoed een epigenetische rivier. De grote rivier is dan weer niet epigenetisch omdat die braafjes de loop van het dal blijft volgen. Het voorbeeld in kwestie rechts is bovendien vol in het dal rond de vlaktes van het meer van Geneve genomen, dus daar heb je natuurlijk ook het effect dat de zone tussen de bergen in al fameus is opgevuld met sediment.

Ikzelf vind, als er een onderscheid moet gemaakt worden tussen beide figuren, het uiten van het reliëf op zich een meer beduidend kenmerk. Links zie je heel duidelijk de zeer strikt rechtlijnige ketens die toch wel doen aanvoelen dat er afwisselend harde en zachte lagen in het spel zijn die worden geërodeerd. Als je cuesta-kenmerken tegenkomt, heb je nog een bijkomende aanwijzing dat het een harde laag is die daar voor het uitsteeksel zorgt (assymetrie tussen de flanken indien de laag onder een relatief flauwe helling in de grond zit). Rechts is die strikte oplijning minder duidelijk. Daar zijn nog veel meer onregelmatigheden te vinden die het gevolg zijn van actieve opheffing. De bergen daar hebben nog niet de kans gehad om zich volledig te nivelleren opdat enkel de meer regelmatige oplijning van harde vs. zachte lagen tot uiting komen in de structuur.

[jones123]

Dat zijn toch wel allemaal dure termen, ....

Oké bedankt voor dit antwoord, dat apprecieer ik echt