sciencetalk

Okay, PeterPan, jouw beekje ruist, het mijne kabbelt....het speelt in ieder geval geen hamertje tik .

Ik heb een stukje van de partituur erbij gevoegd om duidelijk te maken wat ik muzikaal bedoelde. Als uitvoerend musicus is het notenbeeld je uitgangspunt; dat is het gereedschap dat de componist je in handen geeft. Maar alla, kleine moeite om anno 2009 dat notenbeeld even te veranderen - dan speelt Britten de begeleiding alsof er dit staat:



maar dat staat er dus niet (zie origineel). Natuurlijk kun je van smaak verschillen maar in intellectueel opzicht is dat niet zo interessant. Wat het leuk maakt is om het feitelijke materiaal bij die verschillen te betrekken, als het een beetje kan in de juiste (historische ) context.

Ik moet toegeven, Britten houdt zich inderdaad niet strikt aan de partituur. Eigenlijk een doodzonde.

Bij Wunderlich hoor ik de beek echter ook ruisen, zij het met rimpelingen!!! Maar in die versie ontbreekt de pit. Ietsje sneller graag.

Ik moet toegeven, Britten houdt zich inderdaad niet strikt aan de partituur. Eigenlijk een doodzonde.

Ach, wat een doodzonde is lijkt moeilijker te definiëren naarmate je verder teruggaat in de tijd. Een partituur op basis van seriële techniek, waarbij alle parameters vastgelegd zijn, ziet er wel even anders uit dan een partituur uit de Barok die in de Urtext maar weinig aanwijzingen bevat. Maar er zit wel lijn in die ontwikkeling: al vanaf de Klassiek worden de aanwijzingen preciezer en die trend zet zich verder door in de Romantiek. Neem bijvoorbeeld het preludium in C uit het eerste boek van Das Wohltemperierte Klavier van Bach, luister naar Gulda en daarna naar Glenn Gould, een wereld van verschil als het gaat om articulatie en frasering. Diezelfde vrijheid kun je je, in stijgende lijn, niet meer veroorloven bij een Schubert, Rachmaninov of Debussy. Natuurlijk heeft iedere uitvoerder zijn eigen (dus een verschillende) opvatting over hetzelfde materiaal maar de grenzen waarbinnen zijn, veel meer dan in de Barok en daarvóór, gebonden aan datgene wat de componist zelf aangeeft.

In dit geval was het verre van mijn bedoeling om te mierenneuken over een detail, maar je zet drie uitvoeringen van hetzelfde lied onder elkaar, noemt het spel van Britten 'subliem' en dat van Moore 'hamertje tik', nogal forse uitspraken als je niet tegelijkertijd aangeeft hoe of waarom je tot dat oordeel komt. Als ik de opnames vervolgens zelf beluister kom ik, op grond van de partituur, tot heel andere gevolgtrekkingen. Het vergelijken van verschillende interpretaties van één en hetzelfde werk is altijd ontzettend leuk en interessant maar vereist nogal wat werk en kennis: naarmate je het werk zelf beter kent begrijp je ook beter de keuzes van de uitvoerder, ook al zijn die aanvankelijk nogal vreemd (zoals vaak in het geval van Gould) en ook al is het jouw kopje thee niet. Je eigen voorkeur wordt er wel wat bescheidener door, en daardoor makkelijker in de communicatie.

In de Barok bood de partituur grote vrijheiden aan de uitvoerenden. Dat was mij wel wel bekend.

Dat ik het een "subliem" noem en het andere 'oneerbiedig' hamertje tik heeft zijn reden.

De uitvoering van Pears heb ik enige malen achtereen beluisterd. Bij de uitvoering van F. Diekau heb ik niet het gevoel gehad dat ik het nog eens wilde beluisteren.

Als je dan die twee uitvoeringen vergelijkt dat valt je direkt het verschil in begeleiding op.

Hoewel in het stuk vele malen het woord rauschen te horen valt, is van rauschen bij F.Dieskau geen sprake.

Dat kan volgens mij nooit de bedoeling zijn van de componist. Hoezeer je ook van kabbelende of klaterende beekjes houdt. Als Barokliefhebber heb ik veel meer met het ruisende beekje van Britten (en dat is persoonlijke smaak).

Dat neemt niet weg dat je je in dit stuk de partituur moet houden.

Okay, Peter, ik zie je punt. Als het om persoonlijke smaak gaat respecteer ik dat natuurlijk, maar door wat je erover schreef wilde ik ook even m'n ei kwijt =D>

Vergelijken van verschillende opnames kun je, naar mijn ervaring, trouwens het beste als je zelf nog niet een favoriet hebt, op één of andere manier ben je toch altijd een beetje geneigd die eigen voorkeur te verdedigen. Laatst had ik het met een collega over de Gurrelieder van Schönberg, hij heeft de opname van Ozawa en vindt die de beste, zelf vind ik Chailly veel mooier. Je moet dan oppassen niet in een raar soort kibbelen te verzanden.....zorgelijk hoor

Om het af te leren, hier twee zéér verschillende lezingen van de Chromatische Fantasie en Fuga BWV 903 van Bach, de eerste van Gulda, de tweede van Gould - niet zo moeilijk, alles wat de laatste deed was altijd, op z'n zachtst gezegd, heel anders, maar als ik na Gould dan weer andere lezingen hoorde klonken die in mijn oren vaak opeens zo 'netjes':

<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>

<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>

Glenn Gould of anders

<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>

Of luister naar hoe de genoemde Horowitz Scarlatti speelt en hoe een Pogorelich dat aanpakt.

Scarlatti is naar mijn gevoel een geval apart en Pogorelich is zijn reïncarnatie. Die man is geboren om Scarlatti te spelen.

Persoonlijk luister ik over het algemeen liever naar de jonge pianisten; hun spel is vaak mooier afgewerkt, met een emotie die er minder dik bovenop ligt en ook niet zo dwingend persoonlijk is maar wel degelijk aanwezig, ze veroorloven zich minder 'vrijheden', de muzikale structuur is strakker en last but not least, technisch zijn ze superieur.

Ik heb ook een kleine voorkeur voor de nieuwe garde, waaronder Kissin, Li en Lindsey (wat Pogorelich is voor Scarlatti, is Lindsey voor Liszt), maar ik koester ook een diepe bewondering voor Horowitz (en voor Argerich, die je gezien haar leeftijd ook niet echt een jonge pianiste meer kunt noemen).

Maar goed, de vraag wat 'beter' is lijkt me in eerste instantie niet zo interessant, het is gewoon een kwestie van luisteren en de verschillen horen. Daarbij gaat het om meer dan alleen maar smaak: het zijn werelden die je eigenlijk niet meer zo één twee drie naast elkaar kunt zetten.

Daar kan ik het alleen maar eens mee zijn. Mij zul je dan ook nooit horen beweren dat de ene uitvoering beter is dan de andere.

Neem bijvoorbeeld het preludium in C uit het eerste boek van Das Wohltemperierte Klavier van Bach, luister naar Gulda en daarna naar Glenn Gould, een wereld van verschil als het gaat om articulatie en frasering.

Ik neig naar de versie van Gulda (omdat ik het ook op die manier speel), maar Goulds interpretatie is heel nieuw en verfrissend, alsof je een ander stuk hoort. Ik heb in ieder geval een gloeiende hekel aan al die commentaren van zelfverklaarde muziekcritici op YouTube, die o zo trots zijn als ze een foutje kunnen bespeuren.

Mij zul je dan ook nooit horen beweren dat de ene uitvoering beter is dan de andere.

.....gelukkig mogen we onze persoonlijke voorkeuren nog wel hebben

De manier waarop je luistert lijkt trouwens ook nogal gebonden aan de tijd waarin je leeft: alles van vroeger ziet er vaak zo 'onnozel' uit (neem nou die filmpjes op nostalgienet.nl), ook de muzikale opvattingen van b.v. begin 20ste eeuw klinken nogal eens gedateerd, terwijl dat in feite niets afdoet aan de grootsheid ervan. Hoe het ook zij, hier voor de liefhebber twee opnames uit 1905 die ik toevallig tegenkwam, oorspronkelijk piano rolls, Gustav Mahler die eigen werk speelt, 1ste deel 5de en laatste deel 4de. Klinkt wel curieus, zeker voor onze verwende oren:

<object width="425" height="350"></param></param><embed src=" " type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>

<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>

hoi,

Ik heb niet alle voorgaande gelezen hoor... maar wat me in de titel opviel is dat 'klassieke muziek' over 1 kam wordt geschoren. Dat terwijl het nogal divers is.

Zo ben ik dol op Vivaldi, Sostakovic en sommige Beethoven, sommige Bach maar vind ik veel van Mozart, alle Wagner en Strauss niet zo bijzonder of ronduit lelijk. (houd overigens ook nogal van Rammstein, Red Hot CHillie Peppers, Paolo Nuttini, Queen en Pink Floydd dus.. eh... zo strikt is die scheidslijn niet).

groetjes,

Henriette

Henriette schreef:hoi,

Ik heb niet alle voorgaande gelezen hoor... maar wat me in de titel opviel is dat 'klassieke muziek' over 1 kam wordt geschoren.

Omdat het topic 'klassieke muziek' heet? Dat is gewoon een verzamelnaam. Er zijn toch al heel wat diverse soorten klassieke muziek ter sprake gekomen / getoond.

Zo ben ik dol op Vivaldi, Sostakovic en sommige Beethoven, sommige Bach maar vind ik veel van Mozart, alle Wagner en Strauss niet zo bijzonder of ronduit lelijk.

Sostakovic wordt ook wel Shostakovich genoemd. Wat betreft Mozart heb je natuurlijk helemaal gelijk, een zwaar overschat notenpoepertje. Salieri overtrof hem in alles. En Strauss had inderdaad beter een vak kunnen leren.

Gelukkig hebben wij André Rieu

.

Je bedoelt: "Ik heb niks te melden, dus doe ik dat maar hier".

....and now for something completely different:

<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>

(houd overigens ook nogal van Rammstein, Red Hot CHillie Peppers, Paolo Nuttini, Queen en Pink Floydd dus.. eh... zo strikt is die scheidslijn niet).

Het is uiteraard niet zo dat je geen andere muziek mooi kunt vinden als je van klassiek houdt. Ikzelf ben ook een muzikale allrounder (met de nadruk op klassiek, dat wel).

Wat betreft Mozart heb je natuurlijk helemaal gelijk, een zwaar overschat notenpoepertje. Salieri overtrof hem in alles. En Strauss had inderdaad beter een vak kunnen leren.

Het verbaast me dat je, na in vorige posts je muzikale smaak altijd uitgebreid onderbouwd te hebben, opeens in zulke ongenuanceerde termen twee gevierde componisten (en dan laat ik nog buiten beschouwing dat er meerdere Straussen zijn) de grond in boort en met termen als "notenpoepertje" strooit. Jammer, want ik kan prima luisteren naar verschillende werken van Mozart en Strauss (zowel de jongere, de oudere als Richard). Dat werken populair zijn (en bijgevolg jammer genoeg vaak "kapotgespeeld" worden) betekent nog niet dat ze niet mooi kunnen zijn.

Het verbaast me dat je, na in vorige posts je muzikale smaak altijd uitgebreid onderbouwd te hebben, opeens in zulke ongenuanceerde termen twee gevierde componisten (en dan laat ik nog buiten beschouwing dat er meerdere Straussen zijn) de grond in boort en met termen als "notenpoepertje" strooit. Jammer, want ik kan prima luisteren naar verschillende werken van Mozart en Strauss (zowel de jongere, de oudere als Richard). Dat werken populair zijn (en bijgevolg jammer genoeg vaak "kapotgespeeld" worden) betekent nog niet dat ze niet mooi kunnen zijn.

Zie mijn reactie daarop. Hij lijdt aan