sciencetalk

Slimme vraag, p, maar er bestaat een enorme verscheidenheid aan ervaringen. Die verscheidenheid hangt direct samen met de achtergronden van mensen. Zo zal een christen eerder beelden zien van Jezus, een hindoe eerder van Krishna, etc. Een interessante theorie om dit te verklaren is dat de geestelijke wereld waarin we na de dood belanden veel 'ideoplastischer' is dan deze wereld. Dat wil zeggen dat ze direct reageert op onze verwachtingen.

Stel echter dat de eenheidservaring werkelijk een universeel kenmerk is van BDEs. Dan kun je die beleving van eenheid nog op totaal verschillende manieren opvatten, namelijk zo dat alles wat er bestaat letterlijk gezien moet worden als manifestaties van een ontologische substantie (de monistische interpretatie) of dat er slechts sprake is van verbondenheid (de pluralistische interpretatie), wat overigens ook al spectaculair genoeg is. In ieder geval gaat het om interpretaties van de ervaring. De ervaring trek ik niet in twijfel, de monistische interpretatie dus wel. Er is dus geen reden om dualisme (of andere vormen van pluralisme) om deze reden op te geven.

Titus

Naast de eenheidservaring noem je ook nog de ervaring dat alles uit Licht bestaat. Voor zover ik weet komt die minder vaak voor dan de eenheidservaring, maar ik kan me vergissen.

Volgens mij kun je niet waarnemen waar je als subject uit zou bestaan. Een bewust subject is als bewust subject niet opgebouwd uit iets anders, het is een elementaire entiteit, wat in de filosofie van oudsher als ontologische substantie wordt aangeduid. Tenzij men het idee van bewuste subjecten opgeeft - maar wat betekent het bijvoeglijk naamwoord 'subjectief' dan nog in 'subjectieve ervaringen'? -, of anders in elk geval van alles buiten het eigen bewustzijn zelf, is het volgens mij evident dat er een veelheid van onreduceerbare zijnden bestaat en niet slechts één ding.

Titus