sciencetalk

Je noemde woordenschat als voorbeeld. De Nederlandse woordenschat staat in de Van Dale en is dus vastgelegd. Als je je hier niet aan houdt krijg je neologismen.

In Van Dale staat een deel van onze woordenschat, zeker niet alle woorden die mogelijk bestaan, staan in het woordenboek. Dat is namelijk niet mogelijk, want we kunnen bijvoorbeeld eindeloos samenstellingen vormen. Die zou ik lang niet altijd als 'neologismen' willen bestempelen. Schaatsenfabriek is daar een voorbeeld van. Ook diplomering staat niet in Van Dale, maar het lijkt me toch een prima woord.

In de standaardtaal wordt de slot-n meestal niet uitgesproken, behalve bij een stam van een werkwoord (ik reken) en natuurlijk in woorden waar een andere klinker dan ë aan voorafgaat (gaan). Die n zou je dan dus ook maar moeten schrappen. Woordë bëginnë ër nu dan echt andërs uit të zien.

Zou dat niet de reden kunnen zijn dat we ze toch schrijven? Zo zou je bijvoorbeeld ook wel "ik sie" in plaats van "ik zie" kunnen gaan schrijven, want vrijwel nooit worden daarin zowel de k als de z uitgesproken.

De Nederlandse spelling hoeft mijns inziens niet zoveel verandering. Wat onze spelling zo lastig maakt zijn de vele veranderingen die het steeds ondergaat. Zo werd productie, produktie om vervolgens weer terug te gaan naar productie daar het van het woord produceren was afgeleid. En volgens mij is het sinds kort allebei toegestaan, net zoals direktie en directie.

Wat verder ook voor problemen zorgt zijn de verschillen tussen de schrijftaal en de spreektaal en daar heb ik (verbeter me als ik het mis heb) nog niet echt iets over gehoord in deze discussie. Een aantal veranderingen die mensen naar voren brengen zijn gebaseerd op spreektaal. Maar dat je een woord op een manier uitspreekt betekent niet dat je het dan ook maar zo moet schrijven. Want dan gaan we weer terug naar de 16e en 17e eeuw waar er naast de vele dialecten ook vele schrijfvarianten waren als gevolg van deze dialecten. Deze verschillen heeft men proberen op te lossen door de invoering van het Standaard Nederlands en dit moeten we met zijn allen proberen zien vast te houden.

En de hedendaagse problematiek komt, naast de vele veranderingen in spelling van de afgelopen jaren, ook voort uit een stuk onkunde. De kennis der Nederlandse Taal is enorm weggezakt de laatste jaren (een gemiddelde scholier kan niet eens een normale formele brief meer schrijven) net zoals bijvoorbeeld rekenen.

Dus als we er nu eens voor zorgen dat we onze kennis der Nederlandse Taal gaan ophalen, er strenger in gaan lesgeven en iederen gewoon het Standaard Nederlands aanleert dan zijn we al een heel eind. En hoe iemand het uitspreekt zal mij een zorg zijn, zolang hij of zij het maar keurig op kan schrijven.

De Nederlandse spelling hoeft mijns inziens niet zoveel verandering. Wat onze spelling zo lastig maakt zijn de vele veranderingen die het steeds ondergaat. Zo werd productie, produktie om vervolgens weer terug te gaan naar productie daar het van het woord produceren was afgeleid. En volgens mij is het sinds kort allebei toegestaan, net zoals direktie en directie.

Nee, die dubbelspellingen waren juist van 1954 (of 1946, hangt er vanaf hoe je telt) tot 1995 toegestaan. Nu zijn alleen productie en directie juist.

Zou dat niet de reden kunnen zijn dat we ze toch schrijven? Zo zou je bijvoorbeeld ook wel "ik sie" in plaats van "ik zie" kunnen gaan schrijven, want vrijwel nooit worden daarin zowel de k als de z uitgesproken.

Ik zou de -n in "ik reken" zeker behouden. In dit voorbeeld werden andere n-en geschrapt, maar goed, dat hele voorstel was bedoeld om duidelijk te maken dat een consequente spelling bijna onmogelijk is.

Wat betreft "ik zie": hier een z uitspreken is zelfs fout. Sprekers uit West-Nederland doen dit soms, uit hypercorrectie. Door de voorafgaande k hoort de z stemloos te worden, een geval van assimilatie.

Wat betreft "ik zie": hier een z uitspreken is zelfs fout. Sprekers uit West-Nederland doen dit soms, uit hypercorrectie. Door de voorafgaande k hoort de z stemloos te worden, een geval van assimilatie.

Dit vind ik een hele rare opvatting. Waarom zou je de z niet als z mogen uitspreken?

Dit vind ik een hele rare opvatting. Waarom zou je de z niet als z mogen uitspreken?

Ik ook. Een paar maal geprobeerd om "ik zie" en slaag er niet in om dit uit te spreken zonder z-klank.

Wat begrijp ik fout hier?

In "ik zie" assimileert de z aan de k. Met andere woorden, doordat de k stemloos is, wordt de z dat ook. Deze assimilatie is in het Nederlands de norm. De regel is dat in dit soort gevallen de k de doorslag geeft, niet de z (progressieve assimilatie). Limburgers hebben dan weer de neiging om "andersom" te assimileren (zogenaamde "regressieve assimilatie"), die zouden dan wel "ik-zeg" kunnen zeggen, met een z, maar ook met een stemhebbende k (als in het Franse garçon). Die assimilatie is niet standaardtalig. Evenmin standaardtalig is het om helemaal niet te assimileren, en hier dus zowel k als z uit te spreken zoals ze geschreven staan.

Iets vergelijkbaars geldt voor de v. In het woord "liefdesverdriet" wordt door de regels van de assimilatie de f als een v uitgesproken en de v als een f: lievdesferdriet. Daarbij treedt bij het woord "liefde" zogeheten regressieve assimilatie op, en bij "-sverdiet" progressieve assimilatie. De regels voor assimilatie zijn niet gemakkelijk, maar de ervaring leert dat de meeste sprekers het vanzelf goed doen, uitgezonderd dus de Limburgers.

Zijn die regels ergens vastgelegd? Ik had hier nog nooit van gehoord, en ik ben ook nog niet 'om'.

Interessant Plaas, had er eigenlijk nooit zo over nagedacht.

Eventjes nog wat links erbij gezocht:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Assimilatie_(taalkunde)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Limburgs_(ken...eve_assimilatie

Trouwens, ook wel interessant vond ik: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/932/ geeft een etymologische verklaring voor de stemloze uitspraak (als een s) van de z in "zeventig", ook assimilatie eigenlijk.

@klazon:

Zie ik dat goed?

Ik zie dat goed.

Als je die twee zinnen snel uitspreek, hoor je dan geen enkel verschil tussen de "zetten"?

Veertje schreef:@klazon:

Zie ik dat goed?

Ik zie dat goed.

Als je die twee zinnen snel uitspreek, hoor je dan geen enkel verschil tussen de "zetten"?

Je kunt daar inderdaad verschil horen, maar het hoeft niet. Ik ben het niet eens met de stellingname van Plaas dat de assimilatie een verplichting is.

Ik probeer zelf geen verschil te maken. M.a.w., ik probeer een z altijd als een z uit te spreken. Hetgeen mij niet makkelijk valt, aangezien ik ben geboren en getogen in de directe omgeving van Amsterdam.

Op de site van de VRT staat al een en ander over de uitspraaknorm die men daar hanteert. Ook assimilatie wordt besproken, maar wel alleen die binnen woorden, en dus niet die van woorden in een zin (in de zogeheten externe sandhi). Paardekooper behandelt die wel. Google bracht me ook nog deze bron.

Zelf heb ik de regels voor assimilatie uitgebreid moeten bestuderen tijdens de colleges uitspraak aan de KULeuven.

Ik vind dat de f en de s in seventig en feertig etc als f en s gespeld zouden moeten worden, net als we nu samen schrijven en niet zamen.

Aangezien "Wij wonen al jaren in Gent" correct standaardtaal is, maar "Staat de chauffagen aan?" niet, lijkt het me niet verantwoord om de n te verwijderen uit de spelling.

De spelling van -en-/-e- zou beter totaal volgens de uitspraak zijn, en als dat te radicaal is: -e-, maar -en voor klinkers.

Een betere manier om het (minimale) sjwa-probleem op te lossen, zou het zijn om in twijfelachtige woorden het accent-teken verplicht te maken.

Woorden die helemaal niet meer buitenlands aanvoelen zouden vaker herspeld moeten worden in het Nederlands - de vreemde spelling in nieuwe leenwoorden is helaas een noodwendig kwaad omdat ze vaak klanken bevatten waarvoor er geen teken is in de spelling.

-ig vind ik geen probleem; een volle klinker uitspreken is dan ook toegelaten, dacht ik

-lijk zou beter verkort moeten worden tot -lik; maar het is op zich toch niet erger dan dat we -age schrijven ipv -azje... het enige probleem is dat er ook een -lijk bestaat met klemtoon

Er is wel iets te zeggen voor de vermakkelijking van ou/au/ouw/auw, maar er zijn veel weiniger woorden van dan van ij/ei, wat dus een belangrijker voorstel is... Maar zo groot is het probleem niet, het Nederlands heeft de gemakkelijkste spelling van alle talen die ik ken (Zweeds, Engels, Frans, Nederlands).

Trouwens, de spelling is ouder dan de gesproken standaardtaal. De spelling de Vries-te Winkel was grotendeels gebaseerd op het toenmalige taalgebruik, maar het gesproken ABN was (zeer te recht) nog niet een even belangrijke factor als nu - en daarom kon het feit dat veel dialecten een verschil kenden tussen ij/ei, o/oo en/of e/ee zwaarder wegen dan in latere wijzigingen.

Mmm, dat was een ongestructureerde post.

Ik heb vooral moeite (als vierde-generatie West-Vlaming ) met het belachelijke h-ch-g, waar ik in mijn West-Vlaams dialect GEEN verschil tussen hoor. Tussen de h en g nu nog net, maar wat doet die ch daar? Naar ik dacht was er in Nederland nog een regio met dat probleem (al hoorden zij alles als een -g en niet als een -h).

Ook met de politie, vakantie, bureaucratie, etc. vind ik vreemd, al snap net zoals met de -ch dat er een reden voor is. Je moet weten dat geen enkele vlaming een t in die woorden uitspreekt.

Maar mijn nummer 1 allergrootste ergernis? WAT HEBBEN DIE EMIRITUS PROFESSOREN TEGEN HET VLAAMS???? Waarom zijn woorden zoals het Surinaamse voor banaan wel officieel (bakoe dacht ik?), maar rasvlaamse woorden zoals daar zijnde: 'goesting', 'constatatie' (let op: spreek eerder uit als constataSie ) , 'snotvalling', 'sleunse', 'pimpampoentje', 'seule', enz... niet? Het zijn woorden waarvan ik denk dat ALLE Vlamingen ze verstaan. En dan vergeet ik graag nog eens dat woorden als charcuterie als 'niet geadviseerd' beschouwd worden.

Dat zijn dus mijn ergernissen

317070 schreef:Ik heb vooral moeite (als vierde-generatie West-Vlaming ) met het belachelijke h-ch-g, waar ik in mijn West-Vlaams dialect GEEN verschil tussen hoor. Tussen de h en g nu nog net, maar wat doet die ch daar? Naar ik dacht was er in Nederland nog een regio met dat probleem (al hoorden zij alles als een -g en niet als een -h).

Ook met de politie, vakantie, bureaucratie, etc. vind ik vreemd, al snap net zoals met de -ch dat er een reden voor is. Je moet weten dat geen enkele vlaming een t in die woorden uitspreekt.

Maar mijn nummer 1 allergrootste ergernis? WAT HEBBEN DIE EMIRITUS PROFESSOREN TEGEN HET VLAAMS???? Waarom zijn woorden zoals het Surinaamse voor banaan wel officieel (bakoe dacht ik?), maar rasvlaamse woorden zoals daar zijnde: 'goesting', 'constatatie' (let op: spreek eerder uit als constataSie ) , 'snotvalling', 'sleunse', 'pimpampoentje', 'seule', enz... niet? Het zijn woorden waarvan ik denk dat ALLE Vlamingen ze verstaan. En dan vergeet ik graag nog eens dat woorden als charcuterie als 'niet geadviseerd' beschouwd worden.

Dat zijn dus mijn ergernissen

Ze vinden het (zonder reden) belangrijker om een eenheid te creëren met Nederland dan ervoor te zorgen dat de Vlaming min of meer mag schrijven zoals hij spreekt.

Ik begrijp niet wat je bedoelt met de g/ch/h...

-tie klinkt als [si] en -sie als [zi] dus da's niet zo moeilijk (trouwens, de t wordt wel uitgesproken na s: amnestie)