sciencetalk

Een aangedraaide moer, schroef of bout, daar zit dus een spanning op en bij trillen zal die er voor zorgen dat de verbinding tenslotte los komt te zitten. Dit onderdeel, daar waren we het over eens. Een loszittende moer of ... en neem die beldop maar, die zal blijven omhoogtrillen en nauwelijks (niet dus) omlaag, als tenminste de wrijvingscoëfficiënt (noem hem even f) van de bovenflank van de schroefdraad dezelfde is als die van de onderflank, of dit nu M of W draad is, wat mij betreft is het ronde of vierkante of trapeziumdraad, dus de flankhoek doet er ook al niet toe. Zet de bel ondersteboven op de fiets en eens losgetrild en in de voorwaarde van daarnet, dus dezelfde f, zal die dop eerder de neiging hebben omhoog te kruipen dan omlaag en dit om dezelfde reden als in het geval de bel bovenkant boven staat.  Nee, zichzelf weer goed vastzetten, dat doet hij allicht niet, maar de kans op afvallen is groter als de bel rechtop staat dan als die ondersteboven zit.
Nu de uitleg nog. De wrijvingsreactie is steeds recht evenredig met de kracht loodrecht op het wrijvingsvlak, volgens W=F*f waarbij W die wrijvingsreactie is, f zie hoger en W de wrijvingsreactie, dus de weerstand (W kan ook van Weerstand komen maar dat doet er nu niet toe) tegen verplaatsing volgens het wrijvingsvlak. F en W staan loodrecht op elkaar. F staat dus loodrecht op het vlak van de schroefdraad en W ligt er in, zeg maar.
We waren het er over eens dat de trilling gelijkmatig op en neer was, dacht ik? Ja dus. De kracht die met het trillen gepaard gaat is dus ook gelijkmatig op en neer. Die kracht  (*cos hoek die de spoed maakt met de horizontale) bepaalt F. Maar die kracht, hoe gelijkmatig ook is steeds lager bij het omhoogtrillen dan bij het omlaag-, want de trilkracht is niet alleen. Bij opwaartse beweging gaat daar g*m af en bij neerwaartse beweging komt er g*m bij. g*m is in beide gevallen het gewicht van onze beldop (met massa m) en in alle andere gevallen net zogoed het gewicht van de trillende massa, altijd verticaal omlaag. F,up = F,tril - m*g en daarentegen F,down = F,tril + m*g  
Neem de eenvoudige vergelijking W = F*f van daarnet en je ziet dat W lager zal zijn als de resulterende F lager is en vice versa.
Conclusie: Wrijvingsreactie bij omhoogtrillen is lager dan bij omlaagtrillen en bij identieke f van ondervlak en bovenvlak zal de wrijvingsreactie lager zijn bij omhoogtrillen en daarmee dan ook de neiging tot bewegen hoger. De beldop zal dus eerder geneigd zijn er af te trillen als de bel normaal rechtop staat en minder als de bel op zijn kop staat. Wie beweert dat zijn gezond verstand hem iets anders influistert mag zijn gezond verstand laten nakijken.
Staat de as horizontaal dan speelt het gewicht niet op deze manier mee en dat maakt dat enkel een verschil in f van de ene tegenover de andere flank zal bepalen welke kant de moer opgaat.