sciencetalk

Wat mij al langer verontrust (als dit mijn enige zorgen zijn dan zit het wel goed volgens mij) is de plaats van 'bijvoorbeeld' in een zin. Pas geleden werd ik weer met deze horror geconfronteerd toen ik bezig was een stukje van een artikel te schrijven. De zin zonder 'bijvoorbeeld':

Zo worden sommige kinderen naar de fysiotherapeut verwezen

Nu wil ik in deze zin bijvoorbeeld zetten, omdat ze veel meer behandelingen kunnen krijgen dan alleen de fysiotherapeut. Ik loop dan tegen drie mogelijkheden aan, waarvan mijn taalgevoel niet helemaal weet welke de beste is:

1) Zo worden bijvoorbeeld sommige kinderen naar de fysiotherapeut verwezen

2) Zo worden sommige kinderen bijvoorbeeld naar de fysiotherapeut verwezen

3) Zo worden sommige kinderen naar bijvoorbeeld de fysiotherapeut verwezen

Welke is de juiste? Of is er geen goed en fout? Zo nee, welke is volgens jullie taalkundig gezien

het meest esthetisch?

Puur op mijn gevoel (ik zal straks even kijken of ik dat ook kan onderbouwen met wat linkjes enzo):

2) Zo worden sommige kinderen bijvoorbeeld naar de fysiotherapeut verwezen

Zin 1 wringt een beetje in mijn oren, en met zin 3 zeg je volgens mij:

"Kinderen worden naar de fysiotherapeut (of mogelijk naar iemand anders) doorverwezen."

Dan zegt zin 2 denk ik beter wat jij wil zeggen, als ik je goed begrepen heb.

Edit: Mijn taalgevoel laat me toch niet (helemaal) in de steek:

Het woord bijvoorbeeld kan in een zin gebruikt worden als bepaling bij een of meer andere woorden. Dat gedeelte van de zin waar het direct betrekking op heeft, noemt men het bereik van bijvoorbeeld. (...) Het gebruik van bijvoorbeeld impliceert dat er ook andere mogelijkheden zijn: (...) De meest voor de hand liggende plaats van bijvoorbeeld is die vlak bij zijn bereik. Dat kan ervoor zijn (...) maar soms ook erachter.

Meer uitleg met voorbeelden: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/128

Een aantal bepalingen, waaronder bijvoorbeeld, maar ook met name, onder meer en onder andere, kan in combinatie met een voorzetselgroep zowel vlak voor als vlak na het inleidende voorzetsel staan.

Meer uitleg met voorbeelden: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/129

Zin 1 klinkt inderdaad niet lekker, zin 2 en 3 zijn m.i. gelijkwaardig (met een lichte voorkeur voor zin 3).

Klik.

Ik ben benieuwd: waarom voorkeur voor 3? Er is geen regel voor, maar ik vind het wel interessant om even te kijken hoe de kronkels in ons hoofd precies draaien

Nu wil ik in deze zin bijvoorbeeld zetten, omdat ze veel meer behandelingen kunnen krijgen dan alleen de fysiotherapeut.

Dat interpreteerde ik als: ze kunnen doorverwezen worden naar de fysiotherapeut, doorverwezen worden naar een andere arts, of door de consulterende arts behandeld worden (dus zonder doorverwijzing).

Dat wordt goed uitgedrukt door:

2) Zo worden sommige kinderen bijvoorbeeld naar de fysiotherapeut verwezen

Wat ik lees als:

"Zo worden sommige kinderen naar de fysiotherapeut doorverwezen, maar er zijn ook andere mogelijkheden."

Terwijl ik dit:

3) Zo worden sommige kinderen naar bijvoorbeeld de fysiotherapeut verwezen

lees als:

"Zo worden sommige kinderen naar de fysiotherapeut, maar soms ook naar iemand anders, doorverwezen."

Mijn eerste gedachte is dus dat de "bijvoorbeeld" slaat op het zinsdeel dat net erna komt.

Je zegt in de drie gevallen niet hetzelfde. Met de plaats geef je aan, aan wat voor soort keuzes je denkt.

Zo worden bijvoorbeeld sommige kinderen naar de fysiotherapeut verwezen

Hier is het voorbeeld: 'sommige kinderen worden naar de fysiotherapeut verwezen'.

Een ander voorbeeld zou kunnen zijn: 'dat alle ouders naar de huisarts verwezen worden'.

Zo worden sommige kinderen bijvoorbeeld naar de fysiotherapeut verwezen

Hier geldt voor sommige kinderen bijvoorbeeld: 'dat zij naar de fysiotherapeut verwezen worden'.

Voor sommige kinderen zou bijvoorbeeld ook kunnen: 'dat zij rechtstreeks naar school gestuurd worden'.

Zo worden sommige kinderen naar bijvoorbeeld de fysiotherapeut verwezen

Hier geldt voor sommige kinderen dat zij bijvoorbeeld naar: 'de fysiotherapeut verwezen worden'.

Voor sommige kinderen zou bijvoorbeeld ook kunnen dat zij naar: 'de huisarts verwezen worden'.

Dat interpreteerde ik als: ze kunnen doorverwezen worden naar de fysiotherapeut, doorverwezen worden naar een andere arts, of door de consulterende arts behandeld worden (dus zonder doorverwijzing).

Als "zonder doorverwijzing" inderdaad een mogelijkheid is, dan volg ik je. Ik interpreteerde de zin echter als: er wordt sowieso doorverwezen.

Dan zitten we alle drie (Peter Pan heeft zich intussen ook gemeld ) op dezelfde lijn. 't Hangt er dus maar vanaf wat Anusthesist precies bedoelt te zeggen. Ik denk dat hij er zo wel uitkomt dan.

ypsilon schreef:Dat wordt goed uitgedrukt door:

Wat ik lees als:

"Zo worden sommige kinderen naar de fysiotherapeut doorverwezen, maar er zijn ook andere mogelijkheden."

Terwijl ik dit:

lees als:

"Zo worden sommige kinderen naar de fysiotherapeut, maar soms ook naar iemand anders, doorverwezen."

Maar er zijn andere mogelijkheden waaronder dat ze naar iemand anders verwezen worden. Optie 2 en 3 kunnen dan allebei. Het verschil tussen die twee komt in de uitleg van Peter Pan ook niet goed naar voren.

Zo worden A en B bijvoorbeeld naar C verwezen (of naar D verwezen)

Zo worden A en B naar bijvoorbeeld C verwezen (of D)

Omdat verwijzen naar bij elkaar hoort maakt het volgens mijn taalgevoel niet uit of je die scheidt met bijvoorbeeld; met andere woorden, het gedeelte dat erná komt zegt in beide gevallen precies hetzelfde.

anusthesist schreef:Zo worden A en B bijvoorbeeld naar C verwezen (of naar D verwezen)

Zo worden A en B naar bijvoorbeeld C verwezen (of D)

Omdat verwijzen naar bij elkaar hoort maakt het volgens mijn taalgevoel niet uit of je die scheidt met bijvoorbeeld; met andere woorden, het gedeelte dat erná komt zegt in beide gevallen precies hetzelfde.

Het gaat er niet om dat je "verwijzen naar" met "bijvoorbeeld" zou scheiden, maar dat in de tweede zin "bijvoorbeeld" bij C staat. Ik heb hieronder geprobeerd dat aan te geven met italics en onderstreping.

Het bereik van bijvoorbeeld is hier dus: C. Dat betekent dat je de zin
Kunt lezen als
De zin
Lees je als:
Met andere woorden: Zin 2 uit je OP drukt uit dat doorverwijzing één van verschillende mogelijkheden is. Zin 3 uit je OP drukt uit dat doorverwijzing naar de fysiotherapeut één van verschillende doorverwijzingsmogelijkheden is.

De alternatieven zijn in zin 1 het ruimst.

In zin 1 kunnen alle mogelijke nevenvoorbeelden gebruikt worden die in zin 2 mogelijk zijn.

In zin 2 kunnen alle mogelijke nevenvoorbeelden gebruikt worden die in zin 3 mogelijk zijn.

ypsilon schreef:

Zo worden A en B bijvoorbeeld naar C verwezen.

Lees je als:

Zo worden A en B naar C verwezen, in quarantaine geplaatst, naar huis gestuurd, ...

Of als:

Zo worden A en B naar C verwezen, of naar D, of naar E,....

Ik ben nog niet overtuigd.

anusthesist schreef:Of als:

Zo worden A en B naar C verwezen, of naar D, of naar E,....

Ik ben nog niet overtuigd.

Dat óók, maar niet alleen (zoals PP ook zegt). De andere zin laat alleen deze interpretatie open, deze zin laat open OF er doorverwezen wordt én NAAR WAAR.

Ik weet niet hoe ik je hiervan moet overtuigen (of waarom ik dat zou moeten), maar de meest logische interpretatie is dat het bereik van "bijvoorbeeld" (m.a.w. datgene wat als voorbeeld genomen is maar waar andere mogelijkheden voor zijn) vlak na "bijvoorbeeld" staat.

Dat óók, maar niet alleen (zoals PP ook zegt). De andere zin laat alleen deze interpretatie open, deze zin laat open OF er doorverwezen wordt én NAAR WAAR.

Dan zijn we het eens.

13 posts en eigenlijk zijn we het van bij het begin al allemaal min of meer eens... Communicatie via het internet, het blijft iets aparts

Zin 1 klinkt inderdaad niet lekker, ....

Waarom klinkt zin 1 niet lekker? Voor mij is die zin prima! Heeft dit misschien iets te maken met het verschil in taalgevoel tussen Belgen en Nederlanders?