sciencetalk

Hoi,

Ik las vandaag in de file op een verkeersbord iets over "de snelheidslimiet".

Nu dacht ik altijd dat het "het limiet" was, en dat het dus ook "het snelheidslimiet".

Ik neem aan dat de maker van het bord meer taalkundig is dan ik, dus waarom is het in dit geval "de" in plaats van "het"?

Wie kan mij een stukje wijzer maken?

Het is in ieder geval "de" (vrouwelijk en mannelijk), maar waarom is denk ik moeilijk te achterhalen... De Algemene Nederlandse Spraakkunst heeft een boel uitleg over woordgeslachten, misschien maakt dat al e.e.a. duidelijk.

Ik vrees dat ik je moet teleurstellen, want het is wel degelijk de limiet.

Volgens mij verhouden de woorden op -iet zich min of meer zo, dat alle telbare mannelijk zijn en de ontelbare onzijdig... Heb echter nog niet alle woorden in VD overlopen dus ik kan niks zekers zeggen

Overigens is het "das Limit" in het Duits, maar "der Kredit" (het krediet), wat misschien ook getuigt van willekeur bij die uitgang

Aan welke woorden op -iet denk je dan nog? Ik zet even die op een rijtje die mij zo meteen te binnen schieten:

• de limiet
• de stalagmiet/stalactiet
• de troglodiet (holbewoner)
• het debiet
• het krediet
• het riet
• het yperiet (mosterdgas)
• het verdriet
• het verschiet (de verte, de toekomst, de horizon)

Maar "krediet" is volgens mij telbaar: je kan over "x kredieten" spreken. Dat klopt dus niet.

Volgens de ANS zijn de vormcategorieën voor "de-woorden":

1. Afleidingen van een werkwoordsstam zonder toevoegsel
   
   bv. de aankoop, de val, maar het misbruik, het werk.
2. Woorden die eindigen op een van de volgende achtervoegsels
   
   • -de of -te (behalve indien voorvoegsel ge-)
   • -heid
   • -ij
   • -ing
   • -nis
   • -st
3. Woorden van vreemde herkomst die eindigen op: -ade, -ide (uitz. insecticide), -ode, -ude, -age, -esse, -ica, -ie, -iek, -ine, -iteit, -ose, -sis, -tis, -xis, -theek, -yse

Woordcategorieën die (meestal) de-woorden zijn: soortnamen (personen en dieren, behalve vee), namen van bloemen, bomen, vruchten, jaargetijden, cijfers, getallen, klanken, letters en muzieknoten. En ook namen van instrumenten, behalve snaarinstrumenten die meestal het-woorden zijn, behalve de piano (die ook een slaginstrument is).

Vormcategorieën voor het-woorden:

1. verkleinwoorden
2. Woorden die eindigen op een van de volgende achtervoegsels: -asme, -isme, -ment, -sel
3. Woorden uit het Latijn eindigend op -um
4. Afleidingen van een werkwoordsstam zonder toevoegsel, beginnend met de voorvoegsels be-, ont- of ver-
   
   bv. het begin, het geval, het ontslag, het verhoor, maar de verbouw, de verhuur, de verkoop
5. Afleidingen van een werkwoordsstam met het voorvoegsel ge-
6. Woorden die afgeleid zijn van substantieven met het voorvoegsel ge- en het achtervoegsel -te en verzamelnaam zijn
7. Als substantief gebruikte woorden die tot andere woordsoorten behoren en als geheel gesubstantiveerde groepen (behalve de woordcategorieën hierboven opgesomd).

Woordcategorieën voor het-woorden: namen van windrichtingen, metalen, talen, sporten, landen en steden.

Daar zit dus niks in over woorden op "-iet", volgens mij omdat "iet" geen achtervoegsel is. Die woorden hebben ook een verschillende etymologie...

Overigens is het "das Limit" in het Duits, maar "der Kredit" (het krediet), wat misschien ook getuigt van willekeur bij die uitgang

Het woord komt van het Franse "la limite". "De" dus.

Dat zegt niks voor leenwoorden die al zo lang tot het Nederlands behoren, zie: het abattoir, het arrondissement, het bataljon, het bureau, het cabaret, het cadeau, het decor, het departement, het ensemble, het fort, het interieur, het journaal, etc. etc.

Simpel: ' het ' kan niet gecombineerd worden met een zelfstandig naamwoord in het meervoud. Dus ' het limiet ' bestaat niet, want het meervoud bestaat niet met ' het.' Dus, niet ' het limieten' , maar ' de limieten.' In het enkelvoud moet dus 'de' voor het zelfstandig naamwoord staan.

Huh? Als ik die uitleg volg, kunnen het-woorden niet bestaan, want elk meervoud krijgt "de" als lidwoord... Oftewel heb ik je verkeerd begrepen.

@proped:

En what about: Het paard...de paarden

het wijf ... de wijven,etc

Strookt nmm niet met jouw conclusie omtrent limiet

In dit geval speelt een rol dat het woord ‘limes’ in het Latijn als meervoud ‘limĭtes’ heeft en daarmee ofwel mannelijk of vrouwelijk is [het is overigens mannelijk], want onzijdige woorden hebben altijd een meervoudsvorm op -a (het mv had in dat geval ‘limĭta’ moeten luiden).

Meestal wordt het geslacht van Latijnse en Griekse woorden gerespecteerd [het museum, de musea, het criterium, de criteria, het theater (< théatron/théatra)], maar soms niet [de datum, de data].