sciencetalk

Onlangs onving ik de volgende waarschuwing over spaarlampen. Hoe serieus is dat?

spaarlampen-ben-er-voorzichtig-mee.pdf

Hier wordt dat toch al een beetje genuanceerd lijkt me.

en in het vervolgartikel daarop voor een ander facet ook.

Waar ik nog even niet bij kan is die gemelde productie van "o.a. styreen, naftaleen en fenol". Hoe zou die rommel gevormd kunnen worden? Weird.

Als je zo eens googlet draait dit zo te zien allemaal om één rapport (van dat Duitse lab), waaruit iedereen zo te zien dezelfde conclusies trekt en/of van elkaar kopieert en de paniekverhalen zich vervolgens als bacteriekloontjes over een agarbodem verspreiden.

Ik dacht dat ik redelijk goed kon googlen. Maar ik krijg dat rapport niet boven water. Een serieuze indruk van dat lab ook niet.

Wel een en ander wat lijkt op commentaar op stukjes daaruit op diverse sites:

lampen zouden lange tijd in een kleine testruimte hebben gebrand. We weten allemaal dat als we (nieuwe) plastics verhitten dat er dan wel weekmakers e.d. kunnen uitdampen. Als dát dan het "gevaar" zou zijn dan kan ik er prima mee leven.

Ik kan dit allemaal niet serieus nemen. Het "nieuws" is intussen bijna een jaar oud, en behalve bloggers die alles van elkaar onbegrepen kopiëren totdat er zelfs een "elektrische smog van kankerverwekkende stoffen" ontstaat is er nauwelijks een serieuze reactie, als alleen van mensen die net als ik sceptisch zijn, en vruchteloos op zoek naar wat er nu werkelijk in dat rapport stond en hoe die tests dan wel zijn uitgevoerd.

Dit heeft geen nut, mits een wetenschappelijk artikel word gepresenteerd zijn dit gewoon angstverhalen.

In de wereld gebracht door de media? Gloeilamp fabrikanten? LED licht fabrikanten? Als je niet weet waar het vandaan komt kun je het moeilijk op waarden beoordelen.

Dat stukje van Nexus is inderdaad waardeloos omdat het verschillende onderwerpen aanroert en bronnen achterwege laat.

De bron van de waarschuwing over fenolafgifte is een Duits consumenten tv-programma, Markt. Een kijker had gemeld dat hij de geur van fenol kon ruiken bij brandende spaarlampen. Markt liet de geur van diverse spaarlampen onderzoeken door een laboratorium (Alab, Peter Braun). Daar bleek dat de lamp werkelijk fenol en dergelijke afgeeft, en het is afkomstig van de warme elektronica in de lamp. Fabrikanten zoals Philips en Osram ontkennen het niet, maar stellen dat het om ongevaarlijk lage concentraties gaat. De fenolgeur is waarneembaar bij lagere concentraties dan wat als schadelijk beschouwd wordt.

Ruikt iemand de fenolgeur ("zoet en teerachtig") bij zijn spaarlampen? Ik niet, maar ik ben al dagenlang verkouden.

Markt uitzending (6 minuten)

Kassa bericht

Elektronica in de lamp

Fenol

Bedankt allen voor jullie reacties!

Samengevat zou je kunnen zeggen dat het wel (een heel klein beetje) waar is, maar dat je het verder toch niet serieus moet nemen. Het veroorzaakt een overdreven en onnodig angstgevoel wat niet wetenschappelijk is onderbouwd. Het 'gevaar' is zo minimaal dat je het beter kan vergeten.

Groetjes en nomaals bedankt,

Jaques43.

Nederlandse wikipedia geeft voor fenol een MAC-waarde van 19 mg/m³

Occupational Safety and Health Administration (OSHA) heeft het over 5 ppm, wat gezien een molmassa van ruim 3 x die van een gemiddeld luchtmolecuul ook ongeveer op die waarde uitkomt.

We nemen de sigarendoos en gaan eens ruw rekenen.

Een klein studeerkamertje van een thuiswerker, van 2 x 3 x 2,5 = 15 m³ inhoud, met een spaarlamp. Om dat tot de MAC-waarde vol te krijgen met fenol moet er 15 x 19 = afgerond 300 mg (0,3 g) fenol worden uitgegast.

We veronderstellen een uiterst laag ventilatievoud van 0,05, (dwz dat 0,05 x per uur de luchtinhoud van de kamer ververst wordt, ruwweg 1 x per etmaal). Overigens is ook zonder fenolen zo'n kamertje dan uiterst ongezond, en slaan lichaamsgeuren je onaangenaam tegemoet . Dat is ruim beneden de laagste waarde geconstateerd in een onderzoek van 49 naoorlogse woningen. Een ventilatievoud van 1 is voor verblijfsruimten zo ongeveer de minimumeis bij nieuwbouw.

http://www.rivm.nl/milieuportaal/images/02...INNENMILIEU.pdf

Kortom, in ons ongezonde kamertje wordt maar 1 x per etmaal de lucht ververst. Onze spaarlamp brandt 8 uur per dag. Het is een goedkope, levensduur ongeveer 6000 uur, dwz ongeveer 800 dagen.

Om gedurende die twee jaar ons uiterst beroerd geventileerde kamertje tot de MAC-waarde te vullen moet de lamp 800 x 0,3 g = 240 g fenolen uitgassen. Ik heb een 20W (vergelijkbaar met 100W gloeilamp) op de keukenweegschaal gezet en constateer met verpakking en al 150 g totaalgewicht.

Laten we nu eens andersom rekenen.

Een (gokje) 10% van het totale lampgewicht bestaat uit kunststof.

Een (gok) 1% daarvan bestaat uit uitgasbaar fenol (lijkt me nog steeds overdreven, maar vooruit).

Kortom, de lamp kan in zijn levensduur max 0,1% van 150 g = 150 mg fenolen uitgassen. De lamp brandt nog steeds 6000 uur. Gemiddeld dus 0,025 mg/uur. Veronderstel dat dat in het begin 2 x zoveel is, en aan het eind niks meer. 0,05 mg/uur als worst case dus.

Ons kamertje is nog steeds matig geventileerd, met een ventilatievoud van 0,5. (Elke 2 uur wordt de lucht ververst). Er zal dus nooit meer dan 0,1 mg in heel de kamer hangen, 0,01 mg/m³, ongeveer 0,003 ppm. Dat is ongeveer 0,1% van de MAC-waarde, en ongeveer 0,3 x de geurdrempel: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8472679.

Mijn conclusie: storm in een glas water, muggen en olifanten, en zo.

De 'waarschuwing' geldt wel voor als de spaarlamp breekt en je met blote voeten in het glas trapt. Natuurlijk moet je daar voor oppassen. Maar dat geldt net zo goed voor het breken van een TL-buis! Daar zit 'fluoricensiepoeder' in wat (ook) giftig is!

FYI, een spaarlamp is in wezen niets anders dan een tot klein formaat opgevouwen TL-buis, met armatuur e.d. ingebouwd in de lampvoet en voorzien van een E-fitting zodat hij in een gloeilamp-gat past.

Discussie over spaarlampen en dirty electricity verplaatst naar eigen topic