sciencetalk

ik ben de vragenserie voor onze toelatingsexamentopics (arts-tandarts Vlaanderen) aan het uitbreiden, en stuit in een pakketje vragen uit 1997 op bovenstaande vraag.

Ik vind de vraag en de mogelijke antwoorden eigenlijk allemaal dubieus. Volg aub mijn redenering:

ten eerste, in welke richting beweegt de auto op het moment dat de chauffeur onderstaande acties gaat ondernemen?

A) wat moeten we verstaan onder "gas geven"?

B) Om een auto aan te drijven moet er ook gasgegeven worden. Hoewel het niet mag kun je in een auto tegelijkertijd gasgeven én remmen.

D) Niet onmogelijk voor een achteruit rijdende auto

Ook, er hoeft niet per se geremd te worden om een krachtvector tegen de bewegingsrichting in te hebben. Er is nog zoiets als rolwrijving.

Iemand die deze vraag zweifellos zou durven beantwoorden?

Zonder te twijfelen beantwoorden? Nee, onmogelijk. Dit is mijn redenering:

De voorste pijl is groter dan de achterste. Hieruit concludeer ik dat de auto wordt aangedreven op de voorwielen. De pijl is naar achteren toe, wat betekent dat de auto naar voren rijdt. De achterband oefent een kracht naar voren uit op het wegdek, dus het wegdek oefent een kracht naar achteren toe op de achterband. Dit associeer ik met wrijving. Mijn conclusie is dus: de auto rijdt gewoon vooruit: A.

De krachten die het wegdek op de auto uitoefenen zijn (1) een grote voorwaartse kracht op de voorste banden, (2) een kleine achterwaartse kracht op de achterste banden. Het antwoord is overduidelijk A, met de voorbanden wordt de voorwaartse beweging van de auto gestimuleerd, op de achterbanden is er rolweerstand.

Met de keuzemogelijkheden heb je enkel dat de bestuurder remt of gas geeft (hij geeft nooit gas en remt terzelfdertijd).

Als je wil dat de bestuurder remt, moet de auto naar achter aan het rijden zijn (versnelling is voorwaarts). De kleine achterwaartse kracht op de achterste band is dan onverklaarbaar (hij geeft immers geen gas). Dus B en D zijn onmogelijk. Als de bestuurder gas geeft, staat hij duidelijk in vooruit (hij versnelt vooruit). Dus is er voorwielaandrijving (de enige plaats waar een voorwaartse kracht plaats vindt). Dus ook C is onmogelijk.

Niet zweifellos, maar ik denk ook dat je er niet te veel achter moet zoeken.

Vooruitrijden ligt het meest voor de hand. En gasgeven kan je ook opvatten als tractie leveren.

Dan is antwoord A goed.

Maar ik ben het met je eens dat er wetenschappelijk wel wat valt aan te merken op de vraagstelling.

Zonder te twijfelen beantwoorden? Nee, onmogelijk.

(hij geeft nooit gas en remt terzelfdertijd).

dat is jouw interpretatie, toch? Dat is niet gegeven, hoewel in een natuurlijke situatie aannemelijk.

Als je wil dat de bestuurder remt, moet de auto naar achter aan het rijden zijn (versnelling is voorwaarts). De kleine achterwaartse kracht op de achterste band is dan onverklaarbaar (hij geeft immers geen gas). Dus B en D zijn onmogelijk.

Als je dan toch in natuurlijke situaties wil denken: Ik heb een opel Astra, model 2002. Als ik die in zijn achteruit zet en na op gang gekomen te zijn het gas loslaat blijft die kalmpjes doorbollen. Zou die Astra achterwielaangedreven zijn dan kan ik probleemloos situatie D laten zien.

Maar ik ben het met je eens dat er wetenschappelijk wel wat valt aan te merken op de vraagstelling.

We zijn het er allemaal wel over eens dat antwoord A als het juiste antwoord bedoeld moet zijn. Toch heb ik er mijn ernstige bedenkingen over om hem in de vragenserie op te nemen, want ik vind de kwaliteit érg povertjes.

Als je dan toch in natuurlijke situaties wil denken: Ik heb een opel Astra, model 2002. Als ik die in zijn achteruit zet en na op gang gekomen te zijn het gas loslaat blijft die kalmpjes doorbollen. Zou die Astra achterwielaangedreven zijn dan kan ik probleemloos situatie D laten zien.

Je zou een heel (heel) klein beetje gas geven dan, en niet remmen? Zodanig dat de rolweerstand op het voorwiel groter is dan de kracht komend uit de achterwielaandrijving?

Dat is inderdaad theoretisch mogelijk. Erg natuurlijk zou ik dat niet noemen. Ik denk dat de student, zodra hij beseft dat je de pijlen moet omdraaien om de kracht op de wielen te vinden, onmiddellijk tot antwoord A moet komen. Het is vaak zo dat je bij meerkeuzevragen wel heel exotische situaties kan bedenken om toch maar een ander antwoord te verantwoorden, maar dat iedereen die maar een klein beetje inzicht heeft in de zaak (en tout court in staat is zo'n situatie te verzinnen), beseft waarnaar precies gevraagd wordt. Misschien is de beste manier om te achterhalen of studenten vastlopen op de 'exotische tegenvoorbeelden', uittesten op je studenten?

Men zou ook nog kunnen aannemen dat er (heel weinig) gas gegeven wordt, maar dat de rolweerstand zo hoog is dat de wagen toch vertraagt.

Ook een beetje onduidelijk wat met remmen wordt bedoeld, lijkt mij dat de man dan op de rempedaal drukt, maar het kan ook op de wagen als geheel slaan.

Maar ik sluit me aan bij de gedachte dat de opstellers a) als juist zagen.

Ik zie dat mijn opmerking al weer achterhaald is.

Het is vaak zo dat je bij meerkeuzevragen wel heel exotische situaties kan bedenken om toch maar een ander antwoord te verantwoorden, maar dat iedereen die maar een klein beetje inzicht heeft in de zaak (en tout court in staat is zo'n situatie te verzinnen), beseft waarnaar precies gevraagd wordt.

NB, ik ben met je eens dat situatie A met een naar links rijdende voorwielaangedreven auto het meest voor de hand liggende antwoord is. Maar dat lijkt me een slecht criterium voor een examenvraag/antwoord. Dit kan toch met weinig moeite beter, terwijl hetzelfde bedoelde inzicht getoetst wordt?

Ik vind die vragenseries vaak pareltjes bevatten, maar deze blijf ik de uitzondering vinden die de regel bevestigt.

Ik zie dat mijn opmerking al weer achterhaald is.

Jan, het was inderdaad beter geweest om iets te vragen als:

Een auto, met voorwielaandrijving, rijdt naar links. Welke krachten oefent hij uit op het wegdek? En dan 4 tekeningen. De extra moeilijkheid van de vraag uit de serie tov deze vraag zit hem inderdaad niet in fysisch inzicht.