sciencetalk

De laatste tijd is zwart of blank zijn steeds meer en meer centraal komen te staan in het publieke debat. Wat ik mij afvroeg is of de eigenlijke strijd niet altijd al zwart-wit is geweest, in de zin van dat of een gen aan- of uitstaan ook een soort strijd is. Aan of uit, zwart of wit. Zou het niet zo kunnen dat bijvoorbeeld Fransen bepaalde genen(-clusters) aan hebben staan, en Engelsen juist uit? Of boeddhisten uit en christenen en joden aan? Uitzonderingen daargelaten uiteraard, want die houd je altijd. Is er überhaupt ooit onderzoek gedaan naar genen en nationaliteiten? Of culturen? Van Aziaten is bijvoorbeeld bekend dat zij een enzym missen, maar ligt hier uiteindelijk ook DNA-codering aan te grondslag? Ook is het m.b.t. eiwitten een strijd gebleken, aangezien organismen receptoren hebben, en er daarom vele nep-moleculen zijn (o.a. drugs) aangezien zij allemaal opgenomen willen worden, en dus wel dezelfde vorm hebben maar een andere uitwerking hebben en bijvoorbeeld wel/geen hormonen vrij laten komen.

En als ik niet op het juiste pad ben met deze gedachte, is dan uit onderzoek gebleken dat genen, aan of uit, kriskras door elkaar lopen bij alle mensen op de wereld? Alvast dank!

Eerst maar eens wat concepten definiëren. Wat bedoel je met het 'aan- of uitstaan' van een gen? Epigenetische regulering of knockout?
 
Er zijn verschillen tussen rassen, al dan niet zo veel verschillen als tussen 2 willekeurige individuen. Deze verschillen bestaan voornamelijk uit verschillende actieve allel frequenties, niet knockouts. Oftewel statistisch gezien komen bepaalde variaties van genen meer of minder voor in bepaalde rassen. Dit hoeft niets te zeggen over een individu van dat ras. En genetische verschillen tussen rassen beslaan vele genen, je kunt niet zeggen dat Afrikanen het blank gen uit hebben staan of zo iets vreemds. Een specifiek ras-inducerend gen bestaat niet. Alle genen komen voor bij alle rassen, alleen kunnen de frequenties van allellen verschillen.
 
Epigenetische regulering kan er voor zorgen dat er meer of minder transcriptie van een gen plaatsvindt, maar dit is niet ras-gebonden. Wel aan life-style en omgevingsfactoren.

Er is niet 1 specifiek gen dat ras bepaald, maar het zijn er een redelijk aantal.

Als je kijkt naar huidskleur (niet het enige verschil tussen rassen maar wel een opvallende) dan heb je een dozijn genen die samen de kleur bepalen. Dit geeft in de praktijk ook alle gradaties tussen heel donker en helemaal blank. Voor blauw-bruine oogkleur is er 1 gen dat resulteert in slechts 2 mogelijkheden (genen voor afwijkende kleuren als grijs/groen/etc daargelaten).

Waarom dit het geval is blijft speculeren, maar er zit enige logica achter het concept dat het afhankelijk van waar op aarde je woont de lichtintensiteit in kleine stappen varieert, en je daardoor ook een variatie aan huidskleuren nodig hebt om daar het best op aangepast te zijn.

Ik vind het uitspreken van zwart en wit zeer primitief, maar doe dit nu even wel om iets helder te maken.  Het wordt tijd dat we eens daadwerkelijk vertellen hoe het zit; de genen bepalen niet wat wit of zwart is, genen geven geen benaming aan een kleur, voor onze genen bestaat er geen kleur. De mens heeft dingen benoemd, waaronder zwart en wit. In dit geval heeft de witte mens verschil aangeven, met al de gevolgen van dien. De eerste mens was zwart, door mutaties is de witte mens ontstaan. Dus in elke stamboom van de witte mens, is zwart aanwezig. Als ze dit nu leren aan onze kinderen, zal dat ons nader tot elkaar brengen. 

Tja, evengoed kun je het anders draaien en zeggen dat de blanke mens een evolutionaire stap is -na- de zwarte mens. Strict genomen is dat ook correct, door migratie naar hogere breedtegraden kregen mensen minder behoefte aan zonbescherming, maar meer aan licht-geinduceerde vitamine D productie. Dit impliceert verder geen enkele superioriteit afgezien van het talent om uv licht te absorberen, in ruil voor een vergroot risico op zonverbranding en huidkanker.

Wat genen die ras bepalen betreft: Dat is tot op zekere hoogte wel degelijk mogelijk. In forensische wetenschap onstaat steeds meer het concept om het uiterlijk van een (verder onbekende) dader te reconstrueren op basis van DNA sporen. Daarvoor wordt gebruikt gemaakt van genen die bepalend zijn voor (waarschijnlijke) oog en huidskleur, maar ook voor andere zaken als lengte en mogelijk zelfs waarschijnlijkheid van obesitas.

Een politiek verhaal wil ik er absoluut niet van maken, maar middels analyse van DNA sporen kunnen we langzamerhand wel vaststellen uit welke regio een dader genetisch afkomstig is. Vooralsnog is dat niet specifiek genoeg om opsporing mee te doen (er zijn genoeg blanken met groene ogen en rood haar, of 3/4e negers met bruine ogen etc), maar in vermoed dat dit in de toekomst veel verfijnder zal raken en wellicht de kwaliteit van bijv de herinnering van een getuige over iemands uiterlijk zal overstijgen.

Ik ben het totaal niet eens met de oude theorie (omschreven door forumleden boven) dat zonlicht bepalend is geweest voor het pigment structuur, dat er op neerkomt, hoe warmer het klimaat hoe donkerder de huidskleur. Deze theorie gaat volledig mank bij de Eskimo’s, die in de koudste gebieden leven en waar de zon het hoogst staat, als je daar de oude theorie op los zou laten, zouden de Eskimo’s blank moeten zijn met blauwe ogen, blond haar en scherpe neus. Dit is echter niet het geval, sterker de Eskimo heeft een Aziatisch uiterlijk in de koudste regionen van de aardbol.  
 
De oude theorie kun je ook omdraaien; dat zou betekenen dat wanneer een blanke Europeaan zich eeuwen of tienduizenden jaren in Afrika vestigt, een zwarte huidskleur zou krijgen, bruine ogen en kroeshaar omdat hij veel zonlicht zou krijgen, dat gaat echter niet gebeuren. De verandering van huidskleur ontstaat doordat verschillende mensen uit verschillende gebieden op de aardbol, zich vermenigvuldigen waardoor de huidskleur lichter wordt. Het is mijn mening dat de kleur van de huid in de kern, niets te maken heeft met de hoeveelheid zonlicht. 
 
De wetenschap heeft allang aangetoond dat we uit Afrika komen, alleen zorgt de waarheid voor nogal wat opschudding voor oude theorieën en gedachtes. Kijk maar naar de volgende docu ... Spencer Wells Y-chromosomal Adam & Eve op youtube.

Degenen die geïnteresseerd zijn in dit onderwerp kan ik "Wie zijn wij" van L.L. Cavalli-Sforza aanbevelen (klik). De Engelse titel is 'The Great Human Diasporas: The History of Diversity and Evolution'. Het is vast nog wel ergens te koop.

 

Cavalli-Sforza en zijn zoon Francesco doen een speurtocht naar de geschiedenis van de genen van de mens, voornamelijk via het mytochondrisch  DNA. Aan de hand hiervan beschrijven ze de migratie van rassen, uiterlijke kenmerken, volkeren, talen en ziekten door de geschiedenis heen. Het boekje is inmiddels 20 jaar oud, en zou op sommige punten niet helemaal actueel kunnen zijn, maar daar staat een zeer interessante inhoud en een toegankelijke schrijfstijl tegenover. Het is bijna spannend.

Dit is echter niet het geval, sterker de Eskimo heeft een Aziatisch uiterlijk in de koudste regionen van de aardbol.

Dat steunt de gangbare theorie over hoe mensen gemigreerd zijn. Het idee is dat mensen uit afrika eerst naar het midden oosten zijn vertrokken (de rode zee overstaken) en vanaf daar diverse kanten op zijn gegaan. Een deel kwam uiteindelijk in west europa terecht, een ander deel trok via pakweg india en china oostwaards. Vanaf daar zijn er mensen via mongolie en oost-rusland naar het noorden getrokken en hebben ze de oversteek naar alaska gemaakt. Dat laatste is niet zo heel lang geleden (zeg 20.000 jaar), en een deel daarvan is weer zuidwaards getrokken om uiteindelijk helemaal tot zuid-amerika te migreren. Dat die eskimo's het overleefd hebben is natuurlijk interessant, blijkbaar is er niet zoveel selectiedruk tegen een donkere huidskleur in die habitat.

Tegenwoordig zou een groep mensen overigens niet meer van kleur veranderen als je ze in een ander werelddeel neerzet. Met de huidige medische technologie is er geen selectiedruk meer - gegeven voldoende economische middelen sterft er (bijna) niemand aan teveel of te weinig zonlicht voordat reproductie en opvoeding voltooid is.

Benm schreef: Dat die eskimo's het overleefd hebben is natuurlijk interessant, blijkbaar is er niet zoveel selectiedruk tegen een donkere huidskleur in die habitat.

 
In Alaska kun je nog best je huid verbranden, zeker als je midden in de sneeuw staat wat een gigantische reflector is voor al het zonlicht. Ik denk dat een getinte huid daar eerder een voordeel is dan een nadeel.

Ik vermoed dat het iets dergelijks is inderdaad, al blijft dat specualtief. Probleem met de regio is dat het zowel de pooldag als de poolnacht kent. Aan de andere kant zijn de inwoners van het gebied goeddeels carnivoor en zal het betrekken van vitamine d uit dierlijke voeding ook wel helpen.

Zou het niet zo kunnen dat bijvoorbeeld Fransen bepaalde genen(-clusters) aan hebben staan, en Engelsen juist uit? Of boeddhisten uit en christenen en joden aan?

 
 
In feite zijn dit indirect historisch-sociologische vragen en geen biologische. Wat betreft religies kun je er m.i. wel vanuit gaan, dat het op lange termijn   enige invloed zou kunnen hebben. In de tijdspanne dat een religie bestaat, schrijven religies meestal voor, dat er niet onderling mag worden getrouwd. Maar het meten van de verschillen is moeilijk denk ik, wanneer een religie multi-ethnisch is. In dat geval zal het gemeten verschil a.g.v. religieuze richting "verdrinken" in de onderlinge verschillen tussen mensen binnen één geloof.
 
Bij landsgrenzen moet je nog voorzichtiger opereren. Wanneer je bijvoorbeeld (specifiek) Fransen en Engelsen vergelijkt, is het m.i. relevant, om daarin een meer preciese herkomst-aanduiding te gebruiken dan alleen een moderne landsgrens. Ik denk dat de genetische verschillen tussen een dorpspopulatie in Kent en eenzelfde populatie in Schotland gemiddeld wel eens groter zouden kunnen zijn, dan tussen het gemiddelde Franse dorp en het gemiddelde Engelse dorp. Ook is er een verschil tussen West- en Oost Frankrijk: van 1060 tot ca 1470 hoorde een groot deel van West-Frankrijk bij Engeland. Daar was ongetwijfeld meer uitwisseling.
 
Bij elk paar landen wat je zou willen vergelijken moet je dus nagaan, wat de historische connecties zijn geweest, hoe immigratiestromen zijn verlopen en in hoeverre die immigratie heeft uitgewerkt in assimilatie. Dat laatste is met bepaalde onderlinge groepen het geval, bijv Engelse katholieken die naar Frankrijk zijn gevlucht en Hugenoten die naar Engeland gingen. Gaan deze groepen op in de bevolking, dan zijn er niet zoveel nodig, om je meetresultaat na 300 jaar volkomen in het honderd te gooien. Immers, de succesvolle genenpatronen zijn dan niet alleen geintroduceerd, maar ook verspreid.
 
Ik zeg bewust 3x "gemiddeld" omdat een van de problemen bij dit soort onderzoek is, om te bepalen wat je wilt meten. Het menselijk genoom is zeer complex. Het is onderscheidend, dat weten we, maar er is nog heel weinig bekend hoe relevant elk onderscheid is. Je kunt bij bevolkingsgroepen eigenlijk niet anders, dan simpelweg optellen van alle mutaties binnen een bepaald gen, versus het optellen van alle mutaties in hetzelfde gen, bij de vergelijkingsgroep. Je weet alleen dus nooit wat je precies zit te bepalen.. want je weet niet, of je iets overslaat wat relevant is, of iets meetelt, dat bij twee individuen geen enkel relevant verschil oplevert.
 
Andere vraag: wat zoek je en wat wil je er precies mee aantonen ? Er is in de loop van de 20e eeuw heel wat onzin beweerd over "volksaard". DNA zit een niveau dieper ingebed, in de persoonlijke fysiologie. Het is bijv. de vraag, of cultuur i.h.b. taal niet veel bepalender is voor volksaard dan genen. Ga je dan tussen landen meten, dan vind je niks in de culturele ruis, denk ik.
 
Ja duhhh.. Fransen hebben misschien statistisch significant vaker zwart haar (weet ik DNA nodig heb om het te bewijzen)