sciencetalk

Om de huismus te helpen zijn er speciale mussenpannen ontwikkeld, 
http://www.vwgdekulert.nl/portfolio/huismus/  
en zelfs vogelvides voor onder de onderste pannenrand:
http://www.pvdagroenlinksheumen.nl/nieuws/wp-content/uploads/2011/04/vogelvide.jpg  
Ik wil best wel een aantal van die dingen leggen, maar dan zullen die mussen toch echt huur moeten gaan betalen, want die kosten 50-90 euro per stuk   .
Veel goedkoper zijn een stel tweedehands verluchtingspannen:
  Er is een speciaal huismussenforum (would you believe it?) , maar ook daar word ik niet veel wijzer, en het is daar een beetje stilletjes......
 
dus:
 
Vraag 1) 
Dat gat in zo'n verluchtingspan is nogal groot. Met de vele eksters en aanverwanten in de buurt lijkt me dat ook al geen succes te worden. Nou is met wat knutselwerk daar uiteraard wel een oplossing voor te bedenken, lijm er een schotje in met een gat. Alleen, hoe groot moet dat gat dan zijn? 
 
Vraag 2)
En een eigenlijk veel belangrijker vraag: hoeveel ruimte heeft zo'n mus eigenlijk nodig tussen pan en dakbeschot? Want het dak waar ze op moeten heeft van die platte Tuile du Nord pannen. Dat lijkt me nergens "headroom" te geven, zelfs niet voor een mus, laat staan voor een nest. Op een tekening van hoe die pannen liggen zie de dat er tussen onderkant panlat en onderkant dakpan maar een paar centimeter ruimte is:
http://www.monier.nl/fileadmin/bu-files/nl/Algemene_daktechniek/Dakhandboek/Dakhandboek_Tuile_du_Nord.pdf  
Bij die dure pannen kun je ook een nestbakje kopen om onder de pan te leggen:
http://www.monier.nl/producten/productcatalogus/daksysteemcomponenten-andere-toepassingen.html dat plaatje geeft wel lengte en breedte, maar geen diepte   . 
 
Ik wil met plezier op een paar plekken gaten in het dakbeschot maken en daar een bakje onder bouwen, de hele boel ligt toch nog ongeïsoleerd. Maar dan wil ik toch graag weten hoe diep dat moet zijn voordat ik naar de zaag grijp.
 
en dan de laatste vraag:
Het huis heeft een ruwweg oost-westnok: beter op de noordelijke of op de zuidelijke dakhelft? Een zoektocht geeft voornamelijk noord, omdat zuid te warm kan worden voor de jonkies, maar ik vind ook meldingen die juist zuid zeggen. 

Invlieggat voor een mussenkast is tussen 33 en 35 mm. Google eens op mussenkast of mussenflat. Wie weet heb je daar een kant en klaar antwoord.

Die prijs is inderdaad aan de hoge kant. Aangezien huismussen vroeger al onder de dakpannen kruipen kan ik me niet voorstellen dat er veel meer voor nodig is dan een beetje ruimte. Ik zou zeggen, leg een aantal van die verluchtingspannen neer met een schotje ervoor en kijk of je volgend jaar nesten hebt gehad. Extra ruimte hebben ze niet perse nodig, je wilt misschien een stuk afzetten zodat ze zich niet verder onder het dak verspreiden. Broeden is temperatuur gevoelig, te warme temperaturen en je hebt gebakken eieren. Aangezien ze van Maart tot Augustus broeden zou ik geneigd zijn om de noordelijke kant te gebruiken.
 
Wees er wel op bedacht dat huismussen ook overlast kunnen geven http://www.rentokil.nl/blog/kunt-overlast-huismus/
Als je de mogelijkheid hebt om een mussenflat op te hangen dan zou ik dat zeker overwegen. Dat maakt de overlast minder en is na het broedseizoen ook veel makkelijker schoon te maken.

Ik heb bijna elk voorjaar broedende mussen onder de dakpannen. Maar bij mij liggen er Hollandse dakpannen op. Die hebben wat meer welving dan een Tuile du Nord, dus de mussen kruipen er vanaf de dakgoot zelf onder. Het nest bouwen ze dan boven de ventilatieafvoer van de badkamer. Die mag ik dus elk jaar schoonmaken.  

Hier heb ik geen mussen maar in Dobrinj, Kroatië zijn er veel en die broeden voor zover ik mij kan herinneren allemaal in de buurt van de noordzijde (nnw-n-nno). Het is daar 's zomers gemiddeld natuurlijk wel een tik warmer dan hier, maar op een zonnige dag is een zuidelijk pannendak ook hier een bakoven.

Rhiannon schreef: Invlieggat voor een mussenkast is tussen 33 en 35 mm. Google eens ..//..

 ik vond 2 keer een 34 mm, dus 34 wordt het dan
 

Wouter_Masselink schreef: Wees er wel op bedacht dat huismussen ook overlast kunnen geven

Zoals ook Klazon al zegt, je hebt er een jaarlijks klusje bij. Dat kun je last noemen, maar overlast? Ik krijg de indruk dat Nederlanders overal  overlast van ondervinden tegenwoordig. 
 

Michel Uphoff schreef:  allemaal in de buurt van de noordzijde (nnw-n-nno). 

 
lijkt mij ook wel logisch.
 
 
 
Blijft vraag 2 over: Hoeveel headroom heeft een mus nodig voor een nest? De dakhelling is ruwweg 25°.
 
en nog een nieuwe vraag:
Als je één invlieggat maakt, zou het dan ook kunnen dat er paartjes aan weerszijden gaan broeden (voordeurdelen  ?) Want eenmaal onder de pannen (pun intended) kunnen ze makkelijk naar links en rechts langs de panlatten....

Ik kan er niet veel over vinden. Sporadisch kom ik hier en daar 10 cm of 12 cm hoogte tegen. Dat zou kunnen kloppen met de daken die ik gezien heb. Ergens kwam ik ook nog 7,5 cm tegen maar het was onduidelijk of daar ook werkelijk huismussen in geweest zijn.
Ik denk niet dat ze aan een gemeenschappelijke ingang doen want ze zitten ook niet zo diep onder de dakrand, ik schat een centimeter of 10 en dan wordt voordeurdelen lastig omdat je door de huiskamer van de buren moet.

wat gevonden voor gierzwaluwen:
 
http://www.swift-conservation.org/pantile_roofs.htm
   
20 cm hoog. maar dat lijkt me nogal ruim voor een mus? 

Even een update nu het project een stapje verder is:
 
Ik heb een tiental tweedehands ventilatiepannen op de kop getikt.
Het invlieggat is onderin wat groot, dus ik heb uit een reservedakpan driehoekjes gezaagd en in het invlieggat gekit:  (voor- respectievelijk onderaanzicht)
 
tussen de punten van de driehoekjes is zo ongeveer 3,5 cm over.
 
Verder heb ik een tiental polyproleen gastronormbakken gekocht :
   
Op het dakbeschot liggen de tengels ongeveer HOH 40 cm, de panlatten HOH 24,5 cm. De bak past daar dus prima tussen.
 
We tillen een pan op, zoeken een plek waar we zonder in tengels of panlatten terecht te komen een gat in het beschot van ongeveer 30 x 15 kunnen zagen. 
Een handig boorgat maken ter referentie en zaagwerk doen we van binnenuit.
De bak laten we in dat gezaagde gat zakken en schroeven dat met een paar schroefjes in de hoeken van de overstekende rand vast. Onder de korte kanten van de rand steken we nog een stukje volièregaas dat we rechtop buigen zodat ze niet overal onder de pannen gaan zwerven
Paar dunne plankjes in die bak want bodem en wanden zijn spekglad.
 
Kosten voor tweedehands ventilatiepan en gastronormbak ongeveer een tientje per nest 
 
Een half uur op het dak om pannen te lichten en tien referentiegaatjes te boren, half uur extra om gelijk wat twijfelachtige pannen te vervangen
een uurtje of twee eronder om tien nette gaten te zagen en af te werken
een uur op het dak om de bakken te steken, vast te schroeven en de pannen terug te leggen.
 
kortom, op een droge middag moeten we voor honderd euro een klein mussendorp hebben 

Nu maar hopen dat de mussenwelstandscommissie er goedkeuring aan geeft zodat de mussenkolonie onder de pannen is.

Ziet er goed en knus uit Jan

'Open het Dorp' 2.0

Goed bezig Jan!

Zo, Singel 25A, 25B en 25C kunnen op Funda  :
 
zo ziet dat er langs binnen uit:  
   
De zaaggaten hadden we bepaald door op geschikte plaatsen pannen te lichten, en in de hoeken van de rechthoek tussen tengels en panlatten een gaatje ter oriëntatie te boren. Zaagwerk in het dakbeschot hebben we langs binnen gedaan, op basis van die gaatjes. Dan langs buiten bak op zijn plek steken, wandje van volièregaas op de kopse kanten naast de bak op het beschot onder de pannen zodat ze niet zijdelings onder de pannen gaan zwerven.
 
De nodige tijd zoals gepland in een bericht hier ergens boven valt natuurlijk tegen...
 
Nu kan aan de binnenkant rondom de bak nog een beetje pur (dat gat netjes pas zagen, met de zaak ondersteboven tegen een schuin dakbeschot is niet makkelijk....) en dan de glaswol tegen het dakbeschot, zodat we dat deel van de zolder verder kunnen afwerken.
 
Detailfoto's langs buiten volgen nog wel eens, het begon te spetteren dus hebben we maar geen tijd verloren met foto's maken buiten: aardewerk pannetjes worden gevaarlijk glad met wat water er op. Wees overigens gerust, dochter die de installatie langs buiten deed hing voor de zekerheid in een klimtuig aan een stevige lijn, strakgehouden door Pa die in het gat van het dakraam stond, en met het eind van de lijn voor alle zekerheid door twee gaten in een bakstenen zoldermuur gezekerd. 

Hallo Jan,
 
We zijn nu anderhalf jaar later... hebben de dakpannen 'gewerkt'? Ik bedoel, zijn de mussen komen nestelen onder je dak?
 
Ik ben een gelijkaardig project aan het voorbereiden. De dakpannen heb ik al. Ik zoek nog een antwoord op dezelfde vragen als jij toen: diepte van het nestbakje, materiaal van het nestbakje, grootte van de opening...
 
Waren de afmetingen die jij gebruikte hebt, de goeie? Zijn de mussen komen nestelen?

Heb je nadat alle nestkasten geïnstalleerd waren nog andere dingen ondervonden waar ik op moet letten?

Nee, (nog) geen bewoning opgemerkt. Eigenlijk vragen we ons af of die ooit zullen gaan komen, mogelijk omdat het hier zwart ziet van de kraaien, bij momenten 2-3 op elke schoorsteen. Een uitvliegende jonge mus maakt dan geen kans natuurlijk. Bij de buurman zitten/zaten er kleine vleermuisjes in een spouw, die gingen via een kier tussen een paar pannen naar binnen. Ik ben er getuige van geweest dat een kraai bij dat gat zat te wachten en er eentje  greep terwijl die naar buiten kroop.