sciencetalk

Dag allemaal,

Gisteravond 6 november reed ik tussen 19:00 en 20:00 in mijn auto en ineens zag ik de maan. Deze was enorm! Zeker 2 tot 3x zo groot als normaal. Het was ook een volle maan..

Helaas verdween hij snel achter bomen en huizen. Toen ik om 23:00 met de hond ging zocht ik direct de maan weer op. Tot mijn grote teleurstelling was deze weer tot origineel formaat 'geslonken'.

Wat heb ik nou waargenomen? En hoe kan het dat in 3 uur tijd het formaat van enorm naar normaal is kunnen gaan?

Alvast bedankt!

De Maan zelf is natuurlijk niet van afmetingen veranderd, en in drie uur wijzigt de afstand Aarde-Maan nauwelijks.
Wat jij de eerste keer zag, was een Maan die net opgekomen was, laag boven de horizon. Later stond hij al weer aardig hoog aan de hemel.
Denk eens aan een Zonsondergang, dan lijkt de Zon ook veel groter dan normaal.
 
De verklaring zit tussen onze oren. Zie DIT artikeltje in Trouw dat het fenomeen toelicht.
 
Vind je dit lastig te geloven, kijk dan op een mooie avond eens naar de sterrenhemel. Kijk naar sterren dicht bij de horizon en schat de onderlinge afstand in. Kijk nu recht boven je en zoek twee sterren die voor het oog op dezelfde onderlinge afstand staan. Ga vervolgens meten (met vingerlengten of -breedten, een pen oid). Je zal zien dat je de afstanden bij de horizon altijd groter schat dan ze in werkelijkheid zijn.

Dag Michel,

Bedankt voor je snelle verklaring. Jammer dat de maan niet echt van formaat veranderd was .

De maan stond inderdaad erg laag boven de horizon, net boven de huizen. Zou ik dit gezichtsbedrog echter niet veel vaker moeten kunnen zien?

Waarschijnlijk wel, maar het moet je maar net opvallen. Momenteel is het zo mistig dat ik de maan niet eens kan zien (voor zover die bij helder weer wel zichtbaar zou zijn op dit moment), maar het is een stuk gezichtsbedrog. 
 
De zon doet het overigens ook prima, die lijkt veel kleiner te zijn als ze hoog aan de hemel staat vergeleken met bij een zonsondergang. Er is een klein beetje vertekening door de atmosfeer, maar als je het objectief meet is het verschil minimaal: je zou bijv met dezelfde lens (en een goed ND filter) een foto kunnen maken midden op de dag en rond zonsondergang, en dan meten/tellen hoeveel pixels de diameter verschilt. Het resultaat zal niet spectaculair zijn, zelfs als ziet het er -zelfs op de foto- heel anders uit. 

Ja ik ga er toch nog eens op letten en meten met mijn duim! Aanvankelijk dacht ik dat de maan gewoon vanwege zijn ellipsbaan dichter bij de aarde stond. Maar omdat hij na 3uut weer verder stond ging ik twijfelen!

De maan was deze week ook wat oranje gekleurd, wat wel vaker voorkomt in de herfst. Zowel de 'harvest moon' (de volle maan het dichtst bij de equinox) als de 'hunter's moon' of 'blood moon' (de daaropvolgernde volle maan) zoals deze worden genoemd in de Farmers' Almanac hebben vaak een typische oranje/gelige kleur bij opkomst en lijkt ook wel wat groter (misschien door wat meer vocht in de lucht?). In Nederland is het de typische Sinterklaasmaan van het liedje 'zie de maan schijnt door de bomen' (bomen met kale takken met daardoorheen een opkomende grote volle maan).
 
Het was echter geen supermaan. Hoewel geen officiële astronomische term, wordt de maan een supermaan genoemd als hij op de kortst mogelijke afstand tot de aarde staat. De afstand van de aarde tot de maan schommelt. De grootste afstand is ong. 406.000 km, het apogeum (apo = ver, geo = aarde). Door astrologen wordt dit de 'Zwarte Maan' genoemd. De kortst mogelijke afstand bedraagt 356.400 km, het perigeum. Daar was dit keer geen sprake van. De waargenomen diameter tijdens het perigeum is 14% groter dan een volle maan tijdens het apogeum (wanneer de maan het verst van de aarde verwijderd is), en is dan ook zo'n 30% helderder.

heerlen1987 schreef: ..

De maan stond inderdaad erg laag boven de horizon, net boven de huizen. Zou ik dit gezichtsbedrog echter niet veel vaker moeten kunnen zien?

 
Ja, in vele schilderijen en tekeningen wordt de maan veel te groot afgebeeld. Daarmee wordt dan het gezichtsbedrog 'in het echt' bevestigd.

Dag allen,

Bedankt voor de uitgebreide, en vooral helder, uitleg!

Ik sta echter nog steeds versteld dat ik dit deze week pas voor het eerst in 30 jaar heb meegemaakt / ondervonden