sciencetalk

Waarover het gaat:
Rollenkettingen vertonen in het begin van hun levensduur / initieel een snelle verlenging onder spanning.
Door die verlenging vergroot de afstand tussen schakels, waardoor ze minder uitgelijnd raken met de tanden van de tandwielen, en die zo sneller slijten.
 
Nu, als oplossing worden kettingen aangeboden die voorgespannen zijn, dwz dat ze na productie met een machine zodanig worden belast dat ze, bij de gebruiker/koper, die snelle initiele verlenging niet meer vertonen, en zo de levensduur van de aandrijving tot met de helft kunnen doen toenemen.
 
Dit snap ik dus niet. Om de afstand tussen de schakels na voorspanning deze van de standaard te houden, dan zouden ze wel bepaalde maten van de  kettingonderdelen moeten wijzigen, die na voorspanning dan gewijzigd zijn tot de standaard dimensies.
 
Dat zou dan betekenen dat de fabrikanten van rollenkettingonderdelen een extra productgamma hebben, speciaal voor later voorgespannen kettingen.
 
Ik kom die voorgespannen versie aanbiedingen overal tegen, ook industrieel, dus is het erg aannemelijk dat dat wèl levensduurverlengend werkt, en dat ik iets over het hoofd zie. Enig idee wat?

Josker schreef: Dit snap ik dus niet. Om de afstand tussen de schakels na voorspanning deze van de standaard te houden, dan zouden ze wel bepaalde maten van de  kettingonderdelen moeten wijzigen, die na voorspanning dan gewijzigd zijn tot de standaard dimensies.
 

 
Waarom denk je dit? Op quasi alle kettingaandrijvingen zit een systeem om de speling eruit te halen (hydraulische kettingspanners, van plaats instelbare (loze) kettingwielen, ...). Het voordeel van een gerokken ketting is dat deze maatvast(er) blijft na installatie. Dus na montage kan je de frequentie van je periodiek onderhoud gevoelig verlagen.

king nero schreef:  
Waarom denk je dit? Op quasi alle kettingaandrijvingen zit een systeem om de speling eruit te halen (hydraulische kettingspanners, van plaats instelbare (loze) kettingwielen, ...). Het voordeel van een gerokken ketting is dat deze maatvast(er) blijft na installatie. Dus na montage kan je de frequentie van je periodiek onderhoud gevoelig verlagen.

Ik heb het over de afstand tussen twee kettingpennetjes, en de afstand tussen 2 tandtoppen van tandwielen. Bvb bij een fiets is die 1/2 inch, zijnde 12.7mm.
De schalmen van de ketting hebben boringen voor de pennetjes, boringen die die afstand uit elkaar staan.
Een ketting rekt eigenlijk niet, het zijn die boringen die uitslijten, de diameter van de pennetjes die kleiner worden. Dat maakt dat de ketting onder spanning langer wordt, de rollers die kleiner worden in diameter en breedte, enz, elk mechanisch contactoppervlak wordt "afgefreesd".
De tanden van de tandwielen lijnen dan niet meer uit met de aangrijpende schakels, waardoor de schakels langsheen de zijkant van de tand beginnen te "rijden", die dan meer slijt, alzo een "haaievin" vorm krijgen.
Als ze dus een nieuwe ketting "voorspannen", dan doen ze toch krak hetzelfde als dat uitslijten van de ketting? Tenzij ze schalmen gebruiken waarvan de boringen iets dichter dan die 12.7 mm bij elkaar zitten, om dan na de voorspanning op die 12.7 mm uit te komen.
Maar dat lijkt me een raar iets, dan moeten ze immers een aparte schalmenserie hebben, speciaal bedoeld voor voorspanning, althans, als ze niet willen dat de nieuwe ketting reeds van in het begin niet uitgelijnd zijn met de tanden van de tandwielen.
Kettingopspanners zijn (denk ik toch) bedoeld om de ketting op de juiste spanning te houden, dat hij niet te los hangt (en van de tandwielen kan raken), en niet te veel spant (en de lagers enz doen slijten).
Ze compenseren niet voor een door uitslijten toegenomen afstand tussen 2 pennetjes.

Een ketting die op de goede werkingsspanning staat, zal minder slijt veroorzaken dan een die te los staat.
De te grote schakelafstand zal inderdaad geen deugd doen aan de slijtage van de kettingwielen, maar bij het voorspannen blijft de pendiameter nagenoeg ongewijzigd en zijn het enkel de boringen die iets uitslijten. 

Ja, maar nog eens, het gaat hier niet over ketting opspannen in bedrijf, maar over ketting voorspannen voor bedrijf.
Er wordt gesteld dat een voorgespannen ketting de levensduur van de aandrijving tot met de helft kan doen toenemen.
Echter, een voorgespannen ketting, dat is toch alsof je het bedrijf ervan reeds start met een gesleten (ie langer geworden) ketting? Terwijl bij niet-voorgespannen, dat pas (geleidelijk) gebeurt na een tijd bedrijf.
Of, ze moeten speciale schalmen gebruiken, speciaal zijnde dat de betreffende kettingonderdelen, beginnen met een kleinere dan standaard schakelafstand, om na voorspannen uit de komen op de standaard.

Ah, daar zit het verschil in focus!
 
Het klopt dat de hartafstanden van kettingen en kettingwielen op elkaar afgestemd zijn, en inderdaad: wanneer een ketting langer wordt, zal de hartafstand niet meer gelijk zijn aan de begin-hartafstand. Maar daar zit het voordeel van een voorgerekte ketting dan ook niet.
 
Heel veel kettingen worden toegepast in transportlijnen, productielijnen.
Aan de schalmen kunnen zich uitsteeksels bevinden waarmee bepaalde acties worden gedaan. Vaak moeten acties van twee verschillende lijnen simultaan lopen, waarbij een bepaalde tijdsnauwkeurigheid is vereist. Indien nu één van de twee lijnen achter komt te lopen -meer uitgetrokken raakt- zal er een onderhoud moeten worden gedaan om het te herstellen. Dit gaat door tot beide kettingen even veel 'versleten' zijn.
Wanneer er nu in een dergelijke lijn meteen al een paarsgewijze voorgerekte ketting wordt toegepast, zal het simultaan lopen veel beter gaan. Daardoor dalen de onderhoudskosten van de lijn. Uiteraard treedt de normale slijtage op in de bewegende delen van het systeem.
 
Dan blijft de vraag over of kettingfabrikanten bij voorgerekte kettingen schalmen zouden gebruiken welke een iets kortere hartafstand tussen de gaten hebben, dan kettingschalmen welke niet voorgerekt gaan worden.
Wellicht is er een kwaliteitsverschil door het ontwerp, en daardoor een prijsverschil. Ik kan me voorstellen dat er op een rijwiel van €90,- een andere kwaliteit ketting gebruikt wordt dan op een 85 kW motorfiets.
 
Overigens is er een verschil tussen voorgespannen systemen (kettingwiel-ketting-kettingwiel) en voorgerekte kettingen.

In geval van die uitsteeksels, en allicht ook duplex enz kettingen, okee, dat zou een valide reden kunnen zijn, in de zin van nadeel van ongelijk langer worden groter dan nadeel van tandwielslijtage door groter geworden hartafstand onder spanning.
 
Maar de toepassing waar ik het over heb is zonder dat, en enkel simplex, bvb
 
http://cloudmotorcycle.com/how-to-find-the-best-motorcycle-chain/
"Pre-stressed and pre-stretched for long life and maximum performance"
https://mechanicguides.com/best-motorcycle-chain/
"This is one more low-cost motorcycle chain that was specially engineered for strength and durability. The chain has solid rollers and bushings that work harder and last longer. The leading technology provides an exceptional shock absorption and reduces kinking. The сhain is pre-stretched and shot-peened and its tensile strength is 9,850 pounds."
https://catalog.zodiac.nl/en/catalog/10-final-drive/final-drive/final-drive-chain/tsubaki-motorcycle-chain-for-harley-davidson/
"The chain has perfectly cylindrical bushings and is pre-stressed and pre-stretched for decreased initial elongation and increased wear life while the quad-staked riveting of the pin heads ensure maximum resistance to push-out force."
 
... en dat verklaard-als-voordeel snap ik dus niet, het is alsof je een nieuwe ketting koopt met de hartafstand van een gesleten. Tenzij, zoals geopperd, ze die kettingen maken uit schakels met kleinere hartafstand, die na dat "pre-stretchen" de hartafstand van de standaard hebben gekregen.

Nah, hoe meer ik erover nadenk hoe gekker het me lijkt. Het lijkt me economisch gezien te weinig renderend om naast onderdelen met specificaties volgens een standaard, een aparte reeks te produceren die van die standaard iets afwijkt om het nadien een behandeling te kunnen geven die het maakt tot de standaard.
Ze zouden dan beter dat geld steken in wat dieper harden / hardere materialen / ...
 
Dit is vermoedelijk gewoon weinig-doordachte verkoop-praat om het lijstje "features" lang genoeg te krijgen.

Ik zit me ook suf te prakkizeren hoe ze een losse ketting als 'pre-stressed' kunnen leveren?

Back2Basics schreef: Ik zit me ook suf te prakkizeren hoe ze een losse ketting als 'pre-stressed' kunnen leveren?

'Losse' ketting?
Wat ze eigenlijk doen is de ketting in een speciaal daarvoor bedoelde machine monteren, die de ketting dan belast op een gewenste waarde (ik denk max).
De ketting wordt dan wat langer <onder spanning>.
De ketting wordt er weer uitgehaald, dan heb je de in uw terminologie "losse ketting".
De ketting wordt verkocht aan ene Josker.
Josker monteert de ketting op zijn fiets.
Josker zet zich in het zadel en duwt.
De losse ketting wordt dan gespannen.
Echter niet tot de lengte van voor de "pre-stressing", maar tot de lengte van erna.
Josker rijdt dan 1000 mijlen naar café Het Hol Van Pluto.
En de ketting is dan gedurende die 1000 mijl verder "gestressed", tot een nog grotere lengte.
Enz.
De ketting wordt niet langer in "losse" toestand, maar in gespannen toestand.
Omdat er materiaal weggesleten is, rond boringen en pennetjes.
Aangezien de producenten klaarblijkelijk vinden dat pre-stressing nuttig is, de levensduur met de helft vergroot, moet dat onder spanning langer worden toch een beduidende afstand maken. Echter, dat verandert (alweer onder spanning!) de afstand pen center tot pen center, en daarmee zitten de schakels niet meer uitgelijnd met de tanden van de bladen, en slijten ze de flanken en toppen van de tanden meer af.
 
En daar gaat het hier dus over. De aandrijving zou de helft langer meegaan, maar door dat pre-stressen slijten de tanden al van in het begin meer dan zonder pre-stressen. Er klopt dus iets niet, en de enige verklaring die ik nog kan bedenken is dat ze de ketting samenstellen uit onderdelen met iets kleinere pitch. Maar dat vind ik ook wat zot (economisch gezien).
Dus tja, ik niet snappen.
 
Ingeval duplex en meer kettingen, zou er zoals iemand zei nog een uitleg zijn, maar simplex, zoals een fiets/bromfiets, nee.

Zoals je het beschijft, zou ik dat pre-stretchen noemen.
 
Voor pre-stess, kun je het met voorgespannen beton vergelijken, of met een voorgespannen trekveer.
In het geval van voorgespannen beton zit er wapening in. Deze wapening kan bijvoorbeeld onder trekkracht worden geplaatst, daarna wordt het beton gegoten, dat uithardt. Daarna wordt de wapening van de omgeving losgemaakt, waarna het samen wil trekken. Wordt het betonnen deel nu belast op trek, dan moet eerst de in de wapening aanwezige trekkracht worden gecompenseerd, voordat het beton aan beurt komt. Ongewapend beton kan niet veel trekkracht hebben, en op deze manier kan er dus veel slanker ontworpen worden.
Een voorgespannen schroefveer wordt bij productie 'te strak' gewikkeld, en de veer zou eigenlijk korter willen zijn. Dat kan niet omdat het eigen materiaal in de weg zit. Bij trekbelasting moet eerst de voorspanning overwonnen worden, voordat de veer langer wordt.
 
Bij een ketting kan ik me geen pres-stress voorstellen, trek noch druk. Maar misschien zijn er anderen die een voorbeeld kunnen geven?