sciencetalk

Is zoutzuur hetzelfde als zoutspiritus?

En als ze verschillend zijn, wat is dan de pH-waarde van deze 2?

Zoutzuur en zoutspiritus zijn inderdaad hetzelfde, alleen denk ik dat zoutspiritus op een minder geconcentreerde oplossing duidt.

De pH is afhankelijk van de concentratie HCl in het zoutzuur.

HCl opgelost in water noem je zoutzuur onafhankelijk van de concentratie.

1M heeft een pH van 0

0,1M heeft een pH van 1

0,01M heeft een pH van 2 enz.

Zoutzuur,zoutspiritus ?? Waarom gebruikt men niet overal de echte schemische naam zoals chloorwaterstof. Meteen kun je daaruit de formule afleiden en het werkt bovendien niet zo verwarrend. Buiten een paar uitzonderingen kom je met de genormaliseerde namen over de hele wereld terecht. Ga maar eens bij een Spaanse drogist om "zoutspiritus".

Natrium is in veel landen Sodium en Kalium wordt Potassium. Zo schrijft men in mijn Franse boeken "Chlorure de Sodium" NaCl en in mijn Engelse boeken "Potassium Chloride" KCl. In een Nederlands boek zag ik staan "dubbelspaat", een weinig zeggende naam voor Calciumcarbonaat.

Deze namen zijn veelal uit historische context te verklaren.

En ik vind natrium en kalium veel logischer (Na, K). Natriumchloride NaCl is handiger te onthouden dan sodium chloride.

Zoutzuur,zoutspiritus ?? Waarom gebruikt men niet overal de echte schemische naam zoals chloorwaterstof.

Dan liever waterstofchloride. Maar er is niets mis met het gebruik van triviale namen voor veelgebruikte chemicaliën. Dat werkt wel zo prettig. Systematische namen zijn misschien eenduidig, maar niet praktisch.

Bovendien is zoutzuur geen HCl, en dus ook geen waterstofchloride of chloorwaterstof.

Meteen kun je daaruit de formule afleiden en het werkt bovendien niet zo verwarrend.

Zoutzuur staat voor een waterige oplossing van HCl.

Buiten een paar uitzonderingen kom je met de genormaliseerde namen over de hele wereld terecht. Ga maar eens bij een Spaanse drogist om "zoutspiritus".

Genormaliseerd maar wel in iedere taal op de eigen wijze. Het enige wat algemeen en internationaal is, is de molecuulformule.

Natrium is in veel landen Sodium en Kalium wordt Potassium. Zo schrijft men in mijn Franse boeken "Chlorure de Sodium" NaCl en in mijn Engelse boeken "Potassium Chloride" KCl. In een Nederlands boek zag ik staan "dubbelspaat", een weinig zeggende naam voor Calciumcarbonaat.

Calciumcarbonaat heb je in vele varianten, om die uit elkaar te houden zijn er namen voor verzonnen.

Dat de Engelsen en de Fransen andere termen gebruiken voor natrium, kalium, wolfraam en arseen is inderdaad een beetje onhandig, maar niet onoverkomelijk.

HCl is zoutzuur. Daar het gasvormig is wordt het opgelost in water. Zuren zijn niet altijd vloeibaar. Ze kunnen gasvormig zijn en ook vast. Oxaalzuur is bijvoorbeeld een vaste stof, in de handel als een wit poeder. Zoutzuur wordt gasvormig in de industrie gebruikt voor tal van processen. NH3 is een gasvormige base en wordt in zijn gasvormige staat ook in de industrie gebruikt, vooral bij de fabrikatie van HNO3 en NH4NO3.

Zoutzuur is de waterige oplossing van HCl.

Na het doorbladeren van enkele boeken moet ik Marko gelijk geven.

Formeel gezien wellicht, maar de term zoutzuur wordt zeker ook gebruikt voor gasvormig HCl. 'Zoutzuurgas' heb ik trouwens ook nog wel eens gehoord, dus zomaar aannemen dat het een oplossing in water betreft is riskant. Iets soortgelijks heb je ook met het gebruik van ammonia(k).

Qua naamgeving kun je werken met iupac - veel stoffen hebben als recommended name daar nog wel een herkenbare naam (water, hydrochloric acid), maar voor andere veel voorkomende stoffen zijn ook meer illustere alternatieven toegelaten (bijv azane en diazane voor ammonia resp hydrazine).

Zoutzuur,zoutspiritus ?? Waarom gebruikt men niet overal de echte schemische naam zoals chloorwaterstof. Meteen kun je daaruit de formule afleiden en het werkt bovendien niet zo verwarrend. Buiten een paar uitzonderingen kom je met de genormaliseerde namen over de hele wereld terecht. Ga maar eens bij een Spaanse drogist om "zoutspiritus".

Natrium is in veel landen Sodium en Kalium wordt Potassium. Zo schrijft men in mijn Franse boeken "Chlorure de Sodium" NaCl en in mijn Engelse boeken "Potassium Chloride" KCl. In een Nederlands boek zag ik staan "dubbelspaat", een weinig zeggende naam voor Calciumcarbonaat.

Zoals vermeld is het gebruiken van de molecuul formules voor elke stof niet praktisch, aangezien de meeste stoffen opgelost zijn in water (soms zelfs ander oplosmiddel) en ook niet duidelijk is wat hiervan de concentratie is. Bovendien: de naam mohr's zout ligt iets makkelijker in de mond dan di-amonium-ijzer(II)-di-sulfaat, om maar een voorbeeld te geven.

Overigens denk ik uit eigen ervaring dat de Nederlandse taal wel erg veel synoniemen kent voor chemische stoffen. Waar wij praten over Zoutzuur, zoutgeest, zoutspiritus, waterstofchloride, heb ik onze engelse collega's nog nooit wat anders horen zeggen dan (Concentrated) hydrochloric acid.

Handig om te weten, veel benamingen zijn overgenomen uit het latijn. Denk aan koningswater (kennen wij ook genoeg synoniemen voor) is in het engels aqua regia --> direct uit het latijn overgenomen.

Om dit een beetje door te trekken: als je spreekt over (2R,3R,4S,5S,6R)-2-[(2S,3S,4S,5R)-3,4-dihydroxy-2,5-bis(hydroxymethyl)oxolan-2-yl]oxy-6-(hydroxymethyl)oxaan-3,4,5-triol zal menig chemicus toch even met zijn oren klapperen, terwijl veel mensen hier toch 1 of 2 theelepeltjes van in de koffie mikken.

Tja, daar schijn je obeser van te worden dan van Methyl-α-aspartyl-L-phenylalaninate (en dat is nog de aardige naam volgens iupac).

En het is geen nederlands fenomeen ook: In amerikaanse teksten wordt bijvoorbeeld regelmatig de term 'muriatric acid' gebruikt voor zoutzuur. Ook 'spirits of salts' werd vroeger wel gebruikt om zoutzuur aan te duiden, of uit het latijn 'acidum salis'.

Overigens vind ik het geen slechte zaak dat men eenvoudige stofnamen hanteert binnen een gegeven vakgebied. Als je het over dopamine wilt hebben kom je niet met 4-(2-Aminoethyl)benzene-1,2-diol, en als je met een paniekerige patient zit wil je ook niet op zoek naar het potje tabletten 8-Chloro-1-methyl-6-phenyl-4H-[1,2,4]triazolo[4,3-a][1,4]benzodiazepine.

Daarnaast is het min of meer conventie dat iemand die een stof ontdekt met een bepaalde werking deze een gangbare naam mag geven. Die gangbare naam kan enige inspiratie hebben (bijv anandamide) of gewoon prettig te marketen zijn (bijv aspirine).

Soms zijn triviale namen handig, soms niet.
(2R,3R,4S,5S,6R)-2-[(2S,3S,4S,5R)-3,4-dihydroxy-2,5-bis(hydroxymethyl)oxolan-2-yl]oxy-6-(hydroxymethyl)oxaan-3,4,5-triol is een goed voorbeeld van waarom triviale namen voor chemische substanties handig zijn.
Namen als dubbelspaat en blanke houtgeest vind ik verwarrende namen voor makkelijk te onthouden en duidelijk herkenbare officiële stofnamen. Dan liever niet.
Wat mij ooit eens is overkomen (past wel bij het onderwerp van verschillende namen voor dezelfde stof):
Zo was ik pas op zoek naar ammonia. Ik kon het nergens vinden. Ook zoekend op ammoniakoplossing was het onvindbaar. Na ruim 10 minuten kwam ik er achter dat die fles ammoniumhydroxide de fles was die ik nodig had. ](*,)