(Filosofie): Dualisme

[Alexander Hartmans]

Jaren geleden viel me het op dat de wereld niet leek dat het was. Ik nam alles aan wat mij verteld werd, tja mijn ouders, mijn onderwijzers op de lagere school en voortgezet onderwijs wisten het toch beter, of niet? Sommige hebben het eerder door als ze een stuk jonger zijn en andere zagen het licht toen ze ouder werden.

Waarover heb ik het? Op hem moment dat ik het nu schreef (05.17 uur) en degene die het op hun moment gaan lezen, is het reeds aanwezig, de wereld in paren. Het viel mij op dat alles een tegenpool heeft. Er is licht en donker; koud en warm, er is voor en achter, links en rechts, boven en beneden en ga zo maar door. Het juiste woord is dualisme. Dualisme is een aparte filosofische-wetenschap, die in mijn ogen te weinig aandacht krijgt. Tot op heden tracht ik verklaringen te vinden waarom alles een tegenpool heeft, en de meeste zullen verklaren: balans. Maar dat is voor mij onvoldoende om aan te nemen dat dit het enigste verklaring is. Balans kan een onderdeel zijn om tegenpolen te laten bestaan.

Ik heb een paar vraagjes hierover.

1. Waarom is er een tegenpool.

2. Is dit wellicht natuurkundig te verklaren?

3. Is dit een verbeelding van mijn geest, die zichzelf bedriegt?

[sen...]

Het een heeft slechts "bestaansrecht" als zijn tegenpool er is.

Verder lijkt het me ook gewoon een kwestie van indeling.

Wanneer je maar 1 richting op zou kunnen gaan heeft het weinig zin om daar een richtingsgeorienteerde naam aan te geven. De term "vooruit" heeft pas een zinvolle betekenis wanneer er een alternatief voor handen is.

Verder zijn er natuurlijk ook nog allerlei overgangsposities.

Bijvoorbeeld tussen licht en donker.

Verder is alles uiteraard ook relatief te zien.

Als jij met 100km/u "vooruit" beweegt en ik haal je in met 150km/u dan ga je vanuit mijn perspectief gewoon met 50km/u "achteruit". Zelfde voor links/rechts, licht/donker, goed/kwaad, etc.

Of dit natuurkundig te verklaren is? Geen idee.

Of het slechts verbeelding is? Tja, wat is werkelijkheid en wat is perceptie?

[Anonymous]

Dat ligt er aan wie en hoe men alles ziet. Een mier bijvoorbeeld, voor hem geldt maar 1 richting en dat is voorruit, er is geen boven, achter, links of rechts voor hem... Wat dat betreft bestaat er dus voor deze insecten en vele andere levensvormen geen dualisme zoals wij dat kennen. Wij leven en ervaren een drie dimensionale wereld, hier geldt het gedeeltelijk wel. Ik kan mij voorstellen dat er wellicht andere wetten, in een andere hogere dimensie bestaan.

[Alexander Hartmans]

Uit: Filosofie, personen en begrippen van A tot Z, Spectrum Opzoek boek, Het Spectrum b.v., 1999, blz. 60.

Dualisme:

De opvatting dat er twee heterogene en onherleidbare grondbeginselen zijn. Het dualisme speelt op veel gebieden een rol, maar vooral in de godsdienst en in de filosofie.

In de filosofie onderscheidt men doorgaans drie soorten dualisme, die heel vaak in elkaar overlopen. Allereerst het antropologische dualisme: de overbrugbare tegenstelling tussen lichaam en ziel, het sterfelijke en het onsterfelijke deel van de mens. Vervolgens het ethische dualisme: de tegenstelling tussen goed en kwaad. Ten slotte het kosmische dualisme: de tegenstelling tussen geest en stof, tussen oneindigheid en eindigheid.

Een filosoof wiens gehele denken doortrokken is van het dualisme, is Plato. Voor hem bestonden er twee werelden: de ware werkelijkheid van de ideeen tegenover de wereld van de verschijnselen is een afschaduwing van de ideeenwereld. Zo bestaat volgens Plato "het goede" alleen maar in de ideeenwereld; wat wij op aarde van "het goede" kunnen waarnemen zijn "deze goede mensen". Het Lichaam van de mens behoort tot de wereld van de verschijnselen; zijn ziel is de gevangene van die wereld. Maar door de dood kan de ziel uit haar kerker (het lichaam) worden bevrijd en opstijgen naar de ideeenwereld. Uit deze leer van Plato blijkt duidelijk een dualisme van waarden: het denken en de ziel (de ideeenwereld) staan hoger dan de zintuigen en het lichaam (de wereld van de verschijnselen of afschaduwingen). Een andere filosoof die belangrijk is geweest voor het begrip dualisme was Rene Descartes. Lichaam en ziel zijn volgens hem werkelijk van elkaar onderscheiden. Toch zijn zij met elkaar verbonden, niet oppervlakkig en toevallig, maar wezenlijk en innig.

Tot zover de filosofische uiteenzetting van het dualisme.

________________________

De Wereld van Paren: alles is elkaars tegenpool

Persoonlijk ben ik verzot, geinteresseerd, verslaafd, verstrikt in dit onderwerp.

Waarom? Omdat ik van mening ben, dat er veel zaken verklaard kunnen worden hoe de wereld in- en om ons heen werkt. Ik kampte met veel vragen waarop ik geen antwoord kon vinden, terwijl het middenin mijn gezichtsveld aanwezig is/was. Sterker nog, het is overal aanwezig, zonder dat ik mijn hiervan bewust was. Wat mij opviel was het getal 2 (een studie naar de betekenis van getallen was mede hierdoor geboren). Hieronder een tal van voorbeelden.

Links vs rechts.

Boven vs onder, (hoog vs laag).

Voren vs achteren. (dichtbij vs ver).

Binnen vs buiten.

Koud vs warm.

Nat vs droog.

Licht vs donker.

Hard vs zacht.

Goed vs kwaad.

Zwaarte kracht vs gewichteloosheid.

Simpel vs logica.

Man vs vrouw.

Flora vs fauna, (planten en dieren: dieren: land en zee).

Wat mij tevens opviel dat het getal 3 een zeer belangrijke factor speelde bij het getal 2, omdat het getal 3 zorgt voor de balans van twee verschillende tegenstellingen. Terwijl het getal 3 volgens mijn visie een tegenpool dient te beschikken om zich zelf in stand te houden. Ik denk zelfs dat de getallen 2 en 3 elkaars tegenkrachten zijn, anders zouden ze uiteen vallen en niet bestaan.

Waarmee ik niet verder kom is dat het uitdiepen van deze ingewikkelde materie is deze, en ik hoop dat er een iets duidelijke verklaring of verkaringen gegeven kan worden.

Mijn vragen hierover zijn:

Is hiervoor een natuurkundige, wiskundige, diepere filosofische verklaring te geven? Waarom dient er juist een tegenstelling te zijn en is de verklaring inzake "balans" te hoog gegrepen of juist een klein onderdeel van het geheel?

[Anonymous]

antwoorden heb ik niet echt. wel wat beeldspraak om het wat vatbaarder te maken - hoop ik - de vraag is in hoeverre de vergelijking opgaat/aanspreekt en of het is wat jij bedoelt.

tegenpolen zijn de uiterste waarden die een variabele kan aannemen.

een ("duale"/1-dimensionale) variabele kun je zien als een (oneindige?) lijn met 2 (denkbeeldige?) uitersten.

wij denken volgens mij veelal in "duale"/1-dimensionale variabelen.

de vraag "(waarom) is er dualisme?" kun je nog verder generaliseren (maar dat is misschien niet jouw bedoeling hier) :

(waarom) is er variatie? (waarom) zijn er dimensies? (waarom) is alles niet 0-dimensionaal?

[Rogier]

1. Waarom is er een tegenpool.

2. Is dit wellicht natuurkundig te verklaren?

Het "waarom" is logisch te verklaren: als iets geen tegenpool heeft, is het niet kenbaar, heeft het geen betekenis, is het niet definieerbaar. Iets bestaat alleen of heeft alleen betekenis in relatie tot iets anders. Dus alles impliceert automatisch ook zijn eigen tegenpool.

"Licht" is niet te definiëren of waar te nemen zonder "donker". "Groot" heeft geen betekenis zonder "klein".

3. Is dit een verbeelding van mijn geest, die zichzelf bedriegt?

Dat wordt wel filosofisch, maar ik denk het wel ja.

Alhoewel, ik denk eerder een (vaak onbewuste) keuze.

[Napoleon Dynamite]

Het "waarom" is logisch te verklaren: als iets geen tegenpool heeft, is het niet kenbaar, heeft het geen betekenis, is het niet definieerbaar. Iets bestaat alleen of heeft alleen betekenis in relatie tot iets anders. Dus alles impliceert automatisch ook zijn eigen tegenpool.

Volgens mij zijn er ook intrinsieke waardevolle dingen die de waarde in zich dragen. Zo'n Ersatz-visie lijkt me alleen maar te leiden tot een negatieve werkelijkheid. Bijvoorbeeld:

Lust is het ontbreken van onlust.

Schoonheid is het ontbreken van lelijkheid.

Ik vind dat je dan een abrupte wereld voorstelt die doch veel complexer is dan het ontbreken aan!

Als ik me niet vergis heeft Levi-Strauss met zijn structuralisme culturen proberen te verklaren dmv dit dualisme. (Maar de juiste context ontgaat me even)

[p__]

Mijn ideeën hierover:

Die tegenpolen zijn twee kanten van dezelfde munt.

Die tegenpolen worden bepaald door het bewustzijn, welke een vergelijking tussen de twee trekt. Ze zijn dus relatief.