Inleiding
Pindakaas is een geliefd broodbeleg in Nederland en daarbuiten. Ondanks de naam bevat het geen kaas, wat vragen oproept over de oorsprong van deze benaming. In dit artikel onderzoeken we wat pindakaas is, waarom het deze naam draagt, wie het heeft uitgevonden, en bespreken we enkele mythes en verhalen rondom dit populaire product.​
Wat is pindakaas?
Pindakaas is een smeerbaar voedingsmiddel gemaakt van fijn gemalen pinda’s. Het heeft een romige tot smeuïge textuur en wordt vaak gebruikt als broodbeleg. Naast pinda’s kunnen ingrediënten zoals zout, suiker en plantaardige oliën worden toegevoegd om de smaak en consistentie te verbeteren. Pindakaas is rijk aan plantaardige vetten en eiwitten, evenals vitamines zoals B1, B3 (niacine) en E.​
Waarom heet pindakaas pindakaas?
De naam ‘pindakaas’ heeft een interessante oorsprong die teruggaat naar Suriname in de achttiende eeuw. Daar werd een blokvormige massa van gestampte pinda’s, bekend als ‘pienda-dokoen’, gebruikt als voedingsmiddel. Van deze blokken werden, net als bij kaas, plakjes afgesneden voor consumptie. Duitse zendelingen vertaalden ‘pienda-dokoen’ naar ‘Pinda-Käse’, wat later in het Nederlands ‘pindakaas’ werd.
Toen het smeerbare product na de Tweede Wereldoorlog vanuit Amerika naar Nederland kwam, was het logisch geweest om het ‘pindaboter’ te noemen, naar het Engelse ‘peanut butter’. Echter, de term ‘boter’ was wettelijk beschermd en mocht alleen gebruikt worden voor echte roomboter. Daarom werd gekozen voor de naam ‘pindakaas’, in lijn met de eerdere Surinaamse benaming. ​
Waarom pindakaas ‘pindakaas’ heet volgens Quest
Wie heeft pindakaas uitgevonden?
De moderne, smeerbare variant van pindakaas werd in 1893 ontwikkeld door de Amerikaanse arts John Harvey Kellogg, bekend van de cornflakes. Hij patenteerde een proces om pinda’s te malen tot een pasta, bedoeld als voedzaam alternatief voor mensen die moeite hadden met kauwen. ​
In 1948 introduceerde de Nederlandse firma Calvé het product op de Nederlandse markt. Vanwege de eerder genoemde wettelijke beperkingen rondom de term ‘boter’ werd het product hier verkocht als ‘pindakaas’. ​
Mythes en verhalen over pindakaas
Rondom pindakaas bestaan diverse mythes en verhalen. Een bekende misvatting is dat pindakaas een Nederlandse uitvinding zou zijn, terwijl het zijn oorsprong vindt in Noord-Amerika. Daarnaast wordt soms gedacht dat pindakaas altijd een zoete smaak heeft, terwijl er varianten zijn zonder toegevoegde suikers. Ook bestaan er verhalen over het gebruik van pindakaas in andere culturen, zoals in Aziatische keukens, waar het wordt verwerkt in sauzen en gerechten.
​
Afsluiting
De naam ‘pindakaas’ heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot Suriname en is beïnvloed door taalkundige en wettelijke factoren. Hoewel het product wereldwijd bekendstaat als ‘peanut butter’, heeft Nederland een unieke benaming behouden. Het verhaal achter deze naam weerspiegelt culturele en historische invloeden die bijdragen aan de bijzondere plaats van pindakaas in de Nederlandse eetcultuur.
Bronnen:
