Ik verplaats dit straks even naar ethiek, het hoort daar meer thuis. En dan nu
last things first:
Mijn vraag is nu : heb ik misschien een vertekend beeld van de maatschappij ? Overdrijf ik ?
Ja en ja. Waarom ik dat vind zal ik hieronder uiteenzetten. Maar mag ik meteen vragen waar de cijfers vandaan komen, voor welk land en welke regio ze gelden, wat de absolute aantallen zijn, wat de recidivecijfers zijn, etc.?
Als we de hedendaagse maatschappij bekijken zien we steeds meer geweld en criminaliteit. Zinloos geweld ten top, moorden om een sigaret, het moet niet gekker meer. Uiteraard is dit al ouder nieuws maar jullie weten ook wel dat er gekke dingen gebeuren.
Aansluitend op mijn vraag naar duiding bij de cijfers, bestaat er ook voldoende materiaal dat een trend aanduidt in het medialandschap: de belichting van criminaliteit, vooral dan van misdaad met een (hoe moet ik het noemen?) entertainmentwaarde, zit in stijgende lijn, en wel zodanig dat het disproportioneel is t.o.v. het aantal misdaden.
ACMilan schreef:Stel dat we mensen die een strafbaar feit plegen op dezelfde manier straffen als zij hun slachtoffers aanpakte.
Om het grofweg uit te drukken, iemand die iemand anders KO slaagt, moet zelf maar KO geslagen worden. Iemand die geld steelt van een ander kan diezelfde som maar aan die persoon teruggeven. Uiteraard mogen hier nog extra straffen (gevangenisstraffen) bij uitgedeeld worden. Zoals het er nu aan toegaat heb je criminelen die amper gestraft worden omdat de gevangenissen overvol zijn (althans dat beeld geeft de media toch). Misschien ben ik slecht geinformeerd maar soms denk ik dat oog om oog, tand om tand toch niet zo'n slechte methode is om de zaken aan te pakken.
Ik denk inderdaad dat je slecht geïnformeerd bent, want dit systeem is zeer problematisch op een veelheid aan punten. Ten eerste zou er zo één intrinsieke koppeling tussen daad en straf, en dit zou de enige zijn. Deze manier van bepaling van de strafmaat is op zijn minst sinds de Verlichting beginnen verdwijnen in het Westen. Dit omdat je elke omstandigheid uit het oog verliest, terwijl die wel belangrijk zijn. Het systeem zou zich bedienen van een bittere logica, waarbinnen het onmogelijk is om een verschil te maken tussen de bedelaar die de portefeuille van de rijke zakenman gapt, de dief die te lui is om te werken, en de kleptomaan die naar alle waarschijnlijkheid meer baat zou hebben bij psychologische begeleiding. Let op, dit zijn drie karikaturen en ik zeg ook niet dat de omstandigheden de misdaad in élk geval verzachten, ik duid alleen op de onwrikbaarheid van het systeem. Neem ook dit eens in overweging (naar een campagne van Amnesty International, door mij reeds aangehaald in
dit topic):
- Mama?
- Ja?
- Als in Amerika 'n stoute meneer mensen doodmaakt...
- Ja?
- dan wordt die stoute meneer daar zelf ook doodgemaakt hé?
- Oh. Euh. Ja.
- Maar wie maakt die stoute meneer dan dood?
- Euh.
- Want eigenlijk moet die dan toch zelf ook dood omdat hij ook iemand heeft doodgemaakt?
- ...
- Dan blijven er toch geen mensen meer over?
Daarenboven zou het systeem ervan uitgaan dat er géén verandering mogelijk is, wat wordt tegengesproken door de feiten. Je moet je bezinnen over de redenen om te straffen. Gaat het erom de wraaklust te koelen? Dan moet je je afvragen of degenen die de straf vragen, uitspreken en uitvoeren beter zijn dan degene die als eerste de misdaad beging. Het maakt niet uit of dit verstopt wordt achter een "geobjectiveerd" rechtssysteem waar de staat het monopolie op heeft (als ze het binnen een dergelijk systeem al zou kunnen behouden). Ook buiten de recursieve logica die hierboven geschetst wordt, is het zeer denkbaar dat geweld met geweld beantwoorden, alleen maar meer geweld uitlokt. Of is de straf bedoeld om de maatschappij te beschermen, de misdadiger te laten zien wat de maatschappelijke norm is, en bij uitbreiding (en ik vind dit een belangrijk punt) hem te helpen zich te reïntegreren? In dat geval voldoet het systeem niet, zelfs niet voor het beschermingsaspect.
Maar soms denk je toch in jezelf, waarom schiet je ze niet gewoon af ? Mensen als Dutroux, schiet ze gewoon af. JE steekt ze in de gevangenis, waar wij er nog geld voor moeten geven om ervoor te zorgen datmeneer goed kan eten en gezond kan blijven. Heeft het trouwens ook nut om mensen voor heel hun leven in de gevangenis te steken ? Schiet iemand daar iets mee op ? Misschien is de doodstraf wel een makkelijkere straf maar langs de andere kant, niemand heeft veel zin om te sterven.
Soms denk je dat inderdaad. Maar ik ben zeer tegen de doodstraf. Als je bovenstaand punt in rekening brengt (intrinsieke koppeling van misdaad en alleen misdaad aan de strafmaat is problematisch), hoe maak je dan de beslissing wie mag blijven leven, en wie niet? Zelfs een Dutroux, een Fourniret, een Fritzl, mogen volgens mij niet ter dood gebracht worden. Dat is een ethisch bezwaar. Daarbovenop kun je nog het hellend vlak aanhalen dat mogelijk gecreëerd wordt (vergissingen zijn mogelijk), de willekeur die mogelijk ontstaan, en de reële winst voor de maatschappij, die mogelijk véél minder groot is dan men zou denken. Ik vind een argument als bovenstaande dan ook eerder populistische demagogie. Dat geldt trouwens ook voor het argument: "Stel dat het jouw dochter of eender welk ander familielid was." Het is nog niet gevallen, maar ik wil het alvast counteren: het is een oneerlijk argument. We staan niet in die mensen hun schoenen, we moeten dus ook niet proberen dat te doen. Hoe hardvochtig dat ook klinkt, je kan het slachtoffer niet alleen het beslissingsrecht geven op de strafmaat.
Verkrachters zou men nog op veel ergere manieren moeten straffen, je kan natuurlijk moeilijk iemand gaan verkrachten om hem te straffen, er zouden niet zoveel vrijwilligers zijn om die straf toe te brengen. Waarom castreer je deze mensen niet ? Laat ze maar lekker afzien, laat ze maar voelen wat hun slachtoffers voelden.
Hoe vreselijk ik verkrachting ook vind (laat daar geen twijfel over bestaan): dit zijn inhumane straffen die alleen maar bloeddorst stillen. Ik vind emotionele reacties begrijpelijk, maar geen basis voor rechtspraak. Dit in het kader van bovenstaande en de
eerder aangehaalde discussie.
Je gaat minder snel een misdrijf plegen als je weet dat de straf die je te wachten staat groter is dan anders, want als de hedendaagse straffen lijken weinig af te schrikken, al lijkt er betering in de maak als ik de volgende cijfers bekijk.
De cijfers spreken tegen dat afschrikking werkelijk werkt: landen waar de doodstraf nog in voege is hebben vaak ook de grootste moordcijfers. Bovendien verlies je andere doelen van straf hierbij uit het oog.
Je verwees overigens ook naar de overvolle gevangenissen. Dat kan geen argument zijn in gelijk welke richting: niet voor strengere, noch voor lichtere straffen. Er zijn onder de vorige regering helaas nogal wat flaters begaan inzake de uitvoering van straffen (o.a. met de enkelband), maar dat is een andere kwestie. Recente repportages over de staat van de Belgische strafinrichtingen laten trouwens zien dat het er allesbehalve een pretje is (het is zelfs ongezond om er te werken als cipier).
Edit: er liep daarnet iets mis, hier en daar kan iets weggevallen zijn in mijn tekst.