Jeugd en spelling

[Jan van de Velde]

Op wetenschapsforum valt een en ander (vergeleken met andere internetuitingen) in het algemeen nog wel enigszins mee, maar ook hier komen we regelmatig berichten vol spel-, grammatica- en interpunctiefouten tegen.

Het uitgebreide artikel SPELLING IN HET ONDERWIJS: HOE STAAT HET ERMEE, EN HOE KAN HET BETER? (Helge Bonset)

heeft het o.a. over:

Spellinggeweten en spellingbewustzijn



Een eerste verklaring voor slecht spellen kan zijn dat leerlingen de zin van correct spellen niet inzien. Het ontbreekt hen aan een "spellinggeweten" (de wil om foutloos te spellen) en daardoor ook aan een "spellingbewustzijn" (het vermogen te reflecteren op de eigen spelling, spellingvaardigheid en spellingprocessen) (Oepkes, 2006). Wat hiertegen zou kunnen helpen, is hen bewust maken van de maatschappelijke en taalkundige achtergronden van spelling en van taalgebruik.

Kortom, weer als vanouds spelfouten in natuurkundeproefwerken gaan aanrekenen?

[Filippus]

Kortom, weer als vanouds spelfouten in natuurkundeproefwerken gaan aanrekenen?

Het belang van foutloos spellen en correct taalgebruik in het algemeen mag zeker niet onderschat worden, maar spelfouten aanrekenen in testen van niet-taalvakken lijkt mij geen goed idee. Een toets wiskunde dient immers om wiskunde, en niet taal, te testen.

De beste manier om

hen bewust maken van de maatschappelijke en taalkundige achtergronden van spelling en van taalgebruik.

is waarschijnlijk door reeds van bij het begin van de basisschool tot het einde van de middelbare school voldoende aandacht te besteden aan het belang van taal.

Aan het eind van het artikel geeft de auteur overigens zelf de volgende oplossingen:

- Besteed aandacht aan spelling vanuit een taalbeschouwelijke invalshoek, door in te gaan op de maatschappelijke en taalkundige achtergronden van de Nederlandse spelling;

- Leer leerlingen hun teksten te reviseren en redigeren en daarbij aandacht te besteden aan spelling en interpunctie;

- Leer leerlingen gebruik te maken van digitale en andere hulpmiddelen voor het spellen;

- Gebruik bij het leren spellen van de werkwoordsvormen algoritmes, en blijf er aandacht aan besteden voor de leerlingen die het nodig hebben.

[317070]

Op wetenschapsforum valt een en ander (vergeleken met andere internetuitingen) in het algemeen nog wel enigszins mee, maar ook hier komen we regelmatig berichten vol spel-, grammatica- en interpunctiefouten tegen.

Volgens mij komen AL die berichten van mensen die wel degelijk kunnen spellen. Dit specifiek zou ik dus toewijzen op het idee dat er op het internet niet gespeld moet worden. Waar je vroeger nauwelijks slecht gespelde teksten moest/kon lezen, zien velen het nu wel dagelijks bij hun leeftijdsgenoten. Veel mensen vinden het dan ook normaal dat je op het internet niet nadenkt over spelling (meer zelfs, dat je EXPRES slecht gaat spellen ) En die vreemde spelling went snel, en kun je al snel lezen en schrijven zoals (of zelfs sneller) als gewoon Nederlands. Het probleem is dat die taal vaak heel lokaal is en heel sterk samenhangt met je peer-group.

De enige oplossing is hen dus aanspreken met:

[mcs51mc]

Kortom, weer als vanouds spelfouten in natuurkundeproefwerken gaan aanrekenen?

Zou ik ook niet doen maar wel tegen de volgende les a) het algoritme die een correcte schrijfwijze garandeerd opzoeken en b) de foute & correcte spelling naast elkaar x keren opschrijven zodanig dat beiden visueel in het geheugen gegrift worden. Alles samen indienen tegen de volgende les.

Het is ook wel zo dat ons brein geen correcte spelling nodig heeft om een tekst te lezen en te verstaan.

Ik heb zo eens een Engelse tekst vol fouten gezien & gelezen maar de inhoud wel begrepen.

Chat & sms moeten zó snel gaan dat er gewoon geen tijd meer is om eventjes na te denken hoe het al dan niet moet.

@317070: Welke mod heeft hier zijn kat gestuurd ? ?

PS: Sorry voor eventuele spel-, grammatica- en interpunctiefouten... ... ...

[klazon]

Het is ook wel zo dat ons brein geen correcte spelling nodig heeft om een tekst te lezen en te verstaan.

Nou, mijn brein heeft daar wel degelijk last van. Vooral bij werkwoordsvormen in de tegenwoordige tijd die op een t horen te eindigen. Veel mensen hebben er een handje van om daar een d te schrijven, waardoor het plotseling de vorm van een voltooid deelwoord krijgt. Ik moet zo'n zin dan nog een keer lezen, omdat ik het idee heb heb dat ik iets heb gemist. Na die tweede lezing snap ik inderdaad wat er bedoeld wordt, maar het is gewoon hinderlijk omdat mijn leesproces stagneert op zulke fouten.

[317070]

a) het algoritme die een correcte schrijfwijze garandeerd opzoeken.

Zware DT-fout + duidelijk verkeerde genus in 1 zin, uitgerekend in dit topic posten? Gewaagd.

In ieder geval, misschien is ingrijpen echt nodig als ze niet meer KUNNEN spellen. Dan kan spelfouten aanrekenen wel eens helpen. Maar ik vind het nog steeds stukken waarschijnlijker dat er gewoon gedacht wordt dat correct spellen niet nodig is.

Misschien een tussenoplossing: bij ons op school vroeger werden spelfouten (meestal) niet aangerekend als fout, maar er kwam rond iedere spelfout wel grote rode cirkels en commentaar in dat pedagogisch rood. Het gevolg was dat als je je blad terugkreeg, je misschien wel goede punten had, maar hij wel eens heel erg stijf stond, in het rood van de spelfouten. Je leert het dan snel dat correct spellen WEL nodig is.

[klazon]

Maar ik vind het nog steeds stukken waarschijnlijker dat er gewoon gedacht wordt dat correct spellen niet nodig is.

Die gedachte kun je stevig de kop indrukken door spelfouten juist wel aan te rekenen.

Ik acht het trouwens ook wel waarschijnlijk dat veel leraren er ook niks om geven als er spelfouten staan. Of misschien zien ze die fouten niet eens omdat ze zelf ook niet weten hoe het moet.

[Rhiannon]

... Ik acht het trouwens ook wel waarschijnlijk dat veel leraren er ook niks om geven als er spelfouten staan. Of misschien zien ze die fouten niet eens omdat ze zelf ook niet weten hoe het moet.

Dit laatste lijkt mij zeer waarschijnlijk. Leraren die van de pabo afkomen kunnen vaak zelf niet spellen. Rekenen kunnen ze sowieso niet, dat is de laatste jaren wel heel duidelijk geworden. Ik moet mijn buurjongetje bijles geven omdat de leraar in de tweede klas (ik weet niet wat voor groep dat tegenwoordig is) niet kan spellen, de tafels niet meer weet of te beroerd is om dit over te dragen.

[mcs51mc]

Die gedachte kun je stevig de kop indrukken door spelfouten juist wel aan te rekenen.

Absoluut niet! Wat doe je dan met leerlingen met dysorthografie?

Je helpt ze er niet mee vooruit en demoraliseert ze ook nog

"Lopen de torren op de torens of zijn het de torens die lopen op de torren?"

Dit is dus een nachtmerrie voor iemand met dysorthografie.

Wanneer je fouten begint aan te rekenen in de bio les in bovenstaande zin dan kan de leerling eindigen met een 0/10 terwijl hij alles af weet van torren maar het gewoon niet juist op papier krijgt.

[ypsilon]

Los van de vraag of het een goed idee is om spelfouten aan te rekenen op toetsen voor andere vakken: er bestaat zoiets als differentiatie. Voor leerlingen met dysorthografie/dyslexie kun je uitzonderingen maken. Net zoals er, naar ik hoop, uitzonderingen gemaakt worden voor leerlingen met dyscalculie (die ga je ook niet buizen op elke toets waar ze een paar getallen in een rekensom omkeren). Dat betekent niet dat leerlingen zonder leerstoornissen niet goed moeten kunnen spellen.

Het is ook wel zo dat ons brein geen correcte spelling nodig heeft om een tekst te lezen en te verstaan.

Ik heb zo eens een Engelse tekst vol fouten gezien & gelezen maar de inhoud wel begrepen.

Aan de andere kant: ik heb krijg zo nu en dan sms-jes van klasgenoten uit andere provincies die me een pak ontcijferwerk kosten omdat sms-taal, zoals 317070 zei, zeer gelokaliseerd is. Dat is toch te gek? En beeld je eens in dat je een allochtoon bent die hard zijn/haar best doet om de Nederlandse taal machtig te worden...

Nog een bedenking: een leerling die zijn huiswerk afgeeft op een gekreukeld blad, met een ring van een blik cola erop en een afgescheurde hoek, zal daarop aangesproken worden. Het is gewoon slordig. Geen aandacht besteden aan spelling is evengoed gewoon slordig.

In ieder geval, misschien is ingrijpen echt nodig als ze niet meer KUNNEN spellen. Dan kan spelfouten aanrekenen wel eens helpen. Maar ik vind het nog steeds stukken waarschijnlijker dat er gewoon gedacht wordt dat correct spellen niet nodig is.

Dat denk ik ook. Als leerlingen voldoende leren differentiëren tussen situaties waarin verschillende vormen van taalgebruik gepast zijn, kan dit volgens sommige taalonderzoekers zelfs voordelig zijn voor de taalontwikkeling. Op zich is het gebruik van chattaal geen probleem, als die tot de chat beperkt blijft.

[klazon]

Absoluut niet! Wat doe je dan met leerlingen met dysorthografie?

Voor leerlingen met zulke handicaps moet je uiteraard een uitzondering maken.

Maar aan leerlingen die het wel kunnen maar er met de pet naar gooien moet je duidelijk maken dat ze beter hun best moeten doen.

Ik heb zelf indertijd een HBO-opleiding elektro gedaan. Heeft zo op het oog niks met taal te maken, maar de opvatting bij ons op school was: als je op dit niveau gaat werken, dan hoor je je taal onberispelijk te schrijven. In proefwerken en rapporten werden taalfouten dan ook op zijn minst met het rode potlood gemarkeerd. Is een opvatting waar ik nog steeds achter sta.

[physicalattraction]

Ook wanneer je een exact vak als wiskunde studeert, dan is iets helder en duidelijk kunnen opschrijven een van de eisen om een goede te zijn. Hierbij hoort dus verzorgd taalgebruik. Ik heb practicaverslagen nagekeken van eerstejaars natuurkundestudenten, en heb (in vrij beperkte mate) punten afgetrokken voor slecht taalgebruik. Je kunt wel zeggen: het gaat om de natuurkunde, maar dat is dus niet waar, duidelijk communiceren hoort er nu eenmaal ook bij, ongeacht de aard van je opleiding.

[Ger]

^^hear, hear.

Het is overigens pas 4 jaar geleden dat ik afstudeerde, maar "in mijn tijd" werden de ingeleverde rapporten ook op de taal beoordeeld hoor. Terecht, want ik kan het in mijn werk ook niet veroorloven slordige rapporten af te leveren. Nu gaat het gros weliswaar langs en secretaresse -waar ik heel blij mee ben-, maar in de tussentijdse communicatie met memo's, emails, etc. staat het ook niet professioneel om dat vol met taalfouten te laten staan.

[youcantarguewithasickmind]

Zelf behoor ik tot degenen die men onder jeugd schaart, zelf probeer ik op een forum of bijvoorbeeld een sociaal netwerk altijd te letten op spelling en interpunctie, omdat het kwaliteit uitstraalt. Ik denk dat het ook iets is wat gestimuleerd moet worden, bijvoorbeeld op fora. Er zijn een aantal fora waar je er op aangesproken wordt als je geen aandacht schenkt aan interpunctie, spelling en dergelijke. Deze fora stralen ook direct meer kwaliteit uit ten opzichte van een forum waar dit niet gebeurt. Overigens vind ik dat je mensen niet constant op de vingers moet tikken voor kleine foutjes, aangezien "a slip of the tongue" snel gemaakt is als je in rap tempo je berichtje op dit forum plaatst.

[Dido]

Ook nog even mijn bescheiden bijdrage toevoegen aan deze topic...

Ik volg volledig wat de meesten hierboven al hebben gesteld.

1. Een correcte zinsbouw en spelling zijn wel degelijk belangrijk en zinvol. Eenvoudigweg omdat we anders elkaar moeilijker begrijpen. Het is sowieso al niet altijd eenvoudig om goed begrepen te worden door een ander of om goed een ander te begrijpen (we slagen er immers niet steeds in om onze gedachten correct te verwoorden of ze in te schatten bij een ander). Als we dan nog een sms-taal gebruiken of een zelf gecreëerde spelling en zinsbouw op basis van het plaatselijk dialect, dan wordt het alleen nog maar een stuk moeilijker. Verder ben ik ervan overtuigd dat een slordig taalgebruik 'zien' bij iemand anders, bij een behoorlijk aantal mensen een afweer oproept.

Al merk ik dat ik wel wat milder ben geworden in vergelijking met vroeger. Iedereen maakt fouten en dat moet ook kunnen. Maar het opzettelijk (inderdaad, 317070 ) fouten maken of gewoonweg een sms-taaltje gebruiken is iets helemaal anders.

2. We leren vooral correct Nederlands gebruiken door het te oefenen. Net zoals we een vreemde taal vooral leren gebruiken door een periode te verblijven in een land waar men die taal spreekt en waar alles wat je te lezen krijgt, ook is opgesteld in die taal. We zullen die taal veel moeilijker leren door boeken of films te bekijken waar men die taal niet correct gebruikt. We leren dan, in het beste geval (als die 'verkeerde' taal tenminste consequent wordt gebruikt) die 'verkeerde' taal aan.

Vandaar dus ook dat de enige manier om werkelijk mensen onder te dompelen in een correct taalgebruik erop neerkomt dat we hen in voldoende mate het correcte taalgebruik voorschotelen. Boeken, films, op school en zeker ook op internet aangezien jongeren veel meer uren spenderen online dan met het lezen van boeken.

Wat mij betreft, mag men dus inderdaad gerust wat strenger omgaan met spellingsfouten ed. op school. Of men steeds punten moet aftrekken bij een fout als men bv. een wiskunde examen aflegt, is weer iets anders. Maar er minstens op wijzen dàt er een fout werd gemaakt én die laten verbeteren lijkt me geen overbodige luxe.

3. Er moeten zeker uitzonderingen worden gemaakt voor kinderen/ jongeren/ volwassenen die een taalstoornis hebben (zoals dyslexie of dysorthografie). Bij hen is het weinig zinvol om hen steeds, met een rode balpen, op hun taalfouten te wijzen, want dat lijkt me dé perfecte manier om hun zelfwaardering de grond in te boren.

Maar anderzijds weet ik dat er op de meeste (alle???) scholen wel degelijk maatregelen zijn voor deze mensen. In die zin dat zij bijna altijd vinden dat er rekening gehouden wordt met hun dyslexie/ dysorthografie. Het gaat hierbij meestal om de 'bekende' STICORDI-maatregelen (staat voor stimulerende, compenserende, remediërende en dispenserende maatregelen). De voorwaarde is natuurlijk dat de diagnose van taalstoornis ook daadwerkelijk werd gesteld, maar dat lijkt me nogal logisch.

Dido