bron van hetgeen hierna volgt :
http://www.sport.nl/fbarchief/show.php3?id=85
Zitten er in een blikje Red Bull verboden stoffen?
Dat Red Bull een populair drankje is, dat ook veel door sporters gebruikt wordt, blijkt wel uit een aantal recente vragen hieromtrent. Omdat Red Bull geen onschuldig drankje is, vanwege de coffeïne (een verboden stof), wil ik dieper ingaan op de inhoud, op de dopinggeduide stof coffeïne (en speciaal op koffie) en op mogelijke dopingcontroles. Aansluitend zal ik enkele tips geven om nare situaties te voorkomen.
Inhoud
Red Bull bevat o.a. coffeïne, een stimulantium, dat in bepaalde hoeveelheden tot positieve dopinggevallen leidt! De firma beweert (zie
www.redbull.com dat in 1 blikje van 250 ml evenveel coffeïne zit als in een kopje filterkoffie. Coffeïne is een chemische substantie welke voorkomt in koffie, thee en soft drinks als cola, maar ook in bepaalde geneesmiddelen (pijnstillers en laxeermiddelen).
Coffeine in koffie
Volgens de meest recente statistieken van de Europese Unie is Nederland het vijfde land ter wereld als het gaat om het gemiddeld koffiegebruik per inwoner per jaar (over Red Bull-gebruik weten we dat niet). Veelal onbewust drinken we meerdere koppen van dit stimulerend genotmiddel per dag en krijgen we dus veel coffeïne binnen.
Een rekenvoorbeeld: een sporter van 80 kg drinkt kort achtereen 3 koppen koffie;
Indien 80x3 mg/kg = 240 mg coffeïne wordt ingenomen, is een stimulerende werking te verwachten.
Een doorsnee kop koffie van 150 ml bevat gemiddeld 100 mg coffeïne Bij 3 koppen koffie (= 300 mg), kort achtereen, zit de persoon al boven de verwachte limiet. (Ter vergelijking: een glas cola van 150 ml bevat ongeveer 20 mg coffeïne).
Waarom grijpen sporters naar coffeïne in een of andere vorm? Welnu, coffeïne in een dosering van 3 mg (en hoger) per kilogram lichaamsgewicht bevordert het uithoudingsvermogen. Hierdoor kan een (duur)sporter zware inspanningen langer volhouden. Groot nadeel is evenwel dat coffeïne gewenning teweeg brengt, d.w.z. het effect wordt minder naarmate men het langer gebruikt. Gevolg: mensen gaan nog meer innemen om de kick wel te krijgen.
Lichamelijke effecten van coffeïne
Coffeïne werkt stimulerend op het centrale zenuwstelsel en op de energiestofwisseling. Vooral bij duurprestaties werkt het gunstig op de energieleverende processen (glycogeensparend en toename verbruik van vrije vetzuren) en voelt men zich alerter en minder snel vermoeid. Deze prestatiebevorderende werking heeft geleid tot een bewust misbruik van grotere hoeveelheden dan het ''dagelijks gebruik''. Maar coffeïne heeft, naast de gewenning, nog meer nadelige effecten. Vervelende bijwerkingen, die bij hogere doseringen zijn waargenomen: verhoogde bloeddruk, nervositeit, onrust, slaapstoornissen, trillen en andere coördinatiestoornissen, hartkloppingen en verminderde eetlust.
Dopingcontrole
Aangezien coffeïne samen met amfetamine, behoort tot de groep van Stimulantia staat het op de IOC-dopinglijst (categorie 1-A). Bij urineonderzoek op dopinggeduide middelen, wordt derhalve ook gecontroleerd op coffeïne. De grenswaarde qua concentratie in de urine bedraagt bij een dopingcontrole 12 microgram/ml. Besef dat naar schatting 1-3% van de ingenomen coffeïne in de urine terecht komt, en dat dus 2% van de 300 mg uit het rekenvoorbeeld (80 kg en 3 koppen koffie) leidt tot 6 mg=6000 microgram. Stel: je plast ruim een kwart liter (300 ml). Dan zit je op 6000: 300 = 20 microgram/ml en dat is ruim boven de gestelde grens van 12 microgram/ml. Oftewel een positief dopinggeval, waardoor de betrokkene voor een strafbepaling van de (inter)nationale sportbond in aanmerking komt.
Een blikje Red Bull zal waarschijnlijk zo'n lage bloed- cq. urineconcentratie teweeg brengen dat het op zich niet tot overschrijding van de grenswaarde zal leiden. De juiste grens is echter niet scherp aan te geven door de individuele variabiliteit. Van invloed zijn o.a : je stofwisseling, vochthuishouding (drinken en zweten door sport) en de spreiding in de tijd qua inname van de drank of andere middelen. Een extra gevaar schuilt 'm echter in het gegeven dat sporters naast Red Bull of koffie nog andere coffeïnehoudende (sport)drank-of eetwaren nuttigen. Denk daarbij aan thee, cola, chocolade of paracetamol, waar ook coffeïne in zit. Dus pas op: je kunt, alles opgeteld, eenvoudig te hoog uit komen.
Tips
Wil je als sporter helemaal geen risico lopen dan moet je voorafgaande aan sportbeoefening geen Red Bull drinken. Je loopt een beperkt risico bij gebruik van 1-2 blikjes, enigszins vergelijkbaar met het drinken van enkele kopjes koffie/dag, hetgeen ook afhankelijk is van de sterkte, de vochthuishouding etc.
Pas op met de combinatie van coffeïnehoudende drankjes (soft-drinks), chocola en geneesmiddelen.
Pas op met het kopen van buitenlandse geneesmiddelen ('over-the-counter'-medicatie). Daar zitten soms onverwacht extra hoeveelheden coffeïne in.
Voor meer informatie: Lees #link(url=
http://www.necedo.nl[
www.necedo.nl]; ga via dopinglijst, naar stoffen, i.c. coffeïne.
Dr. Frank Backx, 24 september 2001
