sciencetalk

Soms word het me te veel
Zappend door televisieland kwam ik terecht bij CNN. Een Europese econoom zij dat er nog plaats was voor groei in de EG economie. De betrokken econoom stelde dat die groeiruimte zich bevond in de ziekteverzekering en de pensioenen. Wat dit betekend is het volgende: er is nog ruimte voor uitbreiding van de private dienstensector door afbouw van de sociale zekerheid. Dit bezorgt me kippenvel. Ik zie de veramerikanisering van de sociale ruimte met rasse schreden naderbij komen, en ik huiver om volgende redenen:
- De ziekteverzekering in België is vrij goed geregeld, en zoals geweten is, is de private ziekteverzekering in Amerika een ramp.
- De pensioenen privatiseren, betekent private pensioenfondsen, en een onverbiddelijke hang naar winstmaximalisatie en een uitbreiding van het kapitalisme tot ongekende hoogten.
Moet dit de groei voorstellen? Geef mij maar een einde aan de groei, en een betere verdeling van wat er is. Geef mij maar een maatschappij waar iedereen voor mekaar zorgt. Vrije markt als het nuttig is voor de maatschappij, maar heren kapitalisten blijf met uw begerige vingers van de sociale zekerheid af. Amerika is zeker geen goed voorbeeld van hoe het moet. Als dit economische logica moet voorstellen laat het dan maar zo.

Je bent zeker niet de enige met die mening.
 
Het stelt wel degelijk groei voor, onze welvaart zal waarschijnlijk toenemen als we onze sociale zekerheid privatiseren. Maar dat gaat waarschijnlijk heel erg ten koste van de welvaartsverdeling gaan.
 
Maar de afweging tussen welvaart en welvaartsverdeling is een politieke keuze, geen economische.

onze welvaart zal waarschijnlijk toenemen
 

Welvaart was vroeger een woord dat gebruikt werd om "sociale vooruitgang", te omschrijven. Sociale vooruitgang kan beschreven worden als de materiële vooruitgang van alle leden van een maatschappij. Dus iedereen gaat erop vooruit.
Wat bij privatisering van de sociale zekerheid zal toenemen is de mogelijkheid om winst maken voor mensen die kunnen investeren (renteniers, pensioenfondsen, de kaders van grote bedrijven, en vooral multinationale verzekeringsbedrijven). De verliezers zullen zij zijn die zich geen dure verzekering kunnen veroorloven.
Wat zal er met de winsten gebeuren? Die winsten zullen internationaal geïnvesteerd worden in die bedrijven die de hoogste winst kunnen realiseren (bv. door hun kledij te laten maken in Bangla Desh). Ook  de belegginsgsfondsen die de markten het best kunnen manipuleren of het snelst informatie kunnen bekomen zullen grote winst maken. Zij zullen fortuinen kunnen uitbetalen aan hun aandeelhouders en CIO's. Amerika is een goed voorbeeld: van een toonbeeld van vooruitgang, is  het tot een land verworden met een verarmde middenstand, diepe armoede en obscene rijkdom. Dat is het beeld van economische groei, die deze mensen hanteren, niet het toenemen van productiviteit en goederen en diensten.
De zogenaamde  trickle down economie is puur bedrog uitgedacht door: inderdaad de Amerikaanse think tanks. De winst druppelt niet door naar de bevolking, ook niet naar de middenklasse, maar naar hen die eigenlijk niet nodig hebben nl. een soort van internationale financiële plutocratie..

@ cock
 
Je hebt gelijk. Maar helaas leven we in een wereld waarin gelijk hebben en gelijk krijgen twee heel verschillende dingen zijn. Gezond verstand zegt dat de ideale oplossing ligt in een balans tussen socialisme en kapitalisme. Maar na het instorten van het communisme hebben de simpele zielen geconcludeerd dat het kapitalisme gewonnen heeft, met als resultaat de huidige gure rechtse tijdgeest.

Het is niet per se kapitalisme dat er aan ten grondslag ligt. An sich zorgt een vrije markt niet per se voor excessen, zolang maar voor iedereen dezelfde regels gelden.

In dat laatste ligt het probleem: lobbyisten beinvloeden de politiek en zorgen voor beleid waar bevolking zuiver democratisch niet voor zou kiezen. Neem bijvoorbeeld de belasting op winst. Een bedrijf dat een miljoen winst maakt betaalt procentueel meer dan een bedrijf dat 10 miljard winst maakt in hetzelfde land. Dit is uiteraard oneerlijk, maar wel de dagelijkse praktijk.

De basis ervoor is dat het bedrijf met de 10 miljard gewoon de overheid voor het blok kan zetten: een lager tarief, of we verkassen uit het land en dan heb je helemaal niets. Overigens is dat systeem lang niet voor iedereen slecht. Nederland doet het bijvoorbeeld heel goed met dergelijke deals door lagere belastingen te heffen voor inkomsten uit intellectueel eigendom. Voor zover ik weet gaat de winst van bijv alle europese starbucks filialen IP rechten door nederland heen. Daarover betalen ze 2% belasting ipv de pakweg 25% voor een 'gewoon' bedrijf, maar er heeft ook niemand last van: meer dan een brievenbus hoeft het fysiek niet te kosten.

.

An sich zorgt een vrije markt niet per se voor excessen, zolang maar voor iedereen dezelfde regels gelden.
 

Inderdaad, Benm, de wet van vraag en aanbod zal steeds gelden, en hebzucht is des mensen. Maar het moet geregeld worden, en gebruikt voor het algemeen goed. Bv om de economie aan te wakkeren en nieuwe initiatieven te begeesteren.
Maar uw voorbeeld van Starbucks, de darling van de Amerikaanse Demokratische partij, is slecht gekozen, ik ben namelijk Belg, en zie met lede ogen hoe Starbucks hier weinig belastingen betaalt, slechte jobs creëert, de plaatselijke koffiehuizen de duvel aandoet en valse reclame maakt voor zijn fair trade (slechts 5% van zijn omzet), en bitter weinig doet voor het welzijn van de mensen en voor de innovatie, behalve dure koffie voorschotelen.
- Nu het democratisch deficiet, Vaak hoort men beleidsmensen verzuchten "ik zou wel willen, maar de markten laten dat niet toe" of "we moeten van de markten". Zijn die markten dan democratisch verkozen? Uiteraard niet. Wie zijn "die markten"?  Het zijn een relatief beperkte groep van mensen, van het type "Waren Buffet" en grote familiefortuinen, die de dans bepalen. Zij hebben een onverzadigbare hang naar geld en de bijbehorende macht. Belangrijke ontmoetingsplaatsen zijn zijn de trialerale commisie, de Bilderberg conferentie, Davos, Bohemian Grave etc.... Think thanks leveren de benodigde ideologie.
Wat bepalen die markten?
- Zij bepalen o.a. dat de sociale zekerheid dient geprivatiseerd.
- Dat de grenzen open moeten voor investeringen en arbeidsmigratie. Dus ook de vrijhandelsverdragen met landen, die geen syndicale rechten toelaten aan hun werknemers. Dus nivellering van de lonen naar beneden voor Nederlanders en Belgen.
- Zij bepalen waar en waarin het ,kapitaal geïnvesteerd wordt. Met andere woorden hoe de wereld er zal uitzien (bv. in welke medicijnen er wordt geïnvesteerd).
Nu lijkt er een nieuw soort machtsspel te ontstaan tussen de financiële elites die een monopolaire wereld voorstaan (Amerika en zijn acolieten, het zgn. "Westen"), en de voorstanders van een multipolaire wereld (de "emerging markets" en Rusland en China). Dit zal mogelijks tot de val van de dollar leiden, als reservemunt. Ik hoop maar dat dit goed afloopt, en dat de mensen zich niet in een oorlog zullen laten slepen.
Ik denk en hoop dat internet een belangrijke bron kan zijn voor internationaal verzet, als men internet niet zal temmen tenminste.

Het kapitalisme en de vrije markt leiden automatisch tot extreme verschillen in inkomen, macht en invloed. Met geld maak je geld, hoe meer je ervan hebt hoe meer vruchten van andermans inspanningen je in eigen zak kunt steken. Lang niet iedereen heeft het in zich om eigen baas te worden, en daarom zal er altijd een leger aan loonarbeiders zijn die hun arbeidskracht wel moeten verkopen. Dat wil niet zeggen dat het kapitalisme of de vrije markt per definitie verkeerd zijn, want zij vormen een geweldige aansporing tot innovatie, inspanning en werkzaamheid. Maar wanneer je kapitalisme en vrije markt ongehinderd hun gang laat gaan krijg je een asociale Wild West maatschappij. Daarom moet er een stevige scheut socialisme aan worden toegevoegd.

Dat wil niet zeggen dat het kapitalisme of de vrije markt per definitie verkeerd zijn, want zij vormen een geweldige aansporing tot innovatie, inspanning en werkzaamheid.
 

Ik kan me wel vinden in je sociaal-democratisch model Bartjes, maar ik heb een probleem met je gebruik van het woord kapitalisme. Het is inderdaad zo dat vrij initiatief zorgt voor dynamisme en vooruitgang. Maar kapitalisme is iets anders, dat is in mijn optiek winstmaximalisatie en streven naar monopolies, vaak via markt manipulatie.
Een voorbeeld: we rijden nog steeds voornamelijk met benzine, niet dat er geen alternatieven mogelijk zijn, of creatieve geesten die via vrij initiatief, alternatieven zouden kunnen uitwerken. Het brengt echter te weinig op voor het monopoliekapitaal, dus die alternatieven krijgen geen echte grootschalige kans. En zo zijn er nog vele voorbeelden te noemen, waar kapitalisme eerder een rem is op een maatschappelijke vooruitgang, wat voor mij ook sociale vooruitgang inhoudt..

Maar uw voorbeeld van Starbucks, de darling van de Amerikaanse Demokratische partij, is slecht gekozen, ik ben namelijk Belg, en zie met lede ogen hoe Starbucks hier weinig belastingen betaalt, slechte jobs creëert, de plaatselijke koffiehuizen de duvel aandoet...

Dat maakt het een vrij sterk voorbeeld: Voor belgie is het geen prettige onderneming om binnen de grenzen te laten opereren. Voor nederland wel - van iedere kop koffie die ze in belgie verkopen vangt de nederlandse schatkist 0.5% of iets in die orde. Belgie zou ze natuurlijk een lager tarief kunnen aanbieden dan nederland, waarna ze of verlaging in nederland eisen, of verkassen. Up to your politicians.

Anderzijds zou je ook kunnen overwegen het afromen van winsten via IP rechten te verbieden. Als zelfstandig land zou je dat tot wetgeving kunnen maken, maar binnen de EU gaat dat een zware kluif worden. Nare randje hieraan is dat de bevolking van belgie nooit via een referendum oid gevraagd is of ze zin hadden in zo'n constructie. In nederland is het wel eens geprobeerd een referendum te houden over verdergaande eu invloed, maar dat werd met goed 60% verholpen. Niet dat dat iets uitmaakte, onder een andere naam is het alsnog doorgevoerd.

Onderschat de Belgen niet, wij vermaken ons met de Fransen af te romen. De (vooral Franse) maatschappijen kunnen bij ons een nominaal hoofdkwartier vestigen, en zo de belasting in hun land ontwijken, en in  België een veel kleinere belasting betalen.
België is op zijn manier gekend als een belastingsparadijsje, behalve voor zijn eigen kleinere bedrijven, die worden stevig uitgemolken. Ook belasting op vermogen kennen we hier niet, wat goed gekend is bij uw plaatselijke elite.
Dat we zo clement zijn voor de vermogende buitenlandse belastingbetaler, daar ben ik niet fier op. Maar als het op een wedstrijd voor belastingsontwijking komt tussen België en Nederland, winnen de Belgen met vlag en wimpel. De arme rijke mensen moeten toch geholpen worden om fortuinen op te stapelen niet?
PS. Het begrip IP-rechten ken ik niet, wat is dat?

Als inwoner heeft belgie zeker zn voordelen boven nederlnad.

IP als in intellectual property, het mechansime waarmee starbucks (en vele anderen) winsten kunnen verplaatsen tussen landen. Feitelijk gewoon het gebruiksrecht op het recept van een kop koffie.

Als inwoner heeft belgie zeker zn voordelen boven nederland.
 

Schrijft Benm, Wel Benm:
- Het is zeker niet mijn bedoeling van belgië boven nederland te plaatsen. Ik ben zeker geen belgisch patriot, integendeel zelfs, ik zie de Verenigde Nederlanden wel zitten, al ik zal er niet voor op straat komen.
- Ik wou wel op een ironische manier de wetten bekritiseren, waarmee Europese landen elkaars wetgeving ondergraven, door de belastingsontwijkers te helpen. Die intellectual propperty lijkt me een goed voorbeeld van oneigenlijk gebruik, zo ook de  pro forma "hoofdkwartieren" van Franse  bedrijven in België..
Ik heb me in deze blijkbaar niet duidelijk uitgedrukt.

Wat 'oneigenlijk gebruik' is, is nogal lastig te zeggen. Als men op legale wijze gebruik kan maken van de fiscale faciliteiten van andere landen, dan moet men dat vooral doen. Belastingoptimalisatie (dwz belasting ontwijken) is belangrijk voor ieder groot, internationaal werkend, bedrijf. Dat is in eerste instantie een kwestie van behoorlijk bestuur dan naar de aandeelhouders verantwoord moet worden. Maar zelfs als een bedrijf het niet zou willen doen om ethische reden oid, dan zou het nog steeds een concurrentienadeel opleveren.

M.i. is het dan ook aan het land waarbinnen de verkoop plaatsvindt om eventuele maatregelen te treffen tegen het wegsluizen van winsten via IP constructies. De lokale belastingdienst zou bijv kunnen onderzoeken of de afdracht van IP rechten op een kop koffie redelijk is.

Dat is in eerste instantie een kwestie van behoorlijk bestuur dan naar de aandeelhouders verantwoord moet worden.
 

Benm,
Ik moet u helaas tegenspreken. Bedrijven die enkel nuttig zijn voor de aandeelhouders en cio’s, zijn maatschappelijk nutteloos, als ze ook niet zorgen voor een stabiele werkverschaffing, productief zijn en een bijdrage leveren aan de algemene welvaart van de maatschappij (o.a. belasting betalen in plaats van ze te ontwijken) die hen de kans geeft om winst te maken.
Het misverstand dat enkel winst belangrijk is, is ontstaan door de economische school, gekend onder de nickname “chicago boys”. Deze economen hebben ervoor gezorgd dat er in Amerika een regering is: of the corporations, by the corporations, for the corpotations, in plaats van een governement “of the people, by the people, for the people” (Gettisburg address, A. Lincoln).
U gaat wel uit van een micro economisch perspectief, en ik van een macro economisch perspectief, dit is natuurlijk een andere invalshoek.

De vraag is natuurlijk wel wie die aandeelhouders zijn. Als dat bijvoorbeeld een pensioenfonds is dan lijkt me toch sprake van winst maken die ten goede komt aan een flink deel van de maatschappij. Evengoed geldt dat je als natuurlijk persoon prima aandelen kunt kopen in dergelijke bedrijven, waarover je rendement maakt, en dat vervolgens weer besteed, met als gevolg een groei van de locale reeele economie.

Neemt niet weg dat een regering er behoort te zitten 'voor de mensen die hem gekozen hebben'. Waarschijnlijk zit de pijn vooral in hoe politieke partijen beleid baseren op basis van lobbyclubs, en in ernstige gevallen domweg handelen naar degenen die de campagne financierden, of zelfs directe omkoping.

M.i. mogen bedrijven doen en laten wat binnen de wet is toegestaan, maar als ze zelf die wetten (deels) gaan schrijven onstaat wel een nare situatie.