sciencetalk

Misschien leuk cq actueel als je iets wilt bekijken bij een sterrenwacht: Maandag komt mercurius voor de zon langs, en dat is vanuit nederland te zien als het weer een beetje mee werkt. Uiteraard geen exoplaneet, maar misschien geeft het wel een idee van hoe klein de totale invloed op de helderheid van de zon is: als je niet specifiek kijkt zul je niet merken dat het een paar uur iets donkerder is dan gebruikelijk, maar met een zonnetelescoop kun je zeker waarnemen dat er iets aan de hand is. 
 
Wellicht kun je het ook wel bekijken met een eclips-bril of iets soortgelijks, maar probeer het zeker niet met het blote oog, of nog erger, via een verrekijker of iets dergelijks!

Met een eclipsbril naar de Mercuriusovergang kijken heeft geen zin, het schijfje van ongeveer 12 boogseconden diameter is te klein om met het (beschermde!) blote oog gezien te worden. Met een jong gezond oog worden hoeken van ongeveer een boogminuut onderscheiden
 
Met een kleine telescoop met zonnefilter of een flinke goede verrekijker en projectie op een vel papier lukt het wel.
 
Weet wat je doet en lees deze pagina even voor je eigen gezondheid.  Heb je geen ervaring met het kijken naar de Zon en denk je dat de horrorverhalen overdreven zijn, kijk eens naar deze beelden.. Een druif voor het oculair terwijl de telescoop op de Zon gericht staat. Dat wil je je oog niet aandoen.
 
De omstandigheden zijn erg gunstig; in heel België en Nederland is de overgang van het begin tot het einde waar te nemen. Begin maandag 9 mei 13:12 en einde dicht bij de horizon om 20:40. De weersvoorspellingen zijn goed.
 
Er zijn op dit moment slechts twee zonnevlekken zichtbaar en als deze blijven en er komen geen nieuwe bij, dan ziet de overgang er maandag ongeveer zo uit:
  Mercuriusovergang 9 mei met verwachtte zonnevlekken, noordpool Zon boven. Klik voor grotere weergave. Bron Soho, m.u.
 
Het kan lastig zijn zo'n klein schijfje te vinden en niet te verwarren met zonnevlekken, temeer omdat door de rotatie van de Aarde de noordpool van de Zon niet boven in beeld blijft staan maar mee-roteert (tenzij je een telescoop met een parallactisch statief hebt). Heb je moeite met het stipje van Mercurius te vinden houd dan rekening met deze rotatie. Het resultaat is (met willekeurige zonnevlekken) in deze animatie van waarnemen.com weergegeven:
  Bron: Waarnemen.com

Dank voor de tip. Ik ga in elk geval proberen om wat plaatjes te maken.

Ik wil zeker kijken, maar ik begrijp niet helemaal waarom de zon schijnbaar heen en weer beweegt. Dit vind ik niet logisch. Zou je dit nogmaals kunnen verduidelijken?

Camiel Wijffels schreef: Ik wil zeker kijken, maar ik begrijp niet helemaal waarom de zon schijnbaar heen en weer beweegt. 

schijnbaar is het sleutelwoord: jij beweegt namelijk heen en weer omdat je op een bol aardoppervlak staat dat onder die zon doordraait:
 

Dus als ik het goed begrijp dan doen wij met de aarde in 1 dag een rondje, de zon doet echter in 25 dagen een rondje. Gevolg is dat wij om 12 uur smiddags hoofdzakelijk onze aardse eigenbeweging terugzien in de zon, en dat we op het eind van de dag voornamelijk de eigenbeweging van de zon zien? Begrijp ik dat goed?
Dat zou ik goed kunnen snappen, als dezon in het filmpje eerst een beweging naar links maakt en dan naar rechts. De zon draait echter in het filmpje rond de z-as, evenwijdig aan de kijkrichting. Dan komt het mij voor alsof de noordpool (of zuidpool) van de zon recht naar mij toe wijst. Of is dat ook zo?

de draaiing van de zon om haar as doet er niet toe. Dat merk je nauwelijks op, dat roteert een paar graden gedurende deze overgang. 
 
beschouw de mond van mijn zon als de zonne-evenaar.
verdere vereenvoudiging: de aardas staat loodrecht op de ecliptica (het denkbeeldige vlak in de ruimte door zonne-evenaar)  
mijn beide figuurtjes kijken gelijktijdig naar dezelfde zon, over hun horizon heen.
zonne-evenaar ruwweg parallel aan aardse evenaar in dit modelletje, 
mijn linkse figuur staat in Nederland en ziet de zon in de avond
mijn rechtse figuur staat in California en ziet de zon in ochtend
In de gedachtenwolkjes de zon zoals zij die zien en zouden fotograferen
 
 
een figuur op de noordpool zou geen (schijnbaar) geschommel bemerken. 

waarom de zon schijnbaar heen en weer beweegt

 
Je bedoelt daarmee dat hij in de animatie van Waarnemen.com schijnbaar eerst met de klok mee, en op het einde tegen de klok in roteert?

De Mercury Transit is straks te volgen op deze ESA website:
 
http://www.cosmos.esa.int/web/cesar/streaming

Ik ben er helemaal klaar voor

Heel fraai zicht, maar nauwelijks te fotograferen door een minder ervarene met een Dobson en een dSLR .
Persoonlijke les in bescheidenheid, mijn gedacht  .
  Niet-wetenschappelijk uitgedrukt: een ondervoede erwt die voor een voetbal gegooid wordt in slow motion. Wel mooi. Doet wat filosoferen over onze nietigheid en zo.

Bovengenoemde ESA website is blijkbaar overbelast en doet niks.
 
Hier is wel iets te zien: http://livestream.com/SkyandTelescope/Mercury

Doet wat filosoferen over onze nietigheid en zo.

 
Maar je hebt hem wel mooi gezien!
 
Mijn zusje ziet een onbeduidend zwart stipje. Ik zie een planeet die helemaal in het niet valt bij de reusachtige Zon, die op zijn beurt maar een heel bescheiden ster is.

Even toch. Niet lang: vanaf zo omstreeks 14h30 kwam er meer en meer bewolking opzetten. Aanvankelijk wat sluierbewolking, maar om 16h30 zag het er hier zo uit: U zus moet nog veel leren, maar wie niet, hè  ?
 
Enfin, tussen en door de wolken door toch nog een paar foto's kunnen maken: