Wij mensen verschillen van dieren omdat we afstand kunnen doen van onze dierlijke instincten.
Mee eens, althans in zekere mate. We blijven dieren met oerdriften en instincten waar we altijd door beïnvloed zullen blijven worden, maar we beschikken gemiddeld over meer rede en zelfbewustzijn dan andere diersoorten.
Daarom vind ik het doden of leed veroorzaken kwalijker als dat door mensen gebeurt dan door dieren. Een kat die bijvoorbeeld met een muis speelt is wreed, maar kun je die kat minder kwalijk nemen dan wanneer een mens hetzelfde doet. Voor de muis is het even erg, maar de mens heeft het vermogen te beseffen wat hij die muis eigenlijk aandoet, een kat niet.
Wij oordelen in feite over dood: waarde van leven. Blijkbaar is een dierenleven minder waard.
Dat een dierenleven gemiddeld minder waard is, klopt. Ik spreek dan even voor mezelf, want een waarde-oordeel is natuurlijk altijd subjectief. De verschillen tussen individuen van eenzelfde soort zijn trouwens nog groter, iemand zal het leven van zijn eigen hond die al 10 jaar zijn trouwe kameraadje is waarschijnlijk op meer waarde schatten dan dat van een willekeurige hond (of misschien wel van een willekeurig onbekend mens). Net zoals men meestal ook aan het leven van familieleden meer waarde toekent dan aan het leven van een vreemde.
Maar als we het over de waarde van dieren van een soort in het algemeen hebben, zonder dat het om individuele gevallen gaat (dus niet mijn kat of jouw hond etc) dan beschouw ik persoonlijk een levensvorm als waardevoller naarmate er meer sprake is van bewustzijn en hoger niveau van beleving en ervaring. Naar verwachting althans, want zekerheid over de beleving van een ander heb je nooit.
Als een bacterie wordt gedood of leed wordt aangedaan, vind ik dat minder erg dan wanneer het om een mier gaat. En een mier minder erg dan een muis, een muis minder erg dan een hond, een hond minder erg dan een mens. Omdat ik denk dat er bij een mier meer sprake is van leed of ervaring van pijn, dan bij een bacterie. En bij een muis nog meer, etc.
En ook omdat er bij een complex organisme meer sprake is van... hoe zal ik het noemen, "instrinsieke waarde". Als ik een stoeptegel van drie kilo in stukken breek, maak ik minder kapot dan wanneer ik een complex organisme van drie kilo in stukken breek. Nog afgezien van het eventuele leed wat ik dat organisme aandoe.
Bij een bacterie is het maar zeer de vraag of die uberhaupt pijn kan lijden. Zelfde geldt voor planten, die zijn weliswaar duidelijk complexer dan bacteriën, maar ze hebben geen zenuwstelsel of iets equivalents waarmee we redelijkerwijs kunnen verwachten dat ze dingen als pijn, angst en emoties kunnen beleven. Bij een mier twijfel ik, als een mier bijvoorbeeld klem komt te zitten en hij spartelt enzo, weet ik niet in hoeverre dat een "machinale" reactie is.
Mijn waarde-oordeel heeft trouwens niks met de aaibaarheidsfactor te maken, ik acht bijvoorbeeld het bewustzijns- en belevingsniveau van een octopus hoger dan dat van een muis. En dus vind ik het leven van een enge glibberige octopus ook meer waard dan dat van een schattig muisje.
