Inleiding
Het noorderlicht, ook wel bekend als aurora borealis, is een van de meest betoverende natuurverschijnselen op aarde. Deze kleurrijke lichtshows aan de nachtelijke hemel hebben door de eeuwen heen talloze mensen gefascineerd en geïnspireerd. In dit artikel duiken we dieper in op wat het noorderlicht precies is, de wetenschap erachter, de historische ontdekkingen en de culturele betekenissen in verschillende samenlevingen.
​
Wat is het noorderlicht?
Het noorderlicht is een lichtverschijnsel dat zich voordoet in de bovenste lagen van de aardatmosfeer, voornamelijk zichtbaar in de poolgebieden. Het manifesteert zich als bewegende bogen, stralenbundels of gordijnen van licht in diverse kleuren, variërend van groen en geel tot rood en paars. Dit fenomeen ontstaat wanneer elektrisch geladen deeltjes van de zon, bekend als de zonnewind, in botsing komen met de magnetosfeer van de aarde en vervolgens de atmosfeer binnendringen. Deze deeltjes botsen op hun beurt met zuurstof– en stikstofatomen in de atmosfeer, wat resulteert in de emissie van licht. ​
De wetenschap achter het noorderlicht
De oorsprong van het noorderlicht ligt bij de zon, die voortdurend geladen deeltjes de ruimte in stuurt. Wanneer deze deeltjes het magnetische veld van de aarde bereiken, worden ze naar de polen geleid. In de atmosfeer botsen ze met zuurstof- en stikstofatomen, wat resulteert in de prachtige lichtverschijnselen die we kennen als het noorderlicht.
Wie heeft het noorderlicht ontdekt en wanneer?
Het noorderlicht is al sinds de oudheid bekend bij mensen die in de poolgebieden wonen. De eerste wetenschappelijke beschrijving van het noorderlicht werd gemaakt door Aristoteles in de 4e eeuw voor Christus, waarin hij het vergeleek met vlammen van brandend gas. In de 13e eeuw werd in de Noorse onderwijstekst ‘De Spiegel van de Koning’ gesuggereerd dat de lichten reflecties waren van de oceanen op aarde. In 1708 stelde de Zweedse wetenschapper Sun Arnelius dat zonnestralen door ijsdeeltjes in de atmosfeer werden weerkaatst. Acht jaar later leidde een sterk poollicht in Europa tot meer wetenschappelijk onderzoek naar de oorzaak van de lichten. Sir Edmund Halley publiceerde de eerste gedetailleerde beschrijving van het noorderlicht en suggereerde dat:
Poollichtstralen zijn het gevolg van deeltjes die worden beïnvloed door het magnetische veld, de stralen parallel aan het magnetische veld van de aarde.
Sir Edmund Halley
De betekenis van het noorderlicht in verschillende culturen
Door de eeuwen heen hebben diverse culturen hun eigen interpretaties en mythologieën ontwikkeld rondom het noorderlicht:​
-
Inuit-cultuur: Sommige Inuit geloofden dat het noorderlicht de geesten van overledenen waren die dansten aan de hemel. Anderen beschouwden het als een teken van naderend onheil en vertelden kinderen dat als ze naar het noorderlicht floten, het naar beneden zou komen en hun hoofd zou afhakken.
-
Noorse mythologie: De Vikingen associeerden het noorderlicht met de Bifröst, een brandende regenboogbrug die de aarde verbindt met Asgard, het rijk van de goden. Ze geloofden dat de lichten de weerspiegeling waren van de harnassen en schilden van gevallen krijgers op weg naar hun laatste rustplaats.
-
Zweeds bijgeloof: In de kustgebieden van Zweden werd het noorderlicht vroeger ‘sillblixt’ genoemd, wat ‘haringflits’ betekent. Men dacht dat de lichten werden veroorzaakt door de reflectie van de schubben van enorme scholen haringen in de nabijgelegen wateren, wat een voorbode was van een aanzienlijke vangst.
-
IJslandse folklore: In IJsland geloofde men dat het noorderlicht de pijn van de bevalling zou verzachten, maar dat je er niet rechtstreeks naar mocht kijken, anders zou je kind scheel geboren worden. Anderen dachten dat het noorderlicht een teken was van gevechten elders of dat het het weer voorspelde.
Wat het noorderlicht in andere culturen betekent (Columbus Travel)
Afsluiting
Het noorderlicht blijft een fascinerend natuurverschijnsel dat zowel wetenschappers als leken blijft boeien. Hoewel we tegenwoordig de wetenschappelijke verklaring achter dit fenomeen begrijpen, blijft de magie en schoonheid ervan onverminderd indruk maken. De rijke verscheidenheid aan culturele interpretaties benadrukt de diepe impact die het noorderlicht heeft gehad op samenlevingen over de hele wereld.
Bronnen:
