Hoogwoners krijgen lagere gasrekening

[jkien]

Een interessant nieuwsbericht op nu.nl: de Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft besloten dat 'hoogwoners' in Nederland (250000 huishoudens die minstens 50 m boven NAP wonen) minder gaan betalen voor hun gas, en dat laagwoners meer gaan betalen. Het idee is dat de gasmeter van hoogwoners het debiet (volume per tijd) meet bij een lagere gasdruk, zodat ze te weinig energie krijgen voor hun geld. De ACM heeft verzonnen hoe hoog de korting moet zijn. De ACM gaat ervan uit dat de luchtdruk 0.6% per 50 m hoogte afneemt, en daarom wordt de korting op de gasrekening 0.6% per 50 m. (De korting die op nu.nl genoemd wordt is per jaar ongeveer 8 euro per 50 m hoogte, voor een gemiddeld huishouden. Dat gemiddelde huishouden heeft kennelijk een gasrekening van 1300 euro per jaar.)

 

Die 0.6% per 50 m is volgens mij onjuist. Die waarde geldt alleen voor lucht.(1) Maar het aardgas in de gasleiding is methaan, dat bijna 2x lichter dan lucht is. De correctie van de ACM op de gasrekening is dus bijna 2x te groot. Een cadeautje voor de hoogwoners op kosten van de laagwoners. De ACM heeft Nederland opgescheept met een foute regeling omdat ze de natuurkunde niet begrepen hebben.

[Olof Bosma]

Volgens mij heb je geen gelijk.
De druk in de gasleiding naar boven is aanzienlijk hoger en wordt op 'huishouddruk' gebracht door een regelaar vlak voor de meter.
Van gassystemen weet ik niet zoveel, maar die huishouddruk is een klein beetje hoger dan de atmosferische druk.
De gasdruk die wordt gemeten is dus net zoveel afgenomen als de luchtdruk op 50 meter hoogte.
Het soortelijkgewicht van methaan doet niet ter zake.

[jkien]

Ik kan het toelichten met de formule. De druk is een functie van de hoogte: p = p₀ exp(-h/H)  met H = RT/Mg   (zie 1).

Hierbij is R = 8.31, g = 9.81 m/s², M_lucht = 0.02895 kg/mol, en M_methaan = 0.01604 kg/mol.

Invullen van h = 50 m geeft een drukdaling van 0.6% per 50 m voor lucht, en een drukdaling van 0.3% per 50 m voor methaan.

 

De dichtheid van het gas zit in de vorm van M in de formule. De overdruk van circa 30 mbar op zeeniveau speelt geen rol omdat ik de procentuele drukdaling bereken. De procentuele drukdaling is een handige grootheid omdat hij gelijk moet zijn aan de procentuele korting op de gasrekening.

 

Overigens gaat het ACM er blijkbaar vanuit dat gasmeters geen eigen regelaar hebben. Dan zouden hoogwoners immers geen korting nodig hebben.

[Jan van de Velde]

tussendoortje:
 
werkende gasmeter, heel fraaie animatie
 

[Michel Uphoff]

Ik ben ook geneigd te denken dat je het verkeerd ziet:
 
Stel: De luchtdruk op zeeniveau is 1000 mbar, op 50 meter hoogte dan 994 mbar. De afleverdruk ligt 30 mbar hoger dan de lokale luchtdruk. Op zeeniveau krijg je het aardgas dan op een druk van 1030 mbar afgeleverd en op 50 meter hoogte op 1024 mbar. Dat ligt bijna 0,6% lager.

[klazon]

De gasdruk die wordt gemeten is dus net zoveel afgenomen als de luchtdruk op 50 meter hoogte.

Precies! Gebruikelijk is dat het gas onder een druk van ongeveer 100 mbar wordt binnengebracht. Direct voor de meter zit een drukregelaar die er 30 mbar van maakt. Let wel, dat is 30 mbar overdruk, dus 30 mbar meer dan de plaatselijk heersende luchtdruk. Het gas heeft op grotere hoogte dus een lagere druk dan op zeeniveau, waardoor bij eenzelfde massahoeveelheid gas een groter volume wordt gemeten. Op grote hoogte wordt dus teveel volume gemeten, en het lijkt mij dan ook terecht dat dat gecompenseerd wordt met een lagere prijs.

[Jan van de Velde]

de fout als gevolg van temperatuur in de meterkast is overigens beduidend groter: in moderne huizen betaal je veel meer dan die 0,6% teveel   :
 
onderzoeksrapport KIWA 2008:
De correctheid van de gasmeting bij kleinverbruikers
Eindrapport
 
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-29372-73-b3.pdf

Een “ongunstige” situatie voor de kleinverbruiker treedt op in gestapelde
bouw, waarbij de meterkast in de appartementen is gesitueerd en waar de
gasaanvoerleiding mogelijk over een grote afstand in verwarmde ruimtes
loopt. Hier kunnen typische maximum (gas)temperaturen van ca. 24 ºC
voorkomen. Voor deze meer bijzondere situaties levert dit een positieve fout
in de gasmeting (temperatuurherleiding) op van ca. 6% (nadeel afnemer).
Tussen de afnemers onderling kan dit opwarmeffect sterk verschillen,
afhankelijk van het soort woning, het stookgedrag, het type
verwarmingsketel en in het bijzonder de situering van de aansluitleiding en
gasmeteropstelling in de woning.
In hoofdstuk 5 worden, op basis van een analyse van de resultaten van de
veldproef, genoemde invloedsfactoren op de temperatuur van het gas in de
gasmeter nader beschouwd.
 

 

 
Maar we betalen gemiddeld overigens een tikje te weinig  omdat de gemiddelde luchtdruk in Nederland op zeeniveau een tikje hoger is dan de standaard 1013,25 mbar:

Bij de 7-gradenmethode wordt er vanuit gegaan dat de gemiddelde luchtdruk
1013,25 mbar bedraagt. Indien de werkelijke luchtdruk op langere termijn
(bijvoorbeeld op jaarbasis) en gewogen naar gasverbruik verschilt ten
opzichte van de veronderstelde gemiddelde luchtdruk van 1013,25 mbar,
wordt er een systematische fout in de gasmeting geïntroduceerd. Deze fout is
evenredig met het verschil tussen de werkelijke luchtdruk en de
veronderstelde luchtdruk (1013,25 mbar) en moet op jaarbasis gewogen
worden naar het gasverbruik. Dit gasverbruik is onder meer afhankelijk van
de temperatuur en de windsnelheid. Deze twee parameters vertonen
De correctheid van de gasmeting bij kleinverbruikers GT-080071
© Kiwa N.V. - 15 - 16 juni 2008
overigens een samenhang met de luchtdruk. De luchtdruk varieert van dag
tot dag.
Uit de klimaatatlas van het KNMI kan echter wel opgemaakt worden dat de
gemiddelde luchtdruk in Nederland (herleid NAP) hoger is dan 1013,25
mbar. Over een periode van 30 jaar (1971 – 2000) wordt deze berekend op
gemiddeld 1015,5 mbar. Dit is 2,4 millibar hoger dan de gehanteerde
atmosferische druk van 1013,25 mbar, en dit levert een fout in de gasmeting
(volumeherleiding) op in het voordeel van de afnemer van ca. 0,2%.
 

Is natuurlijk nog wel de vraag of die hoge druk ook gemiddeld voorkomt in het stookseizoen

[Michel Uphoff]

Een oud trucje is indien mogelijk een rooster oid naar de buitenlucht te maken bij de gasmeter. Hoe harder het vriest, hoe kouder de meter, hoe goedkoper het stoken.

[jkien]

Vooruit dan maar, ik zal de ACM niet langer zwart maken nu blijkt dat ze de boel beter begrepen hebben dan ik.

 
Een warme douche neem ik voortaan alleen nog maar als er een hogedrukgebied heerst, en als de benedenburen hun woning koud achtergelaten hebben.

[klazon]

 
de fout als gevolg van temperatuur in de meterkast is overigens beduidend groter: in moderne huizen betaal je veel meer dan die 0,6% teveel   :

Dat is een bekend verhaal. Maar wat ze daarbij gemakshalve vergeten is dat het gas altijd gemeten wordt bij een overdruk van 30 mbar, en dat compenseert de temperatuurfout heel aardig.

[Jan van de Velde]

...dat compenseert de temperatuurfout heel aardig.
 

 
Dat snap ik niet. Die druk is onafhankelijk van de temperatuur. Het maakt qua calorische inhoud duidelijk verschil of je (bijv) 1030 mbar gas op 10°C of op 25°C hebt. 
(298-283):283 x 100% = 5,3% minder methaanmoleculen in het warmere gas. 
 
Voor de berekening gaan ze er (op basis van dat KIWA-rapport) van uit dat ze afleveren op 1013,25 + 28 = 1041,25 bar en 7°C, en dat wordt teruggerekend naar normaalkuubs.  
 

Vrijwel alle gasmeters toegepast bij kleinverbruikers van gas zijn van het type
balgengasmeter. In de Meetvoorwaarden Gas-RNB is de voor deze
verbruikerscategorie toegepaste volumeherleidingsmethode beschreven.
Deze methode wordt de 7-gradenmethode genoemd. Bij deze volumeherleidingsmethode
wordt verondersteld dat de over het
jaarverbruikspatroon gewogen gemiddelde gastemperatuur (in de gasmeter)
7 ºC bedraagt en de over het jaarverbruikspatroon gewogen gemiddelde
gasdruk overeenkomt met de nominale leveringsdruk van 28 mbar,
vermeerderd met 1013,25 mbar.
 

 

[klazon]

De afleveringstemperatuur wordt gesteld op 7^oC, daar kan ik goed in meegaan.
Dat is 280K,en dat is 2,56% meer dan 273K = 0^oC, wat de basistemperatuur is voor normaalkuubs.
 
Voor de druk ging ik uit van 30 mbar overdruk, maar met 28 mbar kan ik ook goed leven.
De basisdruk voor normaalkuubs is 1013,25 mbar, en die 28 mbar is 2,76% hoger.
 
Beide effecten werken in tegengestelde richting. En 2,56% en 2,76%, dat lijkt toch erg op elkaar. Vandaar dat ik stelde dat de temperatuurfout en de drukfout elkaar aardig compenseren. 

[Jan van de Velde]

Maar zowel de druk als de temperatuur worden toch meegenomen in de verrekening naar normaalkuubs? Alleen, noch druk noch temperatuur worden werkelijk gemeten. Men gaat er van uit dat gemiddeld wordt afgeleverd op 7°C en 1041,25 mbar (dwz de gemiddelde atmosferische druk op zeeniveau plus de overdrukinstelling (28 mbar)  van je de op de meters gemonteerde drukregelaar). Die hogere druk compenseert dus niet die lagere temperatuur.
Die 1041,25 mbar wordt nu in vraag gesteld voor "hoogwoners" . Alleen, dat is maar een klein deel van de totale fout. De temperatuurfout is gemiddeld 5 x groter dan die drukfout. 
 
Verder is het mij redelijk om het even. Door de meetfout rekenen ze nu te veel per hoeveelheid geleverde calorieën.  Maar de  Gasunie moet tóch winst maken. Als ze netter gaan meten zal dus onvermijdelijk de prijs omhoog gaan. En tenzij ze elke meter gaan aanpassen voor temperatuur-ern drukcompensatie zullen er dus hoe dan ook procenten verschil blijven tussen mij en "mijn buurman". 

[klazon]

Maar zowel de druk als de temperatuur worden toch meegenomen in de verrekening naar normaalkuubs?

Wie zegt dat er verrekend wordt naar normaalkuubs? Bij kleinverbruikers gebeurt dat niet, er wordt gewoon uitgegaan van wat het metertelwerk aangeeft.
Er wordt wel verrekend naar variaties in de calorische waarde, maar dat is wat anders.
Bij grootafnemers, zoals frietfabrieken en tuinders, wordt wel een verrekening naar normaalkuubs toegepast, maar die vindt plaats bij de meting zelf, en wel terstond. Dus voor elke kuub afzonderlijk, op basis van de druk en temperatuur waarbij die betreffende kuub is geleverd.
Voor kleinverbruikers is zo'n VHI (volume herleidings instrument) veel te duur. Als je de kosten daarvan gaat doorberekenen is de consument slechter af dan met de huidige meetfout.  

[Jan van de Velde]

Wie zegt dat er verrekend wordt naar normaalkuubs? 

 
Datzelfde KIWA-rapport (samenvatting, blz 2) 
 

Bij kleinverbruikers wordt het onder bedrijfscondities gemeten gas
(gashoeveelheid bij de heersende gasdruk en gastemperatuur) herleid naar
normaalcondities (gashoeveelheid bij 1,01325 bar en 0 ºC) door middel van de
zogeheten en in de Meetvoorwaarden Gas-RNB vermelde 7-gradenmethode.
Bij de 7-gradenmethode wordt het volgende verondersteld:
Gastemperatuur in de gasmeter is 7 ºC
Nominale leveringsdruk (overdruk) is 28 mbar
Atmosferische druk is 1,01325 bar
Indien de werkelijke gastemperatuur, gemiddeld over een jaar beschouwd en
gewogen naar afname, systematisch verschilt ten opzicht van 7 ºC wordt er
een systematische fout in de gasmeting (volumeherleiding) geïntroduceerd.
Dit geldt ook indien de gemiddelde atmosferische druk afwijkt van 1,01325
bar en de gemiddelde leveringsdruk (overdruk) afwijkt van 28 mbar.