Verstrijkt de tijd in het heelal steeds sneller?

[Ruud1234]

Als je bedoelt dat het voor een waarnemer steeds waarschijnlijker wordt (uitgemiddeld over alle mogelijke posities in het heelal) dat de tijd door zwaartekracht minder en minder versneld wordt, dan heb je volgens mij gelijk.
 
Maar, veruit alle ruimte is leeg, en dat is al heel lang zo. Dit effect zal bijlange niet genoeg zijn om Hublle's roodverschuiving te verklaren.

Het effect bestaat al bestaat al sinds de oerknal.
Toen zat alle massa nog heel erg dicht op elkaar.
Dus het zou best een flinke invloed kunnen hebben.
 
Ik stel ook niet perse dat dat het sneller verstrijken van de tijd Hubble zou kunnen verklaren.
Per slot van rekening kan binnen mijn redenering de tijd alleen sneller worden als het heelal uitzet.
Aan de hand van mijn vraag kun je alleen kun je alleen weer een aantal nieuwe (dwaze?)vragen stellen.
Bijvoorbeeld:
Verstrijkt de tijd sneller, omdat het heelal uitzet, of zet het heelal noodgedwongen uit, omdat de tijd sneller verstrijkt, of zijn beide het gevolg van een andere gemeenschappelijke oorzaak?
Hoe groot is de invloed van het sneller verstrijken van de tijd op de waarneming van de roodverschuiving vergeleken met die van de uitzetting van het heelal.

[Michel Uphoff]

Ruud1234: Daardoor wordt het laken steeds vlakker en wordt steeds minder ver naar beneden getrokken.

 
Minder steile wanden van de gravitatieput dus, maar daar gaat het niet om. Het gaat om de bodem van die put. Daar bevindt een willekeurige waarnemer zich altijd, en die bodem is vlak.
 

Image1 593 keer bekeken

 
Zoals ik eerder schreef moet het heelal op grote schaal homogeen en isotroop zijn om te verklaren dat het er uit ziet zoals het er uit ziet, zie deze berichten. Uitgaande van dat fundamentele principe is het altijd zo dat de grote schaal structuren in het heelal een netto gravitatie in het centrum van de put gelijk aan nul op leveren, vandaar de verwijzing naar het Shell Theorema:
 

Wikipedia: A corollary is that inside a solid sphere of constant density the gravitational force varies linearly with distance from the centre, becoming zero by symmetry at the centre of mass.

 
Anders gezegd; of de waarnemer zich in het centrum van een kleine loden bal of in het centrum van een grote bal van piepschuim bevindt maakt niet uit, het gravitatieveld is daar nul.
 
En de waarnemer bevindt zich onvermijdelijk in het centrum van die gravitatieput die door de massa van het heelal is gevormd, in het centrum van een bol die gevormd wordt door zijn eigen event-horizon, zijn 'persoonlijke heelal'. Als jij en ik ons 60 km van elkaar bevinden, liggen onze event horizons ook 60 km van elkaar. Iedere locatie in het heelal heeft zijn eigen event horizon, en iedere locatie bevindt zich dus midden in de gravitatieput. Alles achter die event horizon kan geen invloed, dus ook niet dmv. gravitatie uitoefenen.
 
Alleen wat zich in die bol bevindt kan invloed uitoefenen, en is die bol homogeen en isotroop dan is er geen invloed door de ons omringende massa, ongeacht de dichtheid en/of afstand er van. En dan kan er lokaal ook geen invloed zijn van die massa op 'de snelheid' van de tijd.
 
Anders ligt het met de kleine schaal structuren, want als het heelal werkelijk volkomen homogeen en isotroop was, had het nimmer tot de vorming van massaconcentraties gekomen. Getheoretiseerd wordt dat minieme kwantumfluctuaties vlak na de oerknal uitgroeiden tot dichtheidsvariaties op grote schaal, variaties die we nu nog in de kosmische achtergrondstraling kunnen meten. Die rimpelingen zorgden ervoor dat zich massaconcentratie konden ontwikkelen en daardoor sterren en planeten.
 
De vraag dringt zich dan op of miljarden jaren geleden de Aarde dichter om de Zon draaide, het zonnestelsel kleiner was en of de Andromedanevel zich dichter bij de Melkweg bevond. Dat is niet het geval. De kosmische expansie heeft alleen invloed op niet gebonden systemen. Een binding door een zwakke gravitatie is voldoende om de kosmische expansie te weerstaan, en de grootst mogelijke gebonden structuren (zie gegeven link) zijn ruwweg 1 miljard lichtjaar groot.
 
Kleine schaal structuren expanderen niet mee, en krimpen dus ook niet als we terug gaan in de tijd. Er is dan ook geen wijziging van de gravitatiekrachten binnen dat gebied. Eigen beweging van massa's zijn hier natuurlijk buiten beschouwing gelaten, de Aarde draait om de Zon en Andromeda nadert onze Melkweg et cetera.
 
Kleine schaal structuren doen niet mee en grote schaal structuren hebben een netto gravitatie effect dat gezien homogeniteit en isotropie nul groot is.
 
Dus los van de hier al uitvoerig behandelde onmogelijkheid om te spreken van de lengte van een meter en de duur van een seconde kan het betoog niet kloppen.
 
Een experiment vanuit het godenperspectief van een waarnemer die zich buiten het heelal zou bevinden en 10 miljard jaar geleden en vandaag de snelheid van onze klokken t.o.v. zijn goddelijke klok met de 'Enige Ware Tijd' zou meten, zou dan ook geen verschil mogen opleveren. Maar noch die klok, die 'ware' tijd, die waarnemer en dat experiment kunnen bestaan.

[Ruud1234]

Als u stelt dat het netto resultaat van de zwaartekracht die op mij inwerkt nul is, ben ik dat met u eens.
Dat houdt echter niet in, dat ik niet onderhevig ben aan de zwaartekracht.
Als er een heleboel touwen aan me vast zitten waar vanaf alle kanten even hard wordt getrokken, ga ik nergens heen.
Er wordt echter nog steeds aan mij getrokken.
De vraag is echter of dit belangrijk is.
Uiteindelijk zit ik namelijk altijd onderin de zwaartekracht put die ik zelf veroorzaak.
 
Waar het bij mijn redenatie om gaat, is dat naarmate massa's verder bij elkaar vandaan komen te liggen, de zwaartekrachtput ondieper wordt.
Stel u hier bij vier gewichten voor die als de hoekpunten van een vierkant bij elkaar in de buurt gelegd worden, met voldoende ruimte voor een vijfde gewicht in het midden.
Die vier gewichten duwen het laken een stuk naar beneden.
Een vijfde gewicht in het midden zal dus nog verder naar beneden zakken.
Als je die gewichten op de hoekpunten verder naar buiten schuift, zal het gewicht in het midden omhoog komen, tot het moment dat de vier gewichten zo ver weg liggen, dat schuiven daarvan geen invloed meer heeft op het vijfde gewicht.
Naarmate die gewichten verder van het laken dus verder uit elkaar liggen, zal de vervorming van het laken bij het vijfde gewicht dus ondieper zijn geworden.
Hoe dieper de put, hoe trager het verloop van de tijd.
Hoe ondieper de put, hoe meer de tijd gelijk op gaat met de plekken in de ruimte waar geen massa in de buurt is.
 
Als je de gewichten ver genoeg uit elkaar schuift worden worden die gewichten eilandjes die elkaar (bijna) niet meer beinvloeden.
Als het oppervlak van het laken zonder gewichten steeds groter blijft worden en daarbij in verhouding de invloed die de gewichten nog uit kunnen oefenen op het tijdsverloop over het hele laken steeds kleiner wordt, moet het heelal als limiet als een heelal zonder massa gaan gedragen.
 
Noot 1
U spreekt over een waarnemer die in de put zit.
Ik heb het over hoe het heelal zou moeten reageren op het uitzetten.
Of er iemand is die het ziet en eventueel ervaart vind ik op zich niet zo belangrijk binnen deze vraag.
Mogelijk wel als vervolgvraag.
Ik ga er daarbij van uit dat er ondanks de relatieviteits theorie, er in het heelal dingen zijn waaraan je je kunt vasthouden en niet opeens anders zijn, alleen omdat je in een trein zit die is gaan rijden.
Als je stelt dat het heelal uitzet, moet er voor het heelal als geheel een tijdsverloop bestaan, anders wordt de conclusie van dat uitzetten onzinnig.
Maar ik weet hoe glibberig dat onderwerp met die waarnemers is, dus ik blijf voorlopig in spanning afwachten.
 
 
Noot 2 
Als u spreekt over het weerstaan van de uitzetting van het heelal,neem ik aan dat u dat bedoelt in de zin zoals ik vroeger op de middelbare school leerde dat water niet samendrukbaar is.
Ik heb me er jaren over verbaasd, tot ik er achter kwam dat ik op school was voorgelogen en dat water wel degelijk (een beetje) samendrukbaar is, als je maar hard genoeg drukt.
Als de uitzetting van het heelal aan de baan van de aarde trekt, moet die iets groter worden, voor de zon de aarde (bijna) terug in zijn baan kan trekken.
Misschien dat de baan van de aarde een nanometer langer wordt, als het heelal een miljard lichtjaar groter wordt, maar de aarde moet een iets ruimere baan gaan volgen.
 
Noot 3
Als je terug gaat in de tijd, wordt de ruimte steeds kleiner.
Structuren als planeten en zonnen zullen zullen oplossen en protonen en electronen worden opgesloten in een steeds kleinere ruimte.
Uiteindelijk wordt dat de oneindig? diepe put van de oerknal.
Vanaf het moment van de oerknal is die put het snelst ondieper geworden.
Dat moet ook het moment zijn, dat het verloop van de tijd het snelst is veranderd.

[Michel Uphoff]

Als er een heleboel touwen aan me vast zitten waar vanaf alle kanten even hard wordt getrokken, ga ik nergens heen. Er wordt echter nog steeds aan mij getrokken.

 

Laten we dat dan eens wat nader gaan bekijken:

 

We boren  (afgezien van wat ongemakken als magma en zo, en tevens uitgaand van een homogene Aarde) een gat in de Aarde, van zeg eens 3000 km diep. Op de bodem van dat gat heerst een bepaalde gravitatie. Het shell theorema stelt dat de zwaartekracht daar gelijk is aan die van een Aarde met een 3000 km kleiner straal. Met andere woorden; de hele schil Aarde van 3000 km dik kan weggedacht worden, want die heeft totaal geen invloed meer. Dat is een van de conclusies van Newton in zijn beroemde 'Principia', een van de belangrijkste wetenschappelijke werken ooit.

 

shell 616 keer bekeken

 

We kunnen het gat nog dieper boren, meer schillen weghalen, een nog kleinere Aarde overhouden enzovoort totdat we op het laatste atoom in de kern van de Aarde staan. De resterende massa is nu nul en dus is de gravitatie daar nul groot, en er wordt dus zeker niet aan alle kanten even hard getrokken. In het centrum van iedere homogene bolvormige massa is het gravitatieveld nul sterk.

 

Je kan het ook op een andere manier benaderen en van jouw standpunt uitgaan:

Stel dat Newton zich vergiste en er wel degelijk aan je getrokken wordt door de omringende massa van het heelal. Hoe dichterbij die massa zich bevindt, hoe harder er in alle richtingen naar buiten getrokken zou worden.

Hoe kleiner het heelal bij gelijkblijvende massa zou zijn, hoe groter die uitwaartse trekkracht dan in alle richtingen is. 4 miljard jaar geleden zou een hypothetische waarnemer op Aarde de Maan dan verder weg moeten hebben zien staan, weggetrokken door het sterkere omringend gravitatieveld. En dat is vreemd, heel vreemd. In een kleiner, compacter heelal staan de kleine schaal structuren juist verder uit elkaar? 

 

moet het heelal als limiet als een heelal zonder massa gaan gedragen

 

Natuurlijk wordt de gravitatieput almaar ondieper naarmate er meer massa achter de event horizon verdwijnt, jouw analogie met de stenen op een rubberen vel is daar een vrij goede illustratie van. Maar hoe gering de kromming ook is, zolang die er is, is er een dieptepunt. En die bodem waarin een willekeurige waarnemer zich altijd bevindt is altijd vlak. Net zo vlak als een heelal zonder massa, dus ook zonder gravitatie (jouw limiet van het vlakke rubberen vel).

 

Als je stelt dat het heelal uitzet, moet er voor het heelal als geheel een tijdsverloop bestaan, anders wordt de conclusie van dat uitzetten onzinnig.

 

Dat wordt ook niet bestreden. Wat bestreden wordt is dat wij in staat zouden zijn een variatie van dat verloop te meten. Dat is fysisch onmogelijk want de klok waarmee je dat meet varieert haar tempo in dezelfde mate mee. Een absolute tijd waarmee, en een positie waarvanuit je dit soort variaties zou kunnen meten bestaan niet. Vandaar de term 'godenperspectief'.

 

Als de uitzetting van het heelal aan de baan van de aarde trekt, moet die iets groter worden

 

Hier zit wel wat in. De geleerden zijn het nog niet helemaal met elkaar eens of en hoe de expansie van het heelal de gebonden structuren (bijvoorbeeld de lengte van een meetlat, of de straal van de Aardbaan) beïnvloedt.

Daarover is op dit forum een uitgebreide discussie geweest (klik). Enerzijds wordt er beweerd dat heel grote gravitatie gebonden structuren een (bijna onmeetbaar) beetje mee uitzetten met de expansie en dan in evenwicht komen, anderzijds dat er geen sprake is van wijzigen van afmetingen van gebonden structuren.

Hoe dan ook is het effect in beide situaties ongelofelijk klein, en het zou in ieder geval niet gelden voor 'vaste' voorwerpen als de Aarde of meetlatten. Heel lastige materie, hier een aardig artikeltje daarover.

[Ruud1234]

 

Laten we dat dan eens wat nader gaan bekijken:

 

We boren  (afgezien van wat ongemakken als magma en zo, en tevens uitgaand van een homogene Aarde) een gat in de Aarde, van zeg eens 3000 km diep. Op de bodem van dat gat heerst een bepaalde gravitatie. Het shell theorema stelt dat de zwaartekracht daar gelijk is aan die van een Aarde met een 3000 km kleiner straal. Met andere woorden; de hele schil Aarde van 3000 km dik kan weggedacht worden, want die heeft totaal geen invloed meer. Dat is een van de conclusies van Newton in zijn beroemde 'Principia', een van de belangrijkste wetenschappelijke werken ooit.

 
shell.jpg

 

We kunnen het gat nog dieper boren, meer schillen weghalen, een nog kleinere Aarde overhouden enzovoort totdat we op het laatste atoom in de kern van de Aarde staan. De resterende massa is nu nul en dus is de gravitatie daar nul groot, en er wordt dus zeker niet aan alle kanten even hard getrokken. In het centrum van iedere homogene bolvormige massa is het gravitatieveld nul sterk.

 

 
Wat dit betreft ben ik het helemaal met Newton eens.
Dat kan ik mij nog vaag herinneren van school.
Dat ging met 2 kegels die uit punt P kwamen.
De extra massa die aan de ene kant van het middelpunt zal, compenseerde precies de grotere afstand en de mindere hoeveelheid massa aan de andere kant.
 
Alleen Newton leefde voor we het gekromde universum hadden uitgevonden.
Wat Newton naar mijn mening bedoelde is dat massa die aan de ene kant aan je trok binnen de aarde, werd opgeheven door de kracht die aan de andere kant aan je trok.
Iets anders kan hij nooit bedoeld hebben, want van gekromde ruimte had hij nog nooit gehoord.
 
De theorie van Newton betekent echter niet, dat je in ons verhaal de massa zo maar weg mag halen, zoals Newton deed.
Als je die massa weg zou halen zou de kromming van de ruimte veranderen.
Ook al is de ruimte binnen de aarde vlak, dan ligt dat vlakke plateau nog steeds "dieper weggezakt" in de ruimte, dan gebieden met nauwelijks een of andere vorm van massa in de buurt.
 
Ik kan uw redenatie over de gravitatie in het centrum van de bol niet volgen.
Als je de gravitatie uitmiddelt over (honderden) miljoenen lichtjaren, zal de dichtheid van ons universum waarschijnlijk wel homogeen zijn.
Als je echter kleinere structuren bekijkt, zie je superclusters die gemiddeld een hogere zwaartekracht hebben dan de ruimte er omheen.
De melkwegstelsels in de superclusters hebben weer een hogere dichtheid, dan gemiddeld in de superclusters en de sterrenstelsels in de melkweg hebben weer een hogere dichtheid, dan de melkwegstelsels.
Dat "vlakke" in ons heelal, is dus nogal bobbelig.
Als ik op aarde struikel, val ik nog steeds op mijn neus om het zo maar te zeggen, want de aantrekkingskracht ter plaatse wordt beslist niet uitgemiddeld.
De stelling dat de waarnemer op de bodem van de gravitatieput zit is dus alleen maar waar, op zeer grote schaal.

[Ruud1234]

 

Laten we dat dan eens wat nader gaan bekijken:

 

 
shell.jpg

 

 

Je kan het ook op een andere manier benaderen en van jouw standpunt uitgaan:

Stel dat Newton zich vergiste en er wel degelijk aan je getrokken wordt door de omringende massa van het heelal. Hoe dichterbij die massa zich bevindt, hoe harder er in alle richtingen naar buiten getrokken zou worden.

Hoe kleiner het heelal bij gelijkblijvende massa zou zijn, hoe groter die uitwaartse trekkracht dan in alle richtingen is. 4 miljard jaar geleden zou een hypothetische waarnemer op Aarde de Maan dan verder weg moeten hebben zien staan, weggetrokken door het sterkere omringend gravitatieveld. En dat is vreemd, heel vreemd. In een kleiner, compacter heelal staan de kleine schaal structuren juist verder uit elkaar? 

 

 
De maan zou volgens Newton precies blijven waar hij nu is.
Uitgaande van die homogene bol, die alleen wat kleiner is, trekt alles wat harder aan de maan, maar wel vanaf iedere kant.
Precies zoveel, dat het elkaar weer opheft.

[Ruud1234]

 

Natuurlijk wordt de gravitatieput almaar ondieper naarmate er meer massa achter de event horizon verdwijnt, jouw analogie met de stenen op een rubberen vel is daar een vrij goede illustratie van. Maar hoe gering de kromming ook is, zolang die er is, is er een dieptepunt. En die bodem waarin een willekeurige waarnemer zich altijd bevindt is altijd vlak. Net zo vlak als een heelal zonder massa, dus ook zonder gravitatie (jouw limiet van het vlakke rubberen vel).

 

 
Ik vraag me even af wat u precies verstaat onder vlak.
Waarschijnlijk bedoelt u daarmee, dat als mijn waarneembare heelal volkomen homogeen zou zijn ik op het diepste punt van de zwaartekrachtput zit.
Waarvan de raaklijn aan de bodem op dat punt van de put horizontaal loopt.
Niet vlak, want de bodem is gebogen.

[Ruud1234]

 Dat wordt ook niet bestreden. Wat bestreden wordt is dat wij in staat zouden zijn een variatie van dat verloop te meten. Dat is fysisch onmogelijk want de klok waarmee je dat meet varieert haar tempo in dezelfde mate mee. Een absolute tijd waarmee, en een positie waarvanuit je dit soort variaties zou kunnen meten bestaan niet. Vandaar de term 'godenperspectief'.

 

 
De term "godenperspectief" had ik begrepen.
Toch zit het mij ergens wel dwars, dat het heelal met een bepaalde klok blijkt te werken, waar wij vervolgens niet op kunnen kijken.
Persoonlijk heb ik het idee dat er ondanks al die relativiteit ook nog iets absoluut moet zijn behalve de lichtsnelheid.
Als je een oerknal postuleert, heb je een (onbekende) vastgelegde hoeveelheid massa, en een ruimte die met nul begon en dus niet oneindig is en een bepaalde inhoud heeft.
Verder nog een handjevol natuurconstanten.
Dan zou je toch denken dat er (theoretisch) ook iets zinnigs over de heelaltijd te zeggen zou moeten zijn, als was het maar als funtie van massa, lichtsnelheid en volume van het heelal.
 
De vraag was overigens niet, of ik het zou kunnen merken, dat de tijd sneller verstrijkt.
De vraag was of de tijd sneller verstrijkt.
Wat dat betreft had ik me al ingedekt.

[Michel Uphoff]

Precies zoveel, dat het elkaar weer opheft.

 
Deze omgekeerde redenatie die ik probeerde op te zetten op basis van jouw uitgangspunt gaat inderdaad mank. Het heft elkaar inderdaad op. Jij stelde:
 

Als er een heleboel touwen aan me vast zitten waar vanaf alle kanten even hard wordt getrokken, ga ik nergens heen. Er wordt echter nog steeds aan mij getrokken.

 
Dat is dus een misvatting, de krachten heffen elkaar inderdaad op en jij wordt niet uit elkaar getrokken.
 

Wat Newton naar mijn mening bedoelde is dat massa die aan de ene kant aan je trok binnen de aarde, werd opgeheven door de kracht die aan de andere kant aan je trok.

 
Dus is de vaag, wat bedoel je met opheffen?
 
Opheffen zoals in jouw analogie van de touwen? Geen beweging maar uiteengetrokken naar alle richtingen omdat de krachtvectoren elkaar exact tegenwerken, zodat het object in het centrum niet beweegt, maar er wel degelijk nog steeds aan getrokken wordt?
 
Het shell theorema stel nu juist dat het gravitatieveld in het centrum nul groot is. Als je dat niet wilt aanvaarden, dan stel je daarmee dat er een verschil is tussen het gravitatieveld aan het oppervlak van een bol zonder en met een homogene schil er omheen.
 

Als je die massa weg zou halen zou de kromming van de ruimte veranderen.

 
Klopt, maar niet in het centrum. Daar blijft de kromming vlak.
 

De stelling dat de waarnemer op de bodem van de gravitatieput zit is dus alleen maar waar, op zeer grote schaal.

 
Dat zijn we dan gelukkig met elkaar eens.
 

Waarvan de raaklijn aan de bodem op dat punt van de put horizontaal loopt.

 
Ook dat zijn we eens. Het gaat om het punt in het centrum van de curve. Een punt heeft geen kromming.
 

Als je een oerknal postuleert, heb je een (onbekende) vastgelegde hoeveelheid massa, en een ruimte die met nul begon en dus niet oneindig is en een bepaalde inhoud heeft.

 
Zie Dit topic.

[Ruud1234]

 
Dus is de vaag, wat bedoel je met opheffen?
 
Opheffen zoals in jouw analogie van de touwen? Geen beweging maar uiteengetrokken naar alle richtingen omdat de krachtvectoren elkaar exact tegenwerken, zodat het object in het centrum niet beweegt, maar er wel degelijk nog steeds aan getrokken wordt?
 
Het shell theorema stel nu juist dat het gravitatieveld in het centrum nul groot is. Als je dat niet wilt aanvaarden, dan stel je daarmee dat er een verschil is tussen het gravitatieveld aan het oppervlak van een bol zonder en met een homogene schil er omheen.
 
 
Klopt, maar niet in het centrum. Daar blijft de kromming vlak.
 
 
Dat zijn we dan gelukkig met elkaar eens.
 
 
Ook dat zijn we eens. Het gaat om het punt in het centrum van de curve. Een punt heeft geen kromming.
 
 
Zie Dit topic.

 
Ik begrijp dat antwoord over het gravitatieveld niet helemaal.
Misschien dat we het niet eens zijn over de definitie daarvan.
 
Voor mij betekent het gravitatieveld de kracht die op een massa werkt zoals volgens Newton.
Daarnaast heb ik het begrip massa die de ruimte kromt volgens Einstein.
 
Alle atomen in de bol zullen aan het centrum trekken.
Het netto resultaat bij een homogene bol zal zijn, dat dit centrum nergens heen gaat.
Al die atomen zitten met een touw aan de centrum en alle atomen trekken even hard.
Het netto resultaat van al dat touwtrekken, wat u lijkt het het gravitatieveld noemt, is inderdaad nul.
Als u dus de som van al die buitenwaarts gerichte krachten gravitatieveld noemt zijn we het eens.
Als u het anders ziet, zou u er van uit moeten gaan, dat de individuele atomen rond het centrum geen kracht uitoefenen op dat centrum.
Ook niet die atomen die aan de buitenkant zitten en dan van de bol afvallen, omdat het centrum ze dan ook niet terug trekt..
Als we de bol kleiner maken verandert er niets aan de situatie.
Nog steeds zitten er aan alle kanten atomen met touwen even hard aan het centrum te trekken.
 
Voor het begrip massa ligt het anders.
Daar doet namelijk ook het begrip kromming van de ruimte mee.
Daar had Newton in ieder geval nog niemand over gehoord.
Hoewel bij massa de netto kracht op het centrum ook nul is, maakt het daar wel uit als je de bol kleiner maakt.
Het centrum zal nog steeds vlak zijn, maar de bol zal minder ver zijn weggezonken in de ruimte, met alle relativistische gevolgen van dien.
Een andere snelheid van het verloop van de tijd bijvoorbeeld.

[Michel Uphoff]

Het centrum zal nog steeds vlak zijn, maar de bol zal minder ver zijn weggezonken in de ruimte

 

En daar zit - zo realiseer ik mij - wat in:

 

Natuurlijk is het gravitatieveld in het centrum van een willekeurige homogene bol nul sterk, maar het gravitatiepotentiaal wijzigt wel bij variërende straal en gelijke massa. Daar heb ik kortgeleden hier nog op gewezen, en nu kijk ik er zelf overheen.

Ik ga even wat opzoeken en uitrekenen, want zoals ik het nu zie is er dan wellicht wat te berekenen.

 

Michel Uphoff: En dan kan er lokaal ook geen invloed zijn van die massa op 'de snelheid' van de tijd.

 

En dat kan niet kloppen..

 

Ik kom er op terug in een nieuw topic, want hier staat inmiddels zoveel tekst dat menigeen het overslaat.

 
[edit]
Zie hier
[/edit]