teken van sin(phi) bij vermogenberekening

[Dries Vander Linden]

Wanneer ik in een driefasig net het werkelijke vermogen wil kennen, moet een term cos(phi) in rekening gebracht worden. Hierbij maakt het niet uit of de hoek positief of negatief is voor de cosinus.
 
Wanneer ik in een driefasig net echter het schijnbaar vermogen wil kennen, moet een term sin(phi) in rekening gebracht worden. Hierbij maakt het teken van de hoek wel uit. Ik vraag me nu af, hoe weet je het teken van deze hoek phi?
 
Alvast bedankt!

[Igor Batoukhtine]

De sin(phi) is niet bij het schijnbaar vermogen van toepassing, maar bij het blindvermogen dat wordt opgenomen/geleverd aan/uit je voedingsbron. Over het algemeen zal de hoek altijd positief zijn (de stroom ijlt na op de spanning of spanning ijlt voor op stroom. Het is maar hoe je het bekijkt).
 
zie ook; 
https://nl.wikipedia.org/wiki/Voltamp%C3%A8re_reactief
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cos_%CF%86-compensatie