[Column] Wetenschap als vakantie

[Wien Ee]

In een zaaltje van een gotisch gebouw van de universiteit van Leuven, zijn circa twintig mensen bijeen. Buiten is het warm en schijnt de zon op het gras. Binnen is het prettig koel in ons zaaltje waarvan de ramen wijd open staan. Enkele mensen staan en spreken met elkaar. Anderen zitten in de schoolbanken, pakken hun pen en papier, of lezen de aankondiging van het congres nog eens door. Het congres is nog niet begonnen. De spreker is druk in de weer met zijn laptop en de beamer. Ik zit in één van de schoolbanken en denk: ‘Veel mooier en beter dan zo, kan mijn leven niet zijn.’ Wetenschap kan een vakantie zijn.


Hoe ik daar vier jaar geleden terecht kwam? Dat heeft een geschiedenis, waarin zelfs het wetenschapsforum een rol heeft gespeeld. … Ik ben dan eigen baas sinds een jaar. Ik heb net voldoende verdiend om van te leven, en heb nog ruim tijd over. Ik kan doen wat ik wil; en wat ik wil is wetenschap en dat goed inzetten. Wat mij al jaren fascineerde, waar ik nooit tijd voor had, is de vraag of met vliegers rendabel energie is te winnen. Ik pak die vraag aan. Twee maanden studeer ik op vliegers, schets en ontwerp, en test vliegers uit om te voelen wat de kracht van de wind is.

Een andere hobby die ik met veel plezier doe is nieuwsposten voor het wetenschapsforum. Wekelijks lees ik tientallen persberichten. Dat houdt me scherp en goed op de hoogte. In die maanden dat ik studeer op vliegers kom ik een aankondiging tegen van een internationaal congres over … vliegerenergie. Ik twijfel: ‘Zal ik vragen of ik daar bij mag zijn? Ben ik welkom? Is het mijn spaargeld waard? Voor één dag, 300 kilometer rijden, hotelovernachtingen boeken? Niemand die ik ken bezoekt wetenschappelijke congressen van zijn eigen geld.’ Uiteindelijk mail ik de organisatie. Hun antwoord is heel vriendelijk: ‘Ik ben welkom.’


In het zaaltje is het congres nu begonnen. Ik luister naar de sprekers, kijk rond, en vraag me af op wat voor manier de mensen in de zaal geluk vinden. De Duitse professor leidt wiskundige vergelijkingen af over optimalisaties van vliegerbewegingen. Iets tot in de puntjes onderzoeken, maakt gelukkig, weet ik uit eigen ervaring. De Italiaanse professor toont ons zijn creatieve plannen. Ik schat in dat hij het geluk heeft in Italië vereerd te worden om zijn mooie plannen, en het geluk heeft dat een zeer bekwaam technisch team zijn ideeën uitwerkt. De Nederlandse professor, Ockels, heeft het geluk gehad als astronaut in de ruimte te hebben gevlogen en weer heel op aarde terug te zijn. Zijn technisch team heeft nog meer geluk. Ik spreek ze in de pauze. Ze zijn jong, ze zijn surfers, hun plezier is het strand, de zee en de wind. Bovendien, zo blijkt uit de presentatie die de surfers houden na de pauze, promoveren ze op nieuwe techniek voor vliegers. Als je toch zo kan leven: sport, techniek en wetenschap met een goed doel, dat is geluk, denk ik. Dan komt een Zweedse promovenda economie. Ze vertelt de aanwezigen dat vliegerenergie economisch niet rendabel is, en niet zal worden ook. Ze legt de zweep over de aanwezigen. Is dat haar geluk, of haar ongeluk? De onderbouwing van haar stelling mangelt, naar mijn indruk, maar omdat ik slechts gast ben, houd ik mij stil. Ook de aanwezigen in de zaal vallen haar stelling niet aan. ‘Is dat wetenschap’ vraag ik me af? Beleefd luisteren naar elkaars onderzoeksresultaten, een kleine vraag stellen, maar een debat ontwijken. Is dat goed, is dat ook geluk?


De balans opmakend, denk ik, dat van alle aanwezigen ik het meest gelukkig was. Voor mij was dit niet alleen wetenschap, maar ook avontuur en vakantie. De dag na het congres, ga ik verder op weg, met de zon door de ramen van mijn auto over de golvende wegen van België richting Zuid-Duitsland. Daar is een beurs van vliegerontwerpers en producenten. Dit is voor mij de perfecte vakantie, beter dan een popconcert, beter dan een stedentrip en beter dan een week aan het strand.