Draaiend ei in koekenpan

[Professor Puntje]

Bij het bakken van een eitje draai ik de koekenpan regelmatig in het horizontale vlak in een cirkeltje rond om aanbakken te voorkomen. Daarbij valt het mij op dat het ei zelf in tegengestelde richting draait. Is dat bij andere mensen ook zo, en zo ja hoe kan dat dan?
 

[Thionyl]

Bedoel je de  (nog hele) dooier? 
Misschien is het gewoon de traagheidsreactie.

[Professor Puntje]

Nee - de dooier laat ik altijd uitlopen. En je kunt ook een al tot rust gekomen ei in tegengestelde richting aan het draaien krijgen...

[Rik Speybrouck]

is het geen illusie, in die zin dat de pan draait en het ei stil blijft liggen en slechts na verloop van tijd het ei echt gaat meedraaien. Is het misschien vergelijkbaar met het fenomeen dat wanneer je een gekookt ei en en niet gekookt van een schuine tafel laat rollen het ongekookt ei vlugger zal beneden zijn omdat de inhoud slechts met vertraging de rollende beweging zal overnemen. De zwaartekracht zal immers beter kunnen ingezet worden voor de valbeweging aangezien de inhoud niet aan het rollen moet gebracht worden.
 

[Xilvo]

Een vraag: Hoe draait die pan dan?
Ik denk dat in de meeste gevallen de hele pan een cirkelvormige beweging maakt maar dat de pan zelf niet roteert.
 
Als de pan (met een steel, bijvoorbeeld) ècht roteert, dan moet die steel ook een cirkel om het midden van de pan beschrijven en dat lijkt me lastig, bijna onmogelijk, te doen.
 
Ik hoop dat dit duidelijk genoeg is 

[Professor Puntje]

is het geen illusie, in die zin dat de pan draait en het ei stil blijft liggen en slechts na verloop van tijd het ei echt gaat meedraaien. Is het misschien vergelijkbaar met het fenomeen dat wanneer je een gekookt ei en en niet gekookt van een schuine tafel laat rollen het ongekookt ei vlugger zal beneden zijn omdat de inhoud slechts met vertraging de rollende beweging zal overnemen. De zwaartekracht zal immers beter kunnen ingezet worden voor de valbeweging aangezien de inhoud niet aan het rollen moet gebracht worden.

 
Daarom zou het handig zijn als andere leden van dit forum na het bakken van een eitje melden wat hun ervaringen zijn.

[Rik Speybrouck]

Een vraag: Hoe draait die pan dan?
Ik denk dat in de meeste gevallen de hele pan een cirkelvormige beweging maakt maar dat de pan zelf niet roteert.
 
Als de pan (met een steel, bijvoorbeeld) ècht roteert, dan moet die steel ook een cirkel om het midden van de pan beschrijven en dat lijkt me lastig, bijna onmogelijk, te doen.
 
Ik hoop dat dit duidelijk genoeg is 

ik denk dat ik die visie kan bijtreden, wanneer je een deeltje van de pan bekijkt dan draait dit niet rond het centrum van de pan. Vreemd maar lijkt nu toch wel sterk op de beweging van de draaikolk van verleden week toen zaten we ook met dat fenomeen van een irrotational beweging.

[Professor Puntje]

De snelheid van het draaien van het ei kan je regelen door de pan snel of minder snel te draaien en dat gaat ook nog op als het ei al vaste vorm heeft aangenomen, dus die rotatie van het ei wordt op de een of andere manier ontleend aan de in cirkeltjes draaiende pan.

[Xilvo]

Het is moeilijk om de pan perfect horizontaal te houden. Met de juiste 'wiebel' kun je, door traagheid, op een bepaald moment één helft van het ei net is krachtiger met de pan in contact brengen dan de andere helft. Een zijdelingse beweging van de pan kan dan een momentkracht op het ei uitoefenen.
 
Het zou interessant zijn het experiment te doen met een mechaniek dat de pan draait maar wel helemaal vlak houdt.
 
Ik heb het zonet uitgeprobeerd met een pan en een ei. Nou ja, zo'n kook-ei, met platte onderkant, dat verkleurt als het opwarmt en zo aangeeft of het ei zacht- of hardgekookt is.  
 
Het ging inderdaad meestal draaien tegen de draairichting van de pan in.

@Rik Speybrouck
Bij een draaikolk draait het water werkelijk om het centrum, dat is toch een echte rotatie.

[OOOVincentOOO]

Beste,
 
De vraag snap ik niet helemaal. Maar hoe ik begrijp is dit mogelijke effect zoals beschreven door Prof. Tadashi.
 
 
https://www.youtube.com/watch?v=QFeG9CeeH88
 
Gr,
 
Vince

[Xilvo]

Interessant filmpje!
 
Maar er zijn wel een aantal verschillen; zo kunnen de balletjes rollen en, in een groep, individueel draaien, bij het ei kan dat niet.
 
Verder heb ik, in ieder geval bij m'n experimentje, er voor gezorgd dat het 'ei' niet in contact of zelfs maar in de buurt van de zijwand van de pan kwam.

[OOOVincentOOO]

Interessant filmpje!
 
Maar er zijn wel een aantal verschillen; zo kunnen de balletjes rollen en, in een groep, individueel draaien, bij het ei kan dat niet.
 
Verder heb ik, in ieder geval bij m'n experimentje, er voor gezorgd dat het 'ei' niet in contact of zelfs maar in de buurt van de zijwand van de pan kwam.

 
Ben zelf niet zo een fysicus. Echter Wrijving Tussen het: ei / olie en pan?
 
 

[Xilvo]

Ja, die wrijving en hoe die mogelijk de rotatie zou kunnen veroorzaken beschreef ik in #9. Maar dat is slechts een hypothese, hoewel ik niets anders weet te bedenken.
 
Ik ben benieuwd wat het effect is als de pan perfect horizontaal wordt gehouden (waarbij ook contact met de zijwanden vermeden wordt).

[Professor Puntje]

Misschien is het gewoon de traagheidsreactie.

 
Stel dat het ei wrijvingsloos in de pan ligt. Dan kan er dus ook geen impulsmoment op worden overgedragen. Maar zou het ei zonder eigen rotatie simpelweg met de pan mee horizontaal in cirkeltjes bewegen, dan zou het ei wel een impulsmoment verkrijgen. Dat kan echter niet. Dus het tegengesteld draaien van het ei zelf compenseert het impulsmoment dat het ei door het mee bewegen in cirkeltjes met de pan krijgt.
 
Als dit de juiste verklaring is dan moet de mate van rotatie van het ei ook uit het draaien van de pan te berekenen zijn.

[Xilvo]

 
Maar zou het ei zonder eigen rotatie simpelweg met de pan mee horizontaal in cirkeltjes bewegen, dan zou het ei wel een impulsmoment verkrijgen.

 
Dit begrijp ik niet. Volgens mij heeft de pan zelf ook geen impulsmoment tijdens die draaibeweging. Op het moment dat je 'm loslaat zal hij rechtlijnig verder gaan in de richting waarin hij op dat moment bewoog, zonder rotatie t.o.v. zijn massamiddelpunt.