Slingerende lamp.

[tempelier]

Ik schat dat het een kleine veertig jaar geleden was.
We zaten TV te kijken en ineens zagen we de lamp (zeker een kilo zwaar) slingeren.
De uitwijking was zeker in de centimeters.
Na een uurtje kwam de melding dat er in Italië een stevige aardbeving was geweest, net toen de lamp slingerde.

Ik kon dat slingeren alleen verklaren dat onze lamp toevallig de zelfde eigen trilling had als die aardbeving.
Toch blijft het wat vreemd vind ik.

Is er iemand die misschien een betere verklaring heeft?

PS.
In Labs wordt zoiets ook gemeten, maar dat zijn heel gevoelige kleine slingers, geen lamp van meer dan een kilo.

[Xilvo]

De vraag is, als dit de verklaring niet is, wat dan wel? Het zou wel heel toevallig zijn als het willekeurige gebeurtenissen waren die net samenvielen in de tijd.

Ik heb ook wel eens iets dergelijks meegemaakt, toen zag ik de (platte) tv heen en weer schommelen. Een jaar of tien geleden.
Dat kwam toen door een aardschok in Limburg, als ik me goed herinner. Ik woon in het westen.
Maar naast dat schommelen van de tv voelde ik het ook, alsof er een duw tegen de bank werd gegeven.
Eén zet, geen secondelang geslinger, zoals je wel eens ziet.

Vraag: Kwam de slingerrichting overeen met de richting naar Italie?

[tempelier]

Op dat laatste hebben we niet gelet.

Wij hebben echter niets gevoeld en de mensen die we kenden in de buurt ook niet.
Ook waren wij uniek met onze slingerde lamp, niemand die we kenden had zoiets waargenomen.

Dat laatste verklaarde ik uit eigen trilling, maar ja ????

[Professor Puntje]

In principe moet je wel kunnen uitrekenen hoe groot de trilling van de aarde moet zijn geweest om een zichtbare trilling van de lamp op te leveren. Leuk vraagstukje.

Lang geleden was er in Nederland een kleine aardbeving die toen op mijn studentenkamertje een zware met boeken volgestouwde stalen boekenkast hoorbaar deed schudden.

[Xilvo]

Ik ben op de KNMI site aan het kijken of daar iets te vinden is. Ze hebben daar seismische gegevens.

Als je een seismogram hebt zou je kunnen kijken of de frequentie overeenkomt met de geschatte slingerfrequentie van de lamp.

Als de beving bij jou zo zwak was dat je 'm niet voelde dan zou de lamp alleen gaan slingeren als de beving enige tijd aanhield en precies de juiste frequentie had.

Maar je weet waarschijnlijk niet meer wanneer het precies was? Blijkbaar was de beving in Italië wel zo heftig dat het hier het nieuws haalde.

[Xilvo]

Twee aardbevingen gevonden op Wikipedia die ongeveer 40 jaar geleden in Italië plaatsvonden.

6 mei 1976 – Friuli-aardbeving (Italië), magnitude 6,5 met zware naschokken op 11 en 15 september; 989 doden.
23 november 1980 – Irpinia-aardbeving Campania (Italië), magnitude 6,9; 2.914 doden.

[Rik Speybrouck]

de richting van de slingerbeweging zal ook zeker beinvloed worden door de aard van de beweging. Wanneer je te maken hebt met een beving veroorzaakt door een plaat die onder een andere plaat gaat schuiven zal de slingerbeweging meer in een rechte hoek staan tpo van de lijn getrokken langs de onderschuivende plaat. Wanneer de aardbeving veroorzaakt wordt door twee platen die tegen elkaar aanschuiven zal de slingerbeweging meer in een andere hoek verlopen, denk ik toch. Dit onderscheid is wel heel belangrijk want in het laatste geval kan geen tsunami ontstaan gezien er geen verticale verplaatsing is van de platen.

[CoenCo]

De grap is dat er verschillende soorten golven zijn, met elk een eigen “beweging”, snelheid en frequentie. Zie o.a. https://en.m.wikipedia.org/wiki/Seismic_wave

Ik kan zo snel niet de karakteristieke frequenties vinden, maar heb wel ergens een matlab record van een meting liggen. Die zou ik even door een FFT kunnen halen voor een frequentiespectrum.

[Michel Uphoff]

We zaten TV te kijken en ineens zagen we de lamp (zeker een kilo zwaar) slingeren.

Kan je inschatten wat de lengte van de slinger was?

[tempelier]

Ik denk iets van 60/70cm maar echt zeker ben ik er niet van.

Oh ja het was zo'n nagemaakte olielamp maar die in feite elektrisch was.
Daar gingen er destijds dertien van in een dozijn.

[Michel Uphoff]

De slingerfrequentie zou dan op ruwweg 0,6 Hz neerkomen, een resonantiefrequentie die overeen zou kunnen komen met het frequentiespectrum van een aantal aardbevingen:

Image1 4381 keer bekeken

Image2 4381 keer bekeken

[Xilvo]

Ik heb wat seismogrammen gedownload van de KNMI-site, o.a. van 23 nov. 1980, aardbeving in Italië.
Verschillende grafieken, waarschijnlijk van verschillende modes(?) en verschillende stations.
Ik heb de indruk dat iedere 'regel' een half uur beslaat. Dan kan, door pixels tellen, de periodetijd geschat worden.

Bij andere grafieken vind ik tijden van 15, of 6, seconde. Veel te lang voor een lamp.
Bij onderstaande kom ik op ca 1,7 s. Dat komt overeen met een slinger met lengte 0,72 m.

Het zóu dus kunnen - met vele slagen om de arm. Is het de juiste datum, lees ik de grafiek wel goed af, is het een mode die een lamp horizontaal aan het slingeren kan brengen, was die voldoende sterk...

[tempelier]

Het zwaartepunt lag waarschijnlijk wat hoger.
De slinger tijd was denk ik tussen de 1 a 2 sec maar nogmaals mijn geheugen kan me bedriegen het is al heel wat jaartjes terug.

[Xilvo]

Kleine simulatie gedaan.
Lengte slinger 0,7 m; massa 1 kg.
Plafond zijdelings laten bewegen, sinusvormig, amplitude 1 mm. Met precies de resonantiefrequentie van de slinger, 0,5958 Hz.

Na 5 s slingert de lamp met een amplitude van 0,9 cm, na 15 s is de amplitude 2,8 cm.

[Xilvo]

... slingert het plafond met een frequentie die 1 % verschilt van de resonantiefrequentie, dan daalt de amplitude na 15 s van 2.8 naar 2,6 cm. Wordt het verschil 10 %, dan is haalt amplitude nog maar nauwelijks 0,5 cm.