Fysiologisch mechanisme van terminale opleving/terminaal delier

[PhilipVoets]

Dag,

Tijdens een nascholingscursus Palliatieve Zorg werd gesproken over de fysiologie van het stervensproces door chronische ziekte/ouderdom. Er werd ook door verschillende aanwezigen geconstateerd dat stervende personen vaak vlak voor het daadwerkelijke overlijden een moment van helderheid (terminale opleving) of juist verwardheid (terminaal delier) doormaken. Ik begreep dat het mechanisme hierachter niet duidelijk is. Er werd gesuggereerd dat het stervensproces gekenmerkt wordt door circulatoir falen; eerst schiet de perifere circulatie tekort (bleekheid huid, facies Hippocratica, etc.), daarna de meer centrale circulatie (urineproductie loopt terug, etc.).
Kan het zo zijn dat bij het langzaam falen van de circulatie op een gegeven moment een circulatoire redistributie ontstaat zoals bij hypvolemische shock, waarbij de meest vitale organen (i.e., hersenen, hart en bijnieren) het langst doorbloed blijven? Zodra dan uiteindelijk de bijnierperfusie tekortschiet, zal adrenale ischemie ontstaan, waarbij (zo kan ik me voorstellen) tijdens celverval in de bijnieren de resterende intracellulaire hormoonvoorraad (cortisol, catecholamines, etc.) in één klap in de bloedbaan 'lekt'; beetje naar analogie van de kortdurende hyperthyreote fase bij een thyreoïditis, waarbij schildklierhormonen uit de kapotte cellen lekken, die gevolgd wordt door de hypothyreote fase wanneer geen nieuwe hormoonaanmaak meer plaatsvindt omdat de cellen gestorven zijn. Deze terminale uitstoot van cortisol/catecholamines kan dan bijdragen aan een soort hyperfocus (catecholamines; denk aan amfetamines/'fight or flight') of verwardheid (cortisol; denk aan steroïdpsychose). Bij het verder falen van de circulatie kan dan uiteindelijk ook de hersenstam disfunctioneren, wat leidt tot Cheyne-Stokes-ademhaling en later definitieve ademstilstand.
Iemand hier ideeën/opmerkingen over misschien? Alvast bedankt!