Geld zomaar bijdrukken?

[MJU]

Ik ben een leek op gebied van economie, maar heb toch een pertinente vraag..

Hoe kan een centrale bank (de Europese, de Amerikaanse enz..), zomaar geld bijdrukken?
In mijn oude brein was het vroeger zo dat een land maar geld kon uitgeven voor waar het "onderpand" had.
Vroeger waren dit goudreserves die een land had.

Nu spreekt men geregeld over "zoveel miljard in de economie pompen", de zogenaamde bazooka"s.
Maar wat is het onderpand? Men moet toch iets in de plek hebben?

Is het zo dat, en ik illustreer dit even in een zeeeer simpel voorbeeldje over hoe het dan in mijn gedachte gaat?

Stel een monetaire unie heeft 1.000.000€ geld in omloop. Ik heb daar 1000€ van als kapitaal. Ik heb dus een 1000ste van wat ze in omloop hebben.
Ze beslissen om 1.000.000 bij te drukken, is het dan zo dat mijn geld maar ineens een pak minder waard is?

Dat ik dan minder kan kopen van mijn spaargeld?

Is dat niet gevaarlijk om steeds meer geld te drukken?
Wat zijn mogelijke gevolgen?
Moet men zich niet verantwoorden ten opzichte van andere munten?

[Marko]

Het principe dat je schetst klopt inderdaad. Als er geld "zomaar" bij wordt gedrukt dan leidt dat tot waardeverlies van de munt. Alles wordt daardoor duurder (inflatie) en de koers ten opzichte van andere munten daalt (devaluatie). Je spaargeld wordt inderdaad minder waard, maar de leningen die je wellicht moest terugbetalen (ook overheidsleningen) ook. De mensen die geld uitlenen zullen wel op de een of andere manier hun geld terug willen zien, dus de rente zal stijgen.
Als de munt minder waard wordt, wordt het voor andere landen aantrekkelijk om in jouw land spullen te kopen, en tegelijkertijd wordt het minder aantrekkelijk om spullen uit het buitenland te halen. De export zal stijgen, import zal dalen. Dit heeft ook weer gevolgen voor de inflatie: spullen uit het buitenland worden duurder en als de buitenlandse vraag naar producten stijgt, zal ook de binnenlandse prijs meestijgen.

De praktijk is iets subtieler. De hoeveelheid geld die wordt bijgedrukt is enorm, maar ook weer niet heel groot ten opzichte van de totale economie. Dit extra geld is (indirect) beschikbaar voor bedrijven om investeringen mee te doen, die anders niet zouden zijn gedaan. Het leidt dus tot waardecreatie en groei van de economie, waarmee die grotere hoeveelheid geld uiteindelijk weer is afgedekt. Althans, dat is de hoop.

[kwasie]

Het is eigenlijk een belasting op spaargeld, alleen x% uit iedereen zijn spaarpot pakken zou tot meer weerstand leiden.

[Benm]

Zo zou je het kunnen zien. Er is een soort van 'wenselijke' inflatie in de orde van 2% per jaar, maar nu de rente zo extreem laag is wordt dat inderdaad wel een belasting op vermogen: normaliter zit de rente ook in die buurt, en blijft je vermogen dus ongeveer evenveel koopkracht houden als het op een spaarrekening staat.

Voor overheden is dit ook wel een handige manier om van staatsschulden af te komen: Bij 2% inflatie is de waarde van een schuld na 35 jaar gehalveerd.

Dit werkt allemaal best redelijk zolang je ook een economische groei in die orde hebt.

Heb je dat niet en ga je als een gek geld bijdrukken dan krijg je hyperinflatie. Je krijgt dan van die koddige bankbilljetten waar je het aantal nullen moet gaan tellen, of zelfs situaties waarbij de koopkracht van geld zo hard terugloopt dat het per dag in waarde halveert.

Met de euro zal dat denk ik niet gebeuren: de ECB hoeft de rente maar een beetje te verhogen en dan stopt het gelijk.

[MJU]

Allemaal bedankt voor de heldere uitleg!

[Josker]

1. Rentes en prijsstijgingen ("inflatie")
Het enige dat bepalend is voor verlies/winst in termen van koopkracht van je spaargeld is het verschil met het prijsstijgings% (van wat je ermee wilde kopen).
Deze spaarrente werd quasi altijd door de nationale / centrale overheidsplanning lager gehouden dan het prijsstijgings%, met als motief het stelselmatig ontwaarden van gespaard geld, met als doel spaarders pushen tot het nemen van risico's op eigen naam ipv een bank naam.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gesuggereerd, staat spaargeld niet "niks te doen" op rekeningen - het wordt quasi volledig uitgeleend door banken. Anders gezegd: er wordt met die leningen gekocht in de economie, en daar het schuld is, staat er (nog) geen productie tegenover, waardoor het ofwel hogere prestatie eisen aan het producerende deel van de bevolking stelt, ofwel prijsstijgingen veroorzaakt, waardoor de spaarder wiens geld werd uitgeleend, later minder koopkracht overhoudt. Het doel van de centrale planning is dus leners aan oude prijzen, en spaarders aan nieuwe, hogere prijzen te laten kopen.

2. Die 2% "wenselijke" inflatie heeft ordinair motieven: controle, en blokkeren van prijsDALINGEN. In een vrijgelaten economie neigen prijzen tot dalen, simpelweg omdat mensen door ervaring steeds beter worden in taken, en er zo in slagen aan dezelfde kost meer prestatie/productie te verrichten. Dat is feitelijk waar vooruitgang vandaan komt.

3. Het primaire doel van centrale planning is bestrijden van spaarders>speculanten. Voorkomen dat ze een monetair product te veel zouden doen stijgen en omgekeerd, een ander monetair product te veel zouden doen dalen in prijs. Bvb zo houden nationale / centrale banken hun munten binnen bepaalde koersgrenzen.
Bvb zls spaarders teveel euro's verkopen voor US dollars, dan zullen centrale banken de tegenbeweging maken: euro's kopen en US dollars verkopen. Bvb de Zwitserse frank werd tot enkele jaren geleden aanzien als een veiliger vluchthaven, waarop de centrale planning besloot die te koppelen (= niet meer vrij vlottend maar gedwongen vaste wisselkoers) aan de euro, alzo speculatie nutteloos makende en een concurrentiele keuze wegnemen.

4. Geld "bijdrukken" is niet meer echt van deze tijd. De centrale planning is slimmer dan dat. De zogenaamde "quantitative easing" was/is feitelijk het omgekeerde van wat het suggereerde: op de rem gaan staan. Er werd/wordt wel degelijk geld bijgemaakt, maar het wordt gehouden op een "steriele" (= er wordt niks mee gekocht) plaats: de rekeningen die lidbanken bij hun centrale bank hebben, als overschot op hun reserve vereisten. En de centrale banken betalen deze lidbanken een rente hoger dan deze die ze krijgen wanneer ze het zouden uitlenen in de economie, alzo blijft dat geld daar niks doen, waarna de centrale bank het later terug vernietigt. Doel: prijsstijgingsverwachtingen creeren, die spaarders moeten doen denken dat ze koopkracht gaan verliezen, en bereidwillig maken om toch hoger gedreven (via futures of vooraf ingekocht door institutionelen) prijzen. Bvb daarom kopen centrale banken goud gelijk met lager duwen van rentes, en verkopen bij hoger duwen, alzo spaarders eerst minder goud voor de euro's en daarna minder euro's voor goud.

5. Een negatieve rente is normaal ongewenst door centrale planning, omdat spaarders dan de optie zouden hebben om cash af te halen en zo eenvoudig de betaling (dat is een negatieve rente) kunnen ontwijken. Moesten de centrale planners erin slagen om cash te elimineren (en het is al serieus ingeperkt de voorbije jaren) dan zou een negatieve rente geen probleem zijn.

Dat "bijdrukken", is heden ten dage dus gewoon nep. Toen de Federal Reserve haar QE begon, was het net omgekeerd: er was een periode van sterke prijsstijgingen gepasseerd (huizenprijzen verdubbelden in 10 jaar), en het werd tijd voor een crisis om wat spaargeld te bemachtigen en te vernietigen, opdat het eerder wèl bijgemaakt en gespendeerd geld geen concurrentiele koopkracht meer zou ondervinden van spaarders, alzo de stijging van de monetaire balans onder controle houdende.

[kwasie]

5. Moesten de centrale planners erin slagen om cash te elimineren (en het is al serieus ingeperkt de voorbije jaren) dan zou een negatieve rente geen probleem zijn.

Om in te voeren misschien, maar er zijn oorlogen begonnen om minder.

[Josker]

5. Moesten de centrale planners erin slagen om cash te elimineren (en het is al serieus ingeperkt de voorbije jaren) dan zou een negatieve rente geen probleem zijn.

Om in te voeren misschien, maar er zijn oorlogen begonnen om minder.

Waarom zou dat conflict/oorlog moeten betekenen?
Stel dat een gemiddeld huis over 1 jaar tijd met 20% daalt in prijs. 100000 euro prijskaartje wordt 80000 euro prijskaartje.
Stel dat je spaarrente op -10% had gezet bij het begin van dat jaar. Dan moet de spaarder 10000 euro betalen en houdt hij 90000 euro over. En TOCH: de spaarder kan nog steeds dat huis kopen, en heeft zelfs nog 10000 euro over nadien.

Natuurlijk, dat is niet wat de centrale planning doet, die doet het precieze omgekeerde.

[kwasie]

5. Moesten de centrale planners erin slagen om cash te elimineren (en het is al serieus ingeperkt de voorbije jaren) dan zou een negatieve rente geen probleem zijn.

Om in te voeren misschien, maar er zijn oorlogen begonnen om minder.

Waarom zou dat conflict/oorlog moeten betekenen?
...
Natuurlijk, dat is niet wat de centrale planning doet, die doet het precieze omgekeerde.

Gevoelsmatig is het heel anders of de rest naar voren gaat, of jij naar achteren wordt geduwt.
En wanneer cash geld verboden is, kun je er dus ook niets tegen doen. Dat zet kwaad bloed.

Vervolgens geef je zelf al aan dat intentie en resultaat niet verbonden zijn.

[Josker]

Ik wees je er enkel op dat een negatieve rente als ene parameter geen betekenis heeft, en bijgevolg, net als een positieve rente, kwaad bloed kan zetten.
Immers, wat is het verschil tussen 5% spaarrente / 10% prijsstijging, en -5% spaarrente / 0% prijsstijging: geen.
Bijgevolg is het eerder misleidend om enkel "negatieve rente" te connoteren als kwaad bloed zettende.
Een positieve rente kan net hetzelfde verlies opsolferen.

[Benm]

5. Een negatieve rente is normaal ongewenst door centrale planning, omdat spaarders dan de optie zouden hebben om cash af te halen en zo eenvoudig de betaling (dat is een negatieve rente) kunnen ontwijken. Moesten de centrale planners erin slagen om cash te elimineren (en het is al serieus ingeperkt de voorbije jaren) dan zou een negatieve rente geen probleem zijn.

Er is niet echt sprake van het elimineren van cash voor de opslag van vermogen.

Wat je wel ziet is dat er steeds meer pin en online betalingen komen, maar dat gaat vaak over relatief kleine bedragen die eerlijk verdiend zijn.

Er is geen enkele reden waarom je bijvoorbeeld een tegoed van 100.000 euro niet cash zo kunnen opnemen als de rente op een spaarrekening negatief wordt. Je krijgt daar gewoon een recuutje van bij de bank, en als dat geld eerlijk verdiend is kun je prima verklaren hoe je eraan gekomen bent.

De vraag is een beetje waar je het vervolgens laat: 100k in biljetten van 500 euro zijn er maar 2000, alles bij elkaar ongeveer zo groot als een pak van 500 vel A4'tjes voor de printer. Dat maakt het echter wel heel diefstalgevoelig. Maar goed, je kunt bij een aantal bankfilialen ook een kluisje huren waar het in past. Bij een rente van -0.5% zou het je 500 euro per jaar kosten op de rekening, en een kluisje waar het in past is goedkoper dan dat.

Maar wat mensen feitelijk willen is rendement maken op hun vermogen: het idee is dat een lage rente mensen aanzet tot alternatieven als beleggen in aandelen. Voor langdurige opslag van vermogen lijkt dat ook best een aardige optie te zijn, ik geloof niet dat er sinds WO2 enig tijdvak van 30 jaar is te vinden waarop het gemiddelde rendement uit koersstijging + dividend op de AEX lager was dan de inflatie over dezelfde periode.

Het vervelende is risico: Op lange termijn zijn aandelen best goed, maar je kunt acuut heel veel verliezen - bijvoorbeel door de huidige coronacrisis: De AEX tuimelde in een week of wat van 600 naar krap 400, maar staat inmiddels alweer rond de 500. Dat is een onprettig idee als je denkt het geld op enig moment acuut nodig te hebben.

[Josker]

5. Een negatieve rente is normaal ongewenst door centrale planning, omdat spaarders dan de optie zouden hebben om cash af te halen en zo eenvoudig de betaling (dat is een negatieve rente) kunnen ontwijken. Moesten de centrale planners erin slagen om cash te elimineren (en het is al serieus ingeperkt de voorbije jaren) dan zou een negatieve rente geen probleem zijn.

Er is niet echt sprake van het elimineren van cash voor de opslag van vermogen.

Wat je wel ziet is dat er steeds meer pin en online betalingen komen, maar dat gaat vaak over relatief kleine bedragen die eerlijk verdiend zijn.

Er is geen enkele reden waarom je bijvoorbeeld een tegoed van 100.000 euro niet cash zo kunnen opnemen als de rente op een spaarrekening negatief wordt. Je krijgt daar gewoon een recuutje van bij de bank, en als dat geld eerlijk verdiend is kun je prima verklaren hoe je eraan gekomen bent.

De vraag is een beetje waar je het vervolgens laat: 100k in biljetten van 500 euro zijn er maar 2000, alles bij elkaar ongeveer zo groot als een pak van 500 vel A4'tjes voor de printer. Dat maakt het echter wel heel diefstalgevoelig. Maar goed, je kunt bij een aantal bankfilialen ook een kluisje huren waar het in past. Bij een rente van -0.5% zou het je 500 euro per jaar kosten op de rekening, en een kluisje waar het in past is goedkoper dan dat.

Maar wat mensen feitelijk willen is rendement maken op hun vermogen: het idee is dat een lage rente mensen aanzet tot alternatieven als beleggen in aandelen. Voor langdurige opslag van vermogen lijkt dat ook best een aardige optie te zijn, ik geloof niet dat er sinds WO2 enig tijdvak van 30 jaar is te vinden waarop het gemiddelde rendement uit koersstijging + dividend op de AEX lager was dan de inflatie over dezelfde periode.

Het vervelende is risico: Op lange termijn zijn aandelen best goed, maar je kunt acuut heel veel verliezen - bijvoorbeel door de huidige coronacrisis: De AEX tuimelde in een week of wat van 600 naar krap 400, maar staat inmiddels alweer rond de 500. Dat is een onprettig idee als je denkt het geld op enig moment acuut nodig te hebben.

Ik heb ook niet gezegd dat cash afhalen en bewaren verboden is, dat is wat centrale planning (nog?) niet durft op dit moment.
Je ziet de trend ernaar. Wat ben je met 100000 euro cash als het bij aankopen bij bedrijven verboden is om meer dan 3000 euro cash te betalen. 10 jaar terug was dit 10000 euro. En nog eerder geen veto.

Geld zoals de euro is net zo een "belegging" / speculatie als aandelen. Risiconeming. Het enige verschil is dat bij het ene (normaal) je X koopkracht verliest in 10 jaar, en bij het andere in 10 minuten, met dat laatste nog eigen schuld dikke bult, terwijl dat bij het eerste lastiger te verwijten is... immers je bank "spaart" voor je.

[Benm]

Bij bedrijven is het inderdaad verboden - een maatregel tegen witwassen. Tussen particulieren mag het wel.

Dit zegt echter niet dat je geen huis of auto van een bedrijf kan kopen als je contant geld hebt: Je mag ze niet direct betalen, maar het wel bij een bankfiliaal op hun rekening storten. Als je dat voor 100k doet is het een 'verdachte transactie', maar dat maakt het niet verboden: als je kunt aantonen dat je het bedrag op legale wijze verkregen hebt is er niets aan de hand. Als je je spaargeld contant opneemt, bewaar het bonnetje erbij.

Overigens geldt dat ook voor internationaal verkeer: Cash bedragen boven 10k moet je aangeven bij de douane, maar als je kunt aantonen dat het legaal verkregen is mag je het gewoon invoeren.

Deze maatregelen zijn er niet om cash 'in de ban te doen', maar vooral om witwassen en mogelijk financiele aspecten van terrorisme in te perken. Of het effectief is valt dan weer te bezien, criminelen werken wel weer om dit soort beperkingen heen.

[Josker]

Deze maatregelen zijn er niet om cash 'in de ban te doen', maar vooral om witwassen en mogelijk financiele aspecten van terrorisme in te perken. Of het effectief is valt dan weer te bezien, criminelen werken wel weer om dit soort beperkingen heen.

Witwassen en terrorisme zijn van alle tijden.
Ik zette zaken op een rijtje, doorheen de tijd.
Wat mocht, mag niet meer.
Wat onbegrensd was, werd begrensd.
Wat begrensd was, werd lager begrensd.

Een trend, en trek die door.
Het monetaire, is daar één voorbeeld van.
Er zijn er nog.
De woorden "ban", "terreur", en "zwart of wit", zijn ook maar termen geplakt volgens bepaalde criteria die veranderd worden.

Dit cash is eigenlijk ook wat naast de kwestie, dat "grote kanon" van de european central bank en "quantitative easing" van de federal reserve is helemaal geen drukken van bankbiljetten - het is gewoon creatie van elektronisch geld, wat tokkelen op toetsenbord in een editbox op een scherm en vala, "kanon" heeft... tja... geschoten?
Omgekeerd (geld vernietigen) gebeurt even vlot.
Als je echter de monetaire bases van de centrale banken erbij haalt, zie je (achteraf) duidelijk dat al die kanonschoten losse flodders waren - ze maken kzeg maar wat 1000 miljard bij en wat later vernietigen ze die weer, als (sterke) fluctuaties gesuperponeerd op die basislijn - "target" van +2% per jaar.
Je ziet ook dat de centrale planning wel losjes wil suggereren dat het bijgedrukt geld is, bvb de federal reserve heeft de overschot reserves component binnenin in de monetaire basis (dat voornamelijk bestaat uit het werkelijk gedrukte/geslagen geld in omloop) gemoffeld, alleen gebruikten ze voor hun 2008 QE1 die component amper, die was orde tientallen miljoenen dollar. De QE's bliezen die orde op tot duizenden miljarden dollar, dus feitelijk zelfs een veelvoud van het fysieke geld in omloop.
Nochtans wordt de monetaire basis gedefinieerd als de 'nauwste', de meest 'beperkte' monetaire balans.
Excess reserves horen er eigenlijk niet in thuis, maar het is moeilijker om spaarders/speculanten blaasjes wijs te maken dat er massa geld bijgemaakt werd en in omloop kwam, als het niet in die balans te zien is.
Enkele jaren later nam de ECB dat truukje over.
Zie, het is niet dom. Mensen doen soms smalend over centrale planning / banken, maar ze zijn véél gewiekster dan ze zich laten uitschijnen.

En in media wordt er vaak nogal wat opgeblazen, muizen met spandoeken "olifant" op haha.
Bvb enige jaren terug was er een heisa over de QE1 van de Federal Reserve. Indertijd (2008) werd die gespecifieerd als een 1200 miljard dollar. Politici en sommige belangengroepen (dewelks inkomen komt van misleidden..) vonden zogezegd dat bedrag onwaarschijnlijk en eisten een audit (GAO) van de Fed. Daaruit bleek zogezegd dat het geen 1200 maar 16000 miljard was geweest. Die 1000 miljard was nog niet genoeg om toekomstige sterke prijsstijgingen te suggereren, dus nog een dozijn schuppen erbij.
Maar ze hadden een leep truukje uitgehaald: een som gemaakt van alle leningen die samen die QE1 vormden, ZONDER rekening te houden met hun individuele looptijden.
Dus alsof leningen nooit terugbetaald worden. Zo kun je tot elk bedrag komen dat je wil, door gewoon je meetperiode langer te maken.
Ook in de EU was er kort geleden zoiets: een "groot kanonschot" dat heel toevallig (...) net op het einde van de looptijd van het vorige "kanonschot" startte. De kanonschoten worden samengeteld, en publiek gemaakt als dat de ecb "nog maar eens" zoveel geld bijgemaakt heeft.
Banee dus, de eerste lening (ze noemen dat "LTRO" - long term refinancing operation), was aan haar eind, terugbetaald, en de tweede lening voegde niet toe, maar verving.
Bvb als ik je 5 euro geef en je geeft mij die morgen weer, waarop ik je ze terug geef, dan is er nergens één moment geweest dat je 10 euro had. En toch is die bewering schering en inslag in de "vested interest" wereld.

En dat leidt tot mensen die vragen stellen op basis van dat suggestieve.

Neem nou dat "onderpand" goud, ook dat heeft een hele geschiedenis van oplichterij. Bvb de VS overheid zogezegd "dekte" over een bepaalde periode dollars met goud. Dus EU overheden kochten VS dollars, en konden die zogezegd (als ze dat wilden natuurlijk) inruilen voor goud. De EU overheden echter hanteerden die VS dollars als "gouddekking" voor hun eigen (nationale) munten. Of hoe 1 gram goud eerst 1 "frank" dekte, dan 2 "frank", enz. Hetzelfde goud, alsof je met 1 briefje van 5 een pak koeken van 10 kunt kopen.
Nep dus. Wat deed de VS overheid: dollars bijmaken zonder goud bij te kopen, en elke batch dollars resulteerde in zo een piramide van copycats elders ter wereld.
Tot geen kat het nog geloofde, en de eerste fysieke opeisingen van goud toch begonnen. Dat nog maar beginnen resulteerde net als een bankrun in een fractionele reserve banksysteem in quasi directe failliet - hier analogie voor stopzetting van goudstandaard.
Zelfs die "dekking" was al nep van de eerste batch uit: enkel institutionelen (lees: overheid) werd de fysieke conversie munt naar goud toegestaan. Particulieren/bedrijven.... die werd dat niet toegelaten.

Er is een groot verschil tussen vroeger en nu. Vroeger waren overheden nog ietwat in concurrentie met elkaar. Ze zijn beginnen afspreken. In onze contrei bvb https://en.wikipedia.org/wiki/Snake_in_the_tunnel en het plan van Pierre Werner. En tegenwoordig op wereldschaal.
De bestrijding van... speculatie. Speculatie wordt vaak in een negatieve sfeer gedompeld. Maar eigenlijk zijn het gewoon spaarders die pogen onderuit het hen opgesolferd koopkrachtsverlies te komen.

Sorry voor de lange tekst, het onderwerp is grootschalig met veel verbanden, en zo moeilijk iets specifieks te schetsen zonder een minimum breder te gaan.

Een belangrijke essentie is dat je niet mag aannemen dat geld bijmaken door nationale/centrale banken = geld spenderen. De ECB maakt zelfs zelf geen cash, de nationale banken doen dat. Dus zelfs die connotatie klopt al niet.

[Benm]

Die goudstandaard is een lastige: Op zich is het ideaal als een valuta goeddeels of geheeld wordt gedekt door een goudvoorraad.

Dit geeft echter een beetje een praktisch probleem: Er is pakweg 200 miljoen kilo goud gemijnd in de totale geschiedenis. Zelfs even verondersteld dat al dat goud er nog is in een verhandelbare vorm, dan is het niet zo gek veel waard. Een kilo goud is momenteel ongeveer 50.000 euro waard. Dat betekent dat al het goud dat beschikbaar is ten hoogste een waarde heeft van 10.000 miljard euro.

Geld dat in circulatie is is echter veel meer dan dat: in contant geld (munten en bankbiljetten) is er al ongeveer 50.000 miljard in omloop - iets dat ten hoogste met 20% gedekt zou kunnen worden met goud tegen de huidige prijs. Maar daar komen ook nog alle tegoeden op direct opneembare bankrekeningen en dergelijke bij. Als je dat doorrekent zou de goudprijs tig keer over de kop moeten - iets dat wellicht niet heel verstandig is gezien goud ook een materiaal is met praktische toepassingen.

Uiteraard heb je ook fysiek goud als opslagmogelijkheid voor vermogen. De prijs is tamelijk volatiel als je kijkt naar jaren, maar als je kijkt naar langere termijn is het best een stabiel ruilmiddel: Voor 1 kilo goud koop je ongeveer een auto. Dat was zo in 1925 met de T-ford, en dan is vandaag de dag nog zo voor een redelijk luxe auto.

Nu is niet direct een vergelijk te maken tussen een jaren-20 T ford en een courante luxewagen qua constructie, maar voor het idee is het wel een aardige. Een personenauto kost ongeveer een kilo goud, een knap woonhuis iets in de orde van 5 a 10 kilo. Dat is, ondanks alle veranderingen, al ongeveer een eeuw het geval.