De e in het Nederlands : wat is nu precies de regel?

[evilbu]

Hallo,

je zal het misschien raar vinden, maar ik ben beginnen nadenken over mensen die (als dat al gebeurt) onze taal willen leren, en over hoe moeilijk die het misschien hebben.

Nederlands lijkt toch niet zo eenvoudig te zijn :

De enkele "e" kan op minstens drie manieren uitgesproken worden

1. "bedden" en "wet"

2. "bekers" en "spelen"

3. "de" en "beslag"

Ik twijfel geen seconde over hoe ik die woorden moet schrijven, maar, wat is precies de regel?

Het onderscheid tussen de eerste en de tweede uitspraak zou ik nog eenvoudig vinden : "e" is een doffe "e" behalve op het einde van een open lettergreep

Maar hoe zit het dan met de derde uitspraak? Waarom schrijven we NIET "buslag" en "du".

Je zou zeggen "ee" dat is eenvoudig, altijd lang.... maar dat klopt dan ook weer niet helemaal : denk aan "een".

Ik ben heel erg geïnteresseerd in jullie reacties.

Bedankt,

[Morris G.]

Dat begon volgens mij al in de 16e eeuw door een woordenboek van een zekere Kiliaan. Siegenbeek en Weiland hebben met dat woordenboek van Kiliaan verdergewerkt (of als basis gebruikt) en opgemerkt dat in diverse streken in Nederland woorden zoals "betogen" ook als "betoogen" uitgesproken en geschreven worden. Vervoglens zijn toen beide spellingen dan ook opgenomen in een woordenboek.

Maar of er een regel bestaat?

EDIT: Heb wikipedia [http://nl.wikipedia.org/wiki/Vocaal] geraadpleegd en er zijn wel dergelijk regels in het Standaardnederlands (vroeger ABN). De lange enkelvoudige klinkers komen voor in lettergrepen die eindigen op de letter R: beur is lang, uk is kort; boer is lang, hoek is kort. De enige uitzondering op die regel is de (lange) aa zoals in baak. En ga zo door....

Wel interessant om te weten, maar ik doe de uitspraak nog steeds op gevoel.

[Troy]

1. "bedden" en "wet"

2. "bekers" en "spelen"

3. "de" en "beslag"

Simpel:

- De "e" is per definitie lang als de klemtoon erop valt (bekers, spelen), tenzij hij wordt gevolgd door een dubbele medeklinker (bedden) of door een enkele medeklinker die het einde van het woord vormt (wet).

- Als de klemtoon niet op de "e" valt wordt het een "uh" (beslag, klemtoon valt op 'slag').

- Als de "e" het einde van het woord is, wordt hij een "uh" (de, gave).

"Een" is een uitzondering - volgens de regels zou dit moeten worden uitgesproken als één (en dat is ook een van de mogelijke uitspraken).

We schrijven niet "du" omdat dat als "duu" uitgesproken zou moeten worden.

"Buslag" zou op zich niet fout zijn, maar op de een of andere manier heb ik dan veel meer de neiging om de klemtoon op "bus" te leggen...

[evilbu]

Dat lijkt steek te houden, maar zoals je nu verwoordt kan je eerste regel met de derde botsen voor woorden met maar een lettergreep

de en je, eerste regel : lagn

derde : "uh"

Kan je het es in een schema gieten dat je echt kan volgen

[Morris G.]

Kan je het es in een schema gieten dat je echt kan volgen

Had je zoiets in gedachte?

Lang uitspreken

-Lange enkelvoudige klinkers, lettergreep eindigt op "r": beur, keur, buur, bier, boor

-Vrije klinkers (woord eindigt zowel op klinker als op medeklinker): koe, keus, raak, reeks

Kort uitspreken

Gedekte klinkers (een medeklinker volgt in dezelfde lettergreep): kar, bed, bom, rok, hok

je zal het misschien raar vinden, maar ik ben beginnen nadenken over mensen die (als dat al gebeurt) onze taal willen leren, en over hoe moeilijk die het misschien hebben.

Ik denk, dat voor "NT2'ers" geldt dat ze niet de regels leren, maar vaak op gevoel afgaan. Bovendien hoor je (vaak onbewust) heel wat woorden met de bijbehorende uitspraak, en je "taalgevoel" is weer aangevuld met nieuwe informatie.

[evilbu]

Niet echt (waar zijn zaken als beslag en bedden en hemel ?)

Ik bedoel een systeem :

1. is ie lang en

1. a is ie gevolgd door

zoniet dan :

1. b ....

zoiets

[Morris G.]

Niet echt (waar zijn zaken als beslag en bedden en  hemel ?)

Ik bedoel een systeem :  

1. is ie lang en  

  1. a is ie gevolgd door

     zoniet dan :

 1. b ....

zoiets

bedden: valt onder categorie "kort uitspreken, gedekte klinkers"

beslag: valt onder categorie " ???"

Als je de rijtjes in een boolean wilt zien, dan moet je - lijkt mij - niet beginnen met ..is ie lang..., want dan werk je achterste voren. Je wilt juist weten of je al dan niet lang/ kort moet uitspreken.

Als je de rijtjes in een boolean wilt vertalen, zou dat er ongeveer zo uit kunnen zien (maar dan verticaal):

1. klinker -> ja 2.1 gevolgd door medeklinker -> ja 3.1 binnen lettergreep -> ja 4.1 kort uitspreken (kar)

1. klinker -> ja 2.2 gevolgd door medeklinker -> ja 3.2 binnen lettergreep -> nee 4.2 lang uitspreken (kaart)

1. klinker -> ja 2.3 gevolgd door medeklinker -> nee 3.3 binnen lettergreep -> ja 4.3 lang uitspreken (koe).

1. klinker -> ja 2.4 gevolgd door medeklinker -> ja 3.4 binnen lettergreep -> nee 4.4 lang uitspreken (hemel)

[evilbu]

Inderdaad, daar zit "beslag" nog niet in .

Maar kaart, hoezo 'binnen lettergreep->nee'

ik zie maar een lettergreep, en bij a's zijn daarbinnen?

[Morris G.]

Inderdaad, daar zit "beslag" nog niet in .

Maar kaart, hoezo 'binnen lettergreep->nee'

ik zie maar een lettergreep, en bij a's zijn daarbinnen?

Je hebt gelijk, dat is fout. Het moet zijn:

1. klinker -> ja 2.2 gevolgd door medeklinker -> nee 3.2 binnen lettergreep -> ja 4.2 lang uitspreken (kaart) .

Wellicht heb jij een beter idee om dit - overzichtelijk - in kaart te brengen?

[Johan2]

Ik heb een Nederlands sprekende Tsjechische kennis die het op een gegeven moment had over een "hóutsnùhdéé".

Nu had ze ook enige maanden doorgebracht in Enschede.