Eerherstel voor de literaire canon

[Kaph]

Literaire canon: Verzameling van literaire werken, die in een samenleving als waardevol erkend worden en dienen als referentiepunt in de literaire beschouwing en in het onderwijs.

In de praktijk houdt de literaire canon in dat onze samenleving boeken als 'Max Havelaar', 'De avonden' en 'De donkere kamer van Damocles' belangrijk acht: het is ‘cultureel erfgoed’. Derhalve is het de moeite waard om er aandacht aan te besteden. Laten we in dat kader nog eens kijken naar de bovenstaande definitie van de ‘literaire canon’. De canon was een ‘....referentiepunt (...) in het onderwijs’: Een duidelijk geval van 'was het maar waar'.

Ik vrees dat ik er niet ver naast zal zitten wanneer ik gok dat veruit de meeste leerlingen die nu in de examenklassen van HAVO en VWO zitten:

- Geen idee hebben wie ‘De donkere kamer van Damocles’ geschreven heeft.

- Niet in staat zijn om de namen van 5 Nederlandse dichters op te noemen.

- Nooit door hun docent(e) Nederlands gestimuleerd zijn om vrijwillig eens literatuur te gaan lezen.

- Nog geen 15 literaire werken hebben moeten lezen tijdens hun hele opleiding dusver.

Het zou natuurlijk fijn zijn als dit sombere beeld niet klopt, maar ik vrees het ergste. Logischerwijs zou ik nu een alinea moeten wijden aan het belang van het lezen van literatuur. Ik zou het dan bijvoorbeeld kunnen gaan hebben over de bijdrage die lezen levert aan algemene kennis en de rol die het speelt in cognitieve ontwikkeling. Zo'n alinea zou de relevantie van mijn klacht en mijn suggesties (zie onder) benadrukken, maar ik neem maar even voor het gemak aan dat ik uitgerekend op dit forum niet het belang van lezen hoef te verdedigen.

Het moge ook duidelijk zijn dat ik voor deze dramatische cultuurverwaarlozing niet de leerlingen zelf als hoofdschuldigen aanwijs. Het probleem ligt op de eerste plaats bij het taalonderwijs op de middelbare school. Dat het probleem hier ligt komt door de overheid (heel veel schuld) en de docenten (beetje schuld).

Gelukkig is deze situatie niet onomkeerbaar! Het wordt namelijk tijd om de literaire canon in ere te herstellen. Het middel om dit doel te realizeren is de volgende beproefde succescombinatie:

1. Het daadwerkelijk verwachten van leerlingen dat ze iets kunnen.

2. Pure dwang.

Voer de verplichte boekenlijsten weer in en zet er een aantal belangrijke literaire werken op. Schaf die belachelijke boekverslagen af die van het internet worden geplukt, en geef gewoon schriftelijke examens om te kijken of mensen inderdaad wel gelezen hebben (als je toch een vaste boekenlijst hebt, kun je er gemakkelijk examenvragen voor maken). Geef daarnaast nog wat vrije ruimte aan leerlingen om zelf een aantal boeken uit te kiezen, daar mogen ze dan een mondeling over houden. Aangezien er blijkbaar toch nauwelijks lestijd en -geld verspild wordt aan het aanleren van fundamentele dingen als grammatica (bijv. d’s en t’s) tijdens de Nederlandse les, is er best wat ruimte binnen deze veredelde tussenuren om het over literatuur te hebben.

[alinda]

Ik ben er helemaal voor om leerlingen van de middelbare school meer te laten lezen. Maar wie bepaalt wat de literaire canon is? Hoe moet worden bepaald welke werken van cultureel-historische waarde zijn en de leerlingen dus moeten lezen?

[Assassinator]

ik heb gemerkt dat, door scholieren gedwongen te laten lezen, het lezen meer een klusje wordt dan een leuk tijdverdrijf. het krijgt een negatieve bijsmaak omdat het zonodig "moet" en ja, jongeren op de middelbare school zijn geen fan van moeten en je wilt het lezen natuurlijk promoten. trouwens, wil je ze meer laten lezen dan zul je daar al op de basisschool mee moeten beginnen, anders hebben ze al een negatief beeld van lezen als ze op de middelbare komen. ook wordt er in de media natuurlijk niet gezegt dat lezen en leren "vet cool" is, ze promoten eigenlijk alleen sporten en gamen. leren wordt wel gepromoot voor jonge kinderen en kleuters waardoor het ook een kinderachtig karakter krijgt. voor de generatie die die dingen wel gebruiken wordt leren wél leuker, wacht dus maar eens een generatie af

[albert davinci]

Ik vrees dat ik er niet ver naast zal zitten wanneer ik gok dat veruit de meeste leerlingen die nu in de examenklassen van HAVO en VWO zitten:  

- Geen idee hebben wie ‘De donkere kamer van Damocles’ geschreven heeft.  

- Niet in staat zijn om de namen van 5 Nederlandse dichters op te noemen.  

- Nooit door hun docent(e) Nederlands gestimuleerd zijn om vrijwillig eens literatuur te gaan lezen.  

- Nog geen 15 literaire werken hebben moeten lezen tijdens hun hele opleiding dusver.

Ik denk dat de donkere kamer van Damocles (inderdaad een vrij aardig boek) nog wel veel gelezen wordt. De overige 3 punten zullen inderdaad wel grootendeels waar zijn. Ik ben wel gemotiveerd om te lezen maar op een sluwe ingedekte manier; "als je nu alvast dat boek leest dan hoef je dat in de examenjaren niet meer te doen". Ofdat het nu verstandig zou zijn om pubers aan te bevelen te lezen? Het zou de pubers ook kunnen stimuleren om nog minder te lezen, opstandig als ze zijn. Er zitten altijd in elke klas nog een paar leerlingen die uit zichzelf regelmatig lezen, je moet voorzichtig zijn dat je hun niet van het lezen afbrengt.

Ik kan geen 5 Nederlandse dichters opnoemen (Gerrit Komrij, Jules Deelder) en ik heb ook 'maar' zo'n 25 boeken gelezen voor school (VWO).

Mijn vraag: is dat zo'n ramp?

Ik bestrijd niet het nut van lezen en ik vind ook zeker dat het een onderdeel van het onderwijs moet zijn. Ik ben er een voorstander van dat iedere leerling er een klein beetje mee in aanraking is gekomen maar we moeten het ook niet overdrijven. Het nuttige van het lezen vind ik vooral de leesvaardigheid zelf die je maar wat goed kan gebruiken zogauw je gaat studeren.

Ook de taalvaardigheid is belangrijk maar ik heb zelf nooit veel gelezen (niet meer romans dan dat verplicht was, wel af en toe informatieve boeken) en toch haalde ik altijd goede cijfers voor Nederlands en Engels. Blijkbaar kwam ik genoeg in aanraking met taal om automatisch mijn taalvaardigheid adequaat te ontwikkelen wat niet wegneemt dat mijn taalvaardigheid mogelijk nog beter zou zijn geweest als ik wel veel romans had gelezen.

Algemene ontwikkeling kan je op veel manieren opdoen. De andere schoolvakken zijn belangrijk voor de algemene ontwikkeling, het Internet, eens de krant lezen (of iets vergelijkbaars), actief zijn met hobbies en sociale activiteiten enz.

Persoonlijk zie ik romans en poëzieboeken niet echt als cultuur maar daarover zullen de smaken wel verschillen. Cultuur is iets wat zichzelf in stand houdt, juist doordat het sterk verweven is met de maatschappij. Datgeen wat niet sterk verweven is met de maatschappij is ook niet meer zo'n belangrijk onderdeel van de cultuur en kan en zal altijd nog wel in de marge kunnen blijven bestaan zolang een voldoende groot deel van de maatschappij er affiniteit mee heeft (opera, bepaalde literatuur).

Getuige het grote aantal amateurschrijvers en amateurdichters dat we in Nederland hebben (miljoenen) en dat ondanks het feit dat we niet enorm veel moeten lezen op school lijkt het er op dat veel mensen uit zichzelf op latere leeftijd alsnog een interesse in literatuur en poëzie krijgen, misschien hoort dat ook wel wat meer bij oudere mensen dan bij jongere mensen doordat die al wat meer hebben meegemaakt. Ik zou er vooral goed voor opletten dat je dat proces 'dat veel mensen later alsnog veel met literatuur gaan doen' hindert, mensen die er van nature niets mee hebben en er nooit iets mee zullen krijgen bereik je toch niet met dwang. Ze zullen braaf de boeken lezen, of vragen van de vorige jaren inzien en verschillende uitreksels lezen maar zogauw het niet meer moet dan zullen ze ook niets meer met literatuur doen. Ondertussen heb je mogelijk bij diegenen die wel enige affiniteit hadden met literatuur een aversie aangekweekt.

Ik geloof dus ook niet in dwang, 15 boeken voor Nederlands en 10 voor een vreemde taal vind ik al ruim voldoende.

Wat ik nooit begrepen heb is waarom ze die verplichte boeken niet wat meer spreiden. Ik moest in de laatste 2 jaar 25 boeken lezen, dat is gemiddeld dus 1 boek per 4 weken als je ook in de vakanties leest:?

Waarom niet vanaf de 1ste klas 5 boeken per jaar. Dan lees je in totaal meer boeken (30) en is het goed gespreid zodat het ook nog een beetje leuk blijft.

Voer de verplichte boekenlijsten weer in en zet er een aantal belangrijke literaire werken op.

Wie bepaalt wat de belangrijke boeken zijn? Zou het niet beter zijn om gewoon een aantal 'grote' schrijvers op de lijst te zetten? De grote 5 bijvoorbeeld en dat ze de rest zelf mogen kiezen op basis van het niveau van het boek, wij hadden een niveaulijst en mochten elk boek voordragen, een boek van Büch dat mocht nog net maar dat had de leraar liever niet

die belachelijke boekverslagen af die van het internet worden geplukt, en geef gewoon schriftelijke examens om te kijken of mensen inderdaad wel gelezen hebben

Goed idee, al kunnen die schriftelijke examens mi beter mondeling zijn in dit geval, dan kan de leraar evengoed een lijst afgaan. Literatuur is geen exacte wetenschap en dan is een mondeling examen in principe beter.

Aangezien er blijkbaar toch nauwelijks lestijd en -geld verspild wordt aan het aanleren van fundamentele dingen als grammatica

Er wordt ruim voldoende tijd besteed aan deze elementaire vaardigheden. De problemen zijn veel ernstiger;

- De leraren zijn meer bezig met de 'orde te bewaren' dan met les te geven.

- De leraren accepteren in de eerste jaren veel te veel fouten (om het aantal zittenblijvers zo klein mogelijk te houden?) waardoor de leerlingen het vanaf het begin niet goed aanleren.

Kortom: er zou wat meer discipline moeten zijn in het onderwijs zoals in Vlaanderen wel nog het geval is. Dan zou de taalvaardigheid van de leerlingen meteen mee sterk verbeteren.

Slotvraagje, jij stelt dat de Nederlandse scholen te weinig leesopdrachten geven. De vraag die bij mij dan opkomt is hoe het in andere landen is. Lezen de Nederlandse scholieren meer of minder verplichte literatuur dan in de andere westerse landen?

ze promoten eigenlijk alleen sporten en gamen

Sporten is net zo belangrijk voor de algemene ontwikkeling (letterlijke betekenis van het woord) als leren en lezen. Leren en lezen vind ik ook belangrijk, het vult elkaar aan.

Sporten is belangrijk voor de gezondheid, om op gewicht te blijven, om een fatsoenlijke coördinatie te ontwikkelen, voor de sociale ontwikkeling, het leren omgaan met succes en nederlaag enz.

[Kaph]

Dat is mooi; er is na 3 reacties al meteen meer dan genoeg stof tot nadenken.

alinda:

Maar wie bepaalt wat de literaire canon is? Hoe moet worden bepaald welke werken van cultureel-historische waarde zijn en de leerlingen dus moeten lezen?

Deze logische vragen geven meteen weer wat het grootste nadeel is van een canon: De criteria waar een werk aan moet voldoen om onderdeel uit te maken van de canon zijn op zijn minst vaag. Toch denk ik dat we ons niet moeten laten ontmoedigen door dit theoretische bezwaar. Samengevat is mijn mening hierover dat het begrip van de 'literaire canon' dan wel niet samenvalt met één concrete lijst, maar dat het in de praktijk toch mogelijk moet zijn om een beperkte en acceptabele lijst samen te stellen. Ik denk dit om de volgende redenen (1 assumptie en 1 verduidelijking van mijn eerdere suggesties):

1. Het is ongetwijfeld zo dat wanneer je 50 specialisten (laten we zeggen een team van vooraanstaand schrijvers en Neerlandici) individueel een lijst zou laten maken van Nederlandse romans die tot de literaire canon gerekend moeten worden, deze lijsten van elkaar zullen verschillen. Mijn assumptie is echter dat er wel een aanzienlijke hoeveelheid overlap zal bestaan tussen de lijsten. Het zal dus niet onmogelijk zijn voor deze specialisten om tot een soort van consensus te komen, met een kernachtig lijstje als uitkomst.

2. Daarop aansluitend: Het is natuurlijk niet mijn intentie om leerlingen te verplichten om de hele literaire canon te lezen op school. Het gaat maar om een relatief beperkte hoeveelheid boeken. Het voornaamste is dat deze jongeren in aanraking komen met literatuur van een bepaald niveau en dat ze tegelijkertijd kennis nemen van bepaalde werken die wij in Nederland over het algemeen als waardevol beschouwen. Ter verdere verduidelijking: Het is niet mijn bedoeling dat deze leerlingen bijvoorbeeld geleerd wordt om Max Havelaar een mooi boek te vinden. Integendeel, als ze aan het eind van de rit zeggen: 'Ik vind dat Max Havelaar eigenlijk maar een onsamenhangend stuk tekst en ik zou het niet tot de mooiste boeken van NL rekenen', dan is dat des te beter.

[Kaph]

Assasinator:

ik heb gemerkt dat, door scholieren gedwongen te laten lezen, het lezen meer een klusje wordt dan een leuk tijdverdrijf. het krijgt een negatieve bijsmaak omdat het zonodig "moet" en ja, jongeren op de middelbare school zijn geen fan van moeten en je wilt het lezen natuurlijk promoten.

Daar heb je natuurlijk in principe gelijk in; maar zoals de Fransen zeggen c'est le ton qui fait la musique, waarmee ik in dit verband het volgende bedoel. Ik zei half-schertsend in mijn eerste bericht dat je met 'pure dwang' te werk moet gaan om de leerlingen massaal aan het lezen te krijgen, maar zo ongeveer alles wat je op school doet is onder dwang. Ik geloof dat de manier waarop een docent een opdracht verkoopt grote invloed heeft op de beleving van zo'n opdracht. Daarom stelde ik in mijn oorspronkelijk argument al dat de docenten ook een beetje schuld dragen voor de huidige situatie. Ik vermoed dat ze leerlingen over het algemeen niet genoeg motiveren tot het lezen van literatuur. Als je zo'n leesopdracht een beetje aardig brengt, hoeft het niet als een gevangenisstraf ervaren te worden.

Verder zijn er nog enkele redenen om het lezen toch wel verplicht te houden:

1. De hoofdtaak van de middelbare school is nog altijd educatie. Het lezen van literatuur is belangrijk voor educatie. De middelbare school heeft dus gewoon een taak op dit gebied wat mij betreft.

2. Je kunt niet ontdekken of je iets niet of wel leuk vindt als je het nooit gedaan hebt. Sommige leerlingen zullen tijdens hun tijd op de middelbare school erachter komen dat ze geschiedenis heel leuk vinden, omdat ze geconfronteerd worden met een bepaald onderwerp tijdens de lessen dat ze erg aanspreekt. Dit soort momenten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich verder gaat verdiepen in geschiedenis, en het misschien zelfs gaat studeren. Let wel, de oorspronkelijke aanleiding hiervoor in dit voorbeeld was een les: een verplichte les. Wat geldt voor vakken als geschiedenis, kan ook gelden voor Nederlands.

trouwens, wil je ze meer laten lezen dan zul je daar al op de basisschool mee moeten beginnen

Hier vind je me volledig aan je zijde, je kunt er natuurlijk niet vroeg genoeg mee beginnen.

[Kaph]

albert davinci:

Ofdat het nu verstandig zou zijn om pubers aan te bevelen te lezen? Het zou de pubers ook kunnen stimuleren om nog minder te lezen, opstandig als ze zijn.

Het is heel waarschijnlijk dat dat voor sommige leerlingen geldt. Wanneer je met tieners werkt (en niet alleen met tieners trouwens) kan elke goede bedoeling natuurlijk averechts uitpakken, maar door die angst mag een docent zich eigenlijk niet laten leiden, want dan onttrek je je aan je maatschappelijke plichten onder het mom van een soort verbitterd 'realisme'. Rebellie voor tieners loont overigens vooral de moeite wanneer ze erover op kunnen scheppen en nu is 'omdat jullie me aanbevelen thuis te lezen, doe ik het lekker niet' niet de indrukwekkendste daad van rebellie; ze zullen er de historische canon niet mee halen. Plus, wat ze op het schoolplein zeggen en thuis doen hoeft natuurlijk niet met elkaar te stroken. Als je het belang van lezen benadrukt en het niet op een te belerende manier brengt, kun je best een bepaald positief effect sorteren als docent door lezen aan te bevelen.

Ik kan geen 5 Nederlandse dichters opnoemen (Gerrit Komrij, Jules Deelder) en ik heb ook 'maar' zo'n 25 boeken gelezen voor school (VWO).  

Mijn vraag: is dat zo'n ramp?

Het is geen ramp, maar het is wel een beetje jammer. Ik hoop dat je me gelooft wanneer ik zeg dat ik het volgende niet vervelend bedoel, maar dit soort vragen komt een beetje op mij over als: 'Ik weet niet wie Zeus is, maar ik ben tandartsassistente dus is dat nou zo'n ramp?'. Nee, dat is geen ramp, maar het is wel een beetje jammer.

Ik bestrijd niet het nut van lezen en ik vind ook zeker dat het een onderdeel van het onderwijs moet zijn. Ik ben er een voorstander van dat iedere leerling er een klein beetje mee in aanraking is gekomen maar we moeten het ook niet overdrijven. Het nuttige van het lezen vind ik vooral de leesvaardigheid zelf die je maar wat goed kan gebruiken zogauw je gaat studeren.  

Ook de taalvaardigheid is belangrijk maar ik heb zelf nooit veel gelezen (niet meer romans dan dat verplicht was, wel af en toe informatieve boeken) en toch haalde ik altijd goede cijfers voor Nederlands en Engels. Blijkbaar kwam ik genoeg in aanraking met taal om automatisch mijn taalvaardigheid adequaat te ontwikkelen wat niet wegneemt dat mijn taalvaardigheid mogelijk nog beter zou zijn geweest als ik wel veel romans had gelezen.  

Ik wil dus graag dat ze een beetje meer met het lezen van literatuur in aanraking komen. Die overdrijving zie ik niet zo eerlijk gezegd. Jouw taalvaardigheid is dus helemaal op zijn pootjes terecht gekomen, maar ter herinnering: Onlangs was het nog in het nieuws dat PABO-studenten zo slecht zijn in rekenen en taal.

Cultuur is iets wat zichzelf in stand houdt, juist doordat het sterk verweven is met de maatschappij. Datgeen wat niet sterk verweven is met de maatschappij is ook niet meer zo'n belangrijk onderdeel van de cultuur en kan en zal altijd nog wel in de marge kunnen blijven bestaan zolang een voldoende groot deel van de maatschappij er affiniteit mee heeft (opera, bepaalde literatuur).

Mooi gezegd. Eigenlijk is cultuur een zodanig stekelig begrip dat ik me er liever niet te hard op stort in een discussie, maar ik heb inderdaad de deur hiervoor opengezet in mijn eerste bericht met teksten als 'cultuurverwaarlozing' e.d. Nou neem ik ook geen afstand van deze uitspraken, maar ik zal ze wat nuanceren. Ik ben het met je eens dat cultuur over het algemeen zichzelf in stand kan houden. Wat zichzelf moeilijker in stand kan houden is de toegankelijkheid van kunst. Nu zal ik twee dingen aannemen die jij misschien onwaar vindt:

1. Kunst is onderdeel van cultuur.

2. Literatuur is onderdeel van kunst.

Wellicht had ik dus moeten zeggen dat het 'kunstverwaarlozing' is in plaats van cultuurverwaarlozing, maar wat mij betreft zijn beide termen in dit geval terecht. Waarbij ik ook nog wil aantekenen dat ik het dus niet alleen kunstverwaarlozing, maar ook een hiaat in de basiseducatie vind.

mensen die er van nature niets mee hebben en er nooit iets mee zullen krijgen bereik je toch niet met dwang. Ze zullen braaf de boeken lezen, of vragen van de vorige jaren inzien en verschillende uitreksels lezen maar zogauw het niet meer moet dan zullen ze ook niets meer met literatuur doen. Ondertussen heb je mogelijk bij diegenen die wel enige affiniteit hadden met literatuur een aversie aangekweekt.

Ik verwijs je even naar mijn antwoord op Assassinator voor het eerste deel van deze alinea. Voor die aversie ben ik helemaal niet bang eigenlijk. Potentiële wiskundefans zeggen ook niet 'ik stop maar helemaal met die wiskunde, want ik moet er huiswerk en repetities voor maken'. Ik heb geen reden om aan te nemen dat potentiële literatuurfans minder standvastig zullen zijn.

Goed idee, al kunnen die schriftelijke examens mi beter mondeling zijn in dit geval, dan kan de leraar evengoed een lijst afgaan. Literatuur is geen exacte wetenschap en dan is een mondeling examen in principe beter.

Mee eens, maar schriftelijke examens kosten minder tijd voor de docent denk ik. Een mondeling is inderdaad de te prefereren vorm van toetsing.

Kortom: er zou wat meer discipline moeten zijn in het onderwijs zoals in Vlaanderen wel nog het geval is. Dan zou de taalvaardigheid van de leerlingen meteen mee sterk verbeteren.

Zeer mee eens.

Lezen de Nederlandse scholieren meer of minder verplichte literatuur dan in de andere westerse landen?

Ik heb geen idee. Ik ben er eveneens benieuwd naar.

[albert davinci]

Ik ben het met je eens dat het mogelijk is om een lijst te maken waarin alleen maar redelijk goede tot zeer goede boeken staan (technisch gezien uiteraard, uitmuntende boeken van Nederlandse schrijvers ben ik nog niet tegengekomen, ik vind de Amerikaanse schrijvers beter).

Voorwaarde hiervoor is inderdaad dat je bij veel Neerlandici die graag en veel lezen informeert wat hun favoriete boeken zijn (vergelijkbaar met hoe de beste voetballers worden gekozen).

Ik ben het ook met je eens dat het goed is voor de leerlingen en de maatschappij als die leerlingen met van alles en nog wat in aanraking komen. Inderdaad kunnen sommige leerlingen op die manier een talent of passie ontdekken, niet ondenkkbaar aangezien veel kinderen (ik ben er één van) het lezen van thuis uit niet meekrijgen. Ik was zelfs wat verbaasd toen ik er voor het eerst achterkwam dat sommigen voor hun plezier romans lezen.

Het grote probleem met lezen is dat het zeer arbeidsintensief is en leraren al snel de hoeveelheid tijd onderschatten die een leerling nodig heeft voor het lezen van een roman.

Ik ben van nature ietwat een trage lezer (ik ben meer exact ingesteld, misschien ben ik wel ietwat dyslectisch ), ik las op de middelbare school wanneer ik me serieus inspande zo'n 20 bladzijden per uur. Ik kon 30 bladzijden in een uur lezen maar dat tempo hield ik niet urenlang vol. Voor een gemiddeld boek, laten we zeggen zo'n 240 bladzijden, had ik dan 8 uur nodig. Ik moest in het laatste jaar in totaal 25 boeken lezen (10 in het Engels welke ik gek genoeg even snel lees als de Nederlandse boeken) wat mij dus zo'n 8*25=200 uur kostte.

Dat zijn 5 volle werkweken.

Voor de andere vakken had ik lang niet zo veel tijd nodig.

Als je het belang van lezen benadrukt en het niet op een te belerende manier brengt, kun je best een bepaald positief effect sorteren als docent door lezen aan te bevelen.  

Er is niets mis mee om het aan te bevelen, integendeel. Ik geniet er van om te zien dat een ander een passie voor iets heeft.

Het wordt een probleem wanneer je zo veel moet lezen dat je het (bijna) niet meer gedaan krijgt en niet met verbeelding kan lezen wegens tijdgebrek maar je jezelf op een zakelijke wijze doorheen het boek moet worstelen terwijl anderen buiten iets plezants aan het doen zijn.

Dan kan het lezen idd een soort van gevangenisstraf worden.

Als je op een regenachtige dag in een prettige stoel met mooie muziek leest, of juist op een warme dag buiten in de tuin leest, dat kan heel plezant zijn als er geen tijdsdruk achter zit.

Het is geen ramp, maar het is wel een beetje jammer.

Ik begrijp jouw punt.

Bedenk hierbij wel dat iedereen een andere smaak heeft.

Als het lezen niet bij jouw smaak past dan mis je echt niets als je het nooit veel hebt gedaan net als dat met wiskunde, natuurkunde, kunst enz. het geval is. Het moet wel een beetje bij jouw smaak passen.

Wees blij dat niet iedereen van lezen houdt, deze mensen hebben weer andere kwaliteiten die de veel lezers weer niet hebben.

Onlangs was het nog in het nieuws dat PABO-studenten zo slecht zijn in rekenen en taal.  

Dat is waar. Het betekent dat de leraren op de middelbare school hun werk niet goed (genoeg) doen.

Ik garandeer jou dat de meeste vlaamse leerlingen die het ASO hebben gedaan wel fatsoenlijk kunnen rekenen en wel een fatsoenlijke taalvaardigheid hebben.

Ze hebben wel weer andere gebreken hoor (weinig creativiteit in het denken wat je oa bij bepaalde scheikundevragen merkt).

Een oplossing zou ook kunnen zijn door van de PABO-opleiding een universitaire opleiding te maken. Dit heeft wel wat ingrijpende consequenties;

- het niveau van de opleiding moet dan omhoog wat tijd zal kosten omdat ze het juiste niveau moeten gaan zoeken.

- Veel PABO-docenten zullen ontslagen moeten worden omdat ze niet voldoende gequalificeert zijn (geen academisch diploma, geen postdoctoraal onderwijs gevolgd, niet gedoctoreerd).

- Het grootste probleem is dat het salaris omhoog zou moeten omdat ze in een smallere vijver moeten vissen en toch evenveel leraren nodig hebben.

Het is al met al wel een optie en toch ook niet zo'n gek idee aangezien een zo'n professioneel mogelijk basisonderwijs uiteindelijk ook het niveau van de wetenschap verhoogt (ook Einstein is op de basisschool begonnen )

Hierbij vul ik dan even aan dat je in België een universitaire studie moet volgen als je fysiotherapeut wilt wordt (in vlaanderen heet dat een kinesist) en wanneer je een sportleraar wilt worden.

Dit geeft aan dat het niet allemaal vanzelfsprekend is zoals we het nu hebben geregeld, bepaalde wijzigingen zijn moglijk. Ofdat dit voor de PABO-opleiding moglijk is dat zullen we moeten onderzoeken.

Nu zal ik twee dingen aannemen die jij misschien onwaar vindt:  

1. Kunst is onderdeel van cultuur.  

2. Literatuur is onderdeel van kunst.  

Stelling 1 is objectief bezien waar.

Ikzelf heb met stelling 2 wel wat moeite. Ik vind het zeker een bijzonder talent als je goed kan schrijven. Ik kijk soms met bewondering naar het feit dat ze voor films en series (Lost) zo makkelijk die verhaallijnen bedenken. Ook het vermogen om poëzie te schrijven vind ik een zeer bijzonder talent.

Toch vind ik het geen kunst omdat taal mi wat te éénzijdig is. Voor mij is de ultieme kunst die kunst waarbij je verschillende elementen moet combineren. Ik beschouw de kwalitatief betere films (bijvoorbeeld Kill Bill van Quentino Tarantino) dan ook als kunst met de grote K. Abstracte schilderkunst kan ook heel bijzonder zijn omdat die mensen echt iets uit de lucht kunnen grijpen (het is niet-raitoneel en toch iets wat de één heel goed kan en de ander niet, ongrijpbaar voor mij).

Muziek idem.

Literatuur is voor mij éénzijdiger. Misschien heeft het met smaak te maken. Missdchien is het omdat ik van mijzelf de indruk heb dat ik wel een aardig verhaal kan schrijven maar (vooralsnog niet het vermogen heb om een geniaal nummer te componeren. Misschien voelen veel mensen dit zo. Ik weet het niet.

Dit soort zaken zijn moeilijk uit te leggen, gevoel speelt hierbij een grote rol.

[alinda]

Het is niet mijn bedoeling dat deze leerlingen bijvoorbeeld geleerd wordt om Max Havelaar een mooi boek te vinden. Integendeel, als ze aan het eind van de rit zeggen: 'Ik vind dat Max Havelaar eigenlijk maar een onsamenhangend stuk tekst en ik zou het niet tot de mooiste boeken van NL rekenen', dan is dat des te beter.

Dat vind ik een goed punt. Maar dan zou het ook mooi zijn om ze op zoek te laten gaan naar boeken die ze wel goed vinden en dan zelf laten formuleren waarom ze die wel waarderen. Zulke zelf-geformuleerde redenen voor lezen motiveren wellicht tot vrijwillig lezen... Wat toch denk ik ook een uiteindelijk doel zou moeten zijn van leesonderwijs. Dat ze het ook als het niet moet nog eens doen. Of zie jij andere doelen??

[alinda]

Voor mij is de ultieme kunst die kunst waarbij je verschillende elementen moet combineren.

Wat bedoel je met elementen? Zou je concrete voorbeelden kunnen noemen. Want ik ben erg geinteresseerd in verschillende definities/opvattingen van wat kunst is, maar ik begrijp niet helemaal wat je hiermee bedoeld.

[albert davinci]

Voor mij is de ultieme kunst die kunst waarbij je verschillende elementen moet combineren.

Wat bedoel je met elementen? Zou je concrete voorbeelden kunnen noemen. Want ik ben erg geinteresseerd in verschillende definities/opvattingen van wat kunst is, maar ik begrijp niet helemaal wat je hiermee bedoeld.

Moeilijk, daarom dat ik het wat vaag verwoord.

Met taal kan je alleen maar werken met woorden. Met muziek bijvoorbeeld heb je enorm veel verschillende instrumenten tegelijk met allemaal hun eigen klankkleur, sommige instrumenten met meerdere tonen tegelijk, elk instrument een verschillend ritme en een verschillend verloop van het ritme maar tegelijkertijd worden al die verschillende instrumenten en ritmes prachtig gecombineerd tot één subliem geheel (uitgaande van de beste nummers die er zijn).

Nu kan je stellen dat je met muziek ook alleen maar geluiden combineert zoals je met taal alleen maar woorden combineert. Ook die taal kan je weer ontleden, met wat fantasie zit er ook in taal een klankkleur en een ritme (nu wordt het helemaal vaag voor sommigen) maar ik persoonlijk ervaar dat veel sterker met muziek dan met taal.

De grote vraag voor mij is of dat dat nu voor mij persoonlijk geldt of dat het voor de meeste mensen geldt.

Gezien het feit dat er veel meer muziek wordt beluisterd dan dat er romans worden gelezen vermoed ik het laatste.

Even mijn definitie toelichten. Voor mij is iets kunst wanneer je veel uitéénlopende elementen op een creatieve wijze combineert tot een mooi geheel (op een creatieve wijze, dus langs niet-rationele weg). Hoe meer verschillende elementen er zijn hoe meer mogelijkheden er zijn om ze op verschillende wijze te combineren en hoe groter de uitdaging is om deze te combineren tot een harmonieus geheel(in muziek bijvoorbeel kan je 2 tonen zeer gemakkelijk harmonieus combineren, met 3 tonen wordt het alweer moeilijker, met het ritme erbij wordt het weer moeilijker enz.).

Als je er als kunstenaar echter in slaagt om dit grote aantal elementen te combineren tot een harmonieus geheel dan kan je ook een magische harmonie krijgen die de mensen op de één of andere niet-vatbare wijze ontroert.

Ik heb zelf de indruk dat taal wat meer op een rationele wijze tot stand komt en muziek en visuele kunst meer uit het gevoel komt maar ook hiervoor geldt dat ik niet kan uitmaken ofdat dit speciaal voor mij geldt ofdat veel mensen dit ook zo ervaren.

[alinda]

Voor mij is iets kunst wanneer je veel uitéénlopende elementen op een creatieve wijze combineert tot een mooi geheel (op een creatieve wijze, dus langs niet-rationele weg).  

Is creativiteit per se niet-rationeel?

Ik heb zelf de indruk dat taal wat meer op een rationele wijze tot stand komt en muziek en visuele kunst meer uit het gevoel komt maar ook hiervoor geldt dat ik niet kan uitmaken ofdat dit speciaal voor mij geldt ofdat veel mensen dit ook zo ervaren

Voor mij in ieder geval niet maar ik weet niet of ik erg representatief ben.