Gen. bij 'staat'

[Troy]

Welk genitief hoort er bij het zelfstandig naamwoord 'staat', in de betekenis van 'autonoom gebied'? Voor de hand liggende woorden hebben alle een andere betekenis:

statig en statelijk betekenen 'plechtig';

staatkundig heeft betrekking op de staatkunde en niet op de staat zelf;

Staats is een verkorting van Staatsgezind.

Om het een context te geven, het volgende voorbeeld: een politieke partij die een socialistische staat nastreeft, hoe zou je die noemen? Staatssocialisme betekent wat anders (nl. socialisme die de economische macht in de handen van de staat wil leggen) dus 'staatssocialistische partij' is geen optie. Je bent misschien geneigd te denken aan de Staatkundig Gereformeerde Partij, maar staatkundig slaat in dat geval op staatkundige reformatie, en wordt niet gebruikt als bezittelijke vorm van 'staat'.

Ik ben benieuwd of hier een woord voor bestaat, na veel nadenken is het mij niet gelukt met iets op de proppen te komen.

[Johan2]

Staats is een verkorting van Staatsgezind.

???

Staatsgrenzen/landsgrenzen, staatspolitiek/landspolitiek, staatsgeschiedenis/landsgeschiedenis, enz. Lijkt me allemaal niets mis mee. Jouw probleem zit niet zozeer in de gen., maar in het woord zelf. Het heeft een breder betekenis dan alleen maar "autonoom gebied", wat m.n. duidelijk wordt bij een duo als staatsvorm/landsvorm.

Als staats dus verwarring wekt, moet je een ander grondwoord gebruiken.

[Troy]

Staats is een verkorting van Staatsgezind.

???

Staatsgrenzen/landsgrenzen, staatspolitiek/landspolitiek, staatsgeschiedenis/landsgeschiedenis, enz. Lijkt me allemaal niets mis mee. Jouw probleem zit niet zozeer in de gen., maar in het woord zelf. Het heeft een breder betekenis dan alleen maar "autonoom gebied", wat m.n. duidelijk wordt bij een duo als staatsvorm/landsvorm.

Als staats dus verwarring wekt, moet je een ander grondwoord gebruiken.

Natuurlijk, als je staats- als prefix gebruikt krijgt het een genitieve betekenis. Echter, als losstaand bv. nw., "staatse socialistische partij" heb je opeens een partij die Staatsgezind is. Zie hier:

staats (bn.)

1 [gesch.] van de Staten-Generaal => staatsgezind

2 [gesch.] staatsgezind <=> prinsgezind

Waar denk je aan bij een ander grondwoord? Rijk is niet geheel synoniem, en bij natie krijg je een soortgelijk probleem (want 'nationaal' lijkt 'Nederlands' te betekenen en niet '...die een voorstander is van een natie'. En nationaal-socialisme is natuurlijk niet helemaal de bedoelde term. ).

[Johan2]

Had niet begrepen dat je staats alleen als los woord en niet als prefix bedoelde, maar het probleem verandert er niet door. Ik geloof niet dat er één woord is dat in alle situaties past, omdat elk woord verschillende betekenisnuances kent, van meer bestuurlijk naar meer geografisch of meer cultureel, van meer officieel naar meer informeel, enz. En die betekenissen kunnen ook nog eens verschillen in verschillende situaties.

Niemand zal bijgedachten hebben bij het gebruik van de term nationaal elftal, maar bij een nationale partij kun je nationalistische trekjes vermoeden. Dat hoeft niet, maar door het gebruik van landelijke partij, vermijd je die associatie.

Een landelijk elftal is samengeteld uit spelers uit het hele land, een nantionaal elftal vertegenwoordigt ook dat land. Hier maakt het verschil welk woord je gebruikt. Nationale boekenweek echter klinkt wellicht wat officieler, maar je kunt net zo goed landelijke boekenweek zeggen.

enz. enz.