Twee lelijke zinnen maar zijn ze goed of fout?

[Erik Leppen]

Per toeval kwam ik op de vraag of de volgende twee zinnen - die in elk geval niet op z'n mooist geformuleerd zijn - nu eigenlijk wel mogen of dat ze echt fout zijn.

Zin 1. Stel ik heb een vraag waarbij je een lijstje moet aanvullen. Bijvoorbeeld: België kent drie officiële talen: Vlaams, Duits, Frans. Ik laat er één weg en ik heb een quizvraag. Mag ik de vraag formuleren als:

België kent drie officiële talen: Vlaams, Frans en welke?

Mag dit?

Zin 2. Ik liep op een gegeven moment met watjes in m'n oren, waardoor ik de omgeving maar half hoorde en alle geluiden ín m'n oor heel hard. Ik kan zeggen: k hoor mezelf. Je kan de zin aanvullen met wát je dan hoort: ik hoor mezelf kauwen.

Soms was het erg vervelend. Het enige dat ik hoorde, was mezelf. Logischerwijs dacht ik, misschien is het mogelijk om hier dezelfde aanvulling te doen.

Het enige dat ik hoor is mezelf kauwen.

Mag dit?

[Phys]

ik hoor me(zelf) kauwen is dezelfde constructie als het Latijnse A.c.I. (accusativus cum infinitvo): me is lijdend voorwerp (accusativus) en kauwen is infinitivus.

Betekent hetzelfde als 'ik hoor dat ik(zelf) kauw"

Als ik dit doortrek, is er m.i. niets fout aan "het enige dat ik hoor is mezelf kauwen" = "het enige dat ik hoor is dat ik(zelf) kauw"

Ook vergelijkbaar met "het enige dat ik hoor is mezelf kauwend" oftewel "het enige dat ik hoor is de kauwende ik"

Zin 1 is denk ik toch echt fout.

Het is óf "België kent drie talen: Vlaams, Frans en Duits" waarbij je dus de drie talen opnoemt. De dubbele punt geeft aan dat je de zin nader toelicht --> je weidt uit en zegt welke het precies zijn.

Ófwel je kiest voor een vraagzin en zegt "België kent drie talen; welke?" of "België kent drie talen. Welke?"

De dubbele punt geeft per definitie aan dat er een toelichting volgt.

"België kent drie talen: welke?" mag dus al niet, vermoed ik. Laat staan dat je ná de dubbele punt zowel een toelichting geeft als een vraag stelt.

[HosteDenis]

En wanneer je zoals in een quizvraag, reeds twee van de drie talen geeft, waarbij naar een specifieke derde geraden moet worden, kan je de vraag volgens mij ook als volgt stellen:

"België kent drie talen, waaronder Vlaams en Frans. Welke taal wordt in België nog gesproken?"

of

"België kent drie talen. Welke zijn dit, buiten/afgezien van Vlaams en Frans?"

Denis

[gast004]

De eerste zin is fout, vragende voornaamwoorden moeten aan het begin van de (bij)zin. klik

De tweede zin is nmm correct.

[Snuffy]

Volgens mij is Vlaams ook geen officiële taal in België, Nederlands wel.

[ypsilon]

Aan de tweede zin klopt toch ook iets niet, denk ik... Het kan mijn gevoel zijn, maar ik ga toch even proberen uitzoeken waarom het zou wringt, al wordt dat wel eventjes werk.

[Morzon]

Bij mij ontbreekt dhet taalgevoel volledig, maar kan het zijn dat er een leesteken tussen "hoor" en "is" moet komen?

[Klintersaas]

Dat zin 1 fout is staat buiten kijf en is hierboven al besproken.

Zin 2 is m.i. ook fout. Als eerste zou ik "Het enige wat ik hoor" zeggen i.p.v. "het enige dat ik hoor". Het antecedent (het enige) is namelijk onbepaald en dan moet je wat gebruiken i.p.v. dat. Mijn taalgevoel zegt ook dat er iets mis is met mezelf kauwen, maar ik kan het niet direct grammaticaal verantwoorden. Ik zou zeggen: "mijn eigen gekauw". Dan wordt de zin dus:

Het enige wat ik hoor is mijn eigen gekauw.

[Phys]

Zin 2 is m.i. ook fout. Als eerste zou ik "Het enige wat ik hoor" zeggen i.p.v. "het enige dat ik hoor". Het antecedent (het enige) is namelijk onbepaald en dan moet je wat gebruiken i.p.v. dat.

Persoonlijk vind ik "het enige wat" slechter klinken dan "het enige dat".

De meningen zijn dan ook verdeeld:

Taalunieversum noemt alleen de woorden alles, al, veel, iets, niets en heeft het niet expliciet over álle onbepaalde voornaamwoorden.

Taaladviesdienst is het met jou eens. Soit, daar gaat de discussie even niet om.

Ik zou zeggen: "mijn eigen gekauw". Dan wordt de zin dus:

Het enige wat ik hoor is mijn eigen gekauw.

Natuurlijk kan dat ook. Maar dat is iets heel anders en dus niet zo interessant

[Phys]

Bij mij ontbreekt dhet taalgevoel volledig, maar kan het zijn dat er een leesteken tussen "hoor" en "is" moet komen?

Een komma op die plaats kan inderdaad verhelderend werken (al is dat nog discutabel).

Het probleem blijft dan echt nog steeds bestaan:

Mag "Het enige dat ik hoor, is mezelf kauwen."?

Het gaat namelijk vooral om "mezelf kauwen" in deze constructie, ongeacht of er in het midden van de zin wordt gepauzeerd.

[ypsilon]

Het samentrekken van "Het enige wat ik hoor is..." en "Ik hoor mezelf kauwen" mag hier niet. De zin kan opgesplitst worden in "het enige wat ik hoor" als onderwerp, met "wat ik hoor" als bepaling bij "het enige"... Als we het nu een beetje herschrijven...

"Ik hoor maar één ding. Het is mezelf kauwen." Dan is het onderwerp, en verwijst naar de eerste zin. Je merkt meteen dat de tweede zin niet klopt.

Wat men bedoelt te zeggen is inderdaad "Ik hoor dat ik(zelf) kauw (en verder hoor ik niets)". Maar dit is veel eenvoudiger: "dat ik kauw" is gewoon bijzin bij "ik hoor..."

Ik zou dus gaan voor: "Ik hoor mezelf kauwen, en verder niets." Of: "Het enige dat ik hoor, is het geluid van mijn eigen kauwende tanden."

[Phys]

Nou ypsilon, dat zijn wel omslachtige alternatieven. Ik zou eerder gaan voor "het enige wat ik hoor, is ik die kauwt."

of anders "ik hoor alleen mezelf kauwen", maar nu zijn we wel ver van de oorspronkelijke zin.

[ypsilon]

Ja, ze zijn wat langer, maar klinken ook stukken beter en de taalkundige correctheid lijdt geen twijfel.

Bij "het enige wat ik hoor, is ik die kauwt," behandel je "ik" als lijdend voorwerp, nu mag dat wel, maar het klinkt toch ook niet zo goed. Bij "Ik hoor alleen mezelf kauwen" is het probleem dan weer dat het dubbelzinnig is...

[Phys]

Klopt, hoe correcter je ze wilt, hoe langer ze worden

N.a.v. dit topic werpt zich ook de vraag op: wie of wat bepaalt of een zinsconstructie eigenlijk wel mag?

Vaak zijn er voorkeuren, of gebruikelijke constructies, maar je kunt je altijd afvragen of het "eigenlijk, puur grammaticaal" wel toegestaan is. Zo denk ik bij zin 2 dat het grammaticaal feitelijk correct is, maar dat het erg lelijk en ongebruikelijk is.

Aan de andere kant, taal is geen (exacte) wetenschap en er is dus niet één waarheid of correctheid.

[Klintersaas]

Nou ypsilon, dat zijn wel omslachtige alternatieven. Ik zou eerder gaan voor "het enige wat ik hoor, is ik die kauwt."

Dan moet het zijn: "Het enige wat ik hoor, is ik die kauw."

Aan de andere kant, taal is geen (exacte) wetenschap en er is dus niet één waarheid of correctheid.

Ik ben het met je eens d