Twee lelijke zinnen maar zijn ze goed of fout?

[Klintersaas]

edit: Per ongeluk bericht verzonden en niet snel genoeg gewijzigd. Hier volgt wat ik nog wilde posten.

Aan de andere kant, taal is geen (exacte) wetenschap en er is dus niet één waarheid of correctheid.

Ik ben het met je eens dat er meestal niet één maar meerdere mogelijkheden zijn. Maar verder is taal toch behoorlijk exact. Denk daarbij aan de uitgebreide spelling- en grammaticaregels.

[Phys]

Dan moet het zijn: "Het enige wat ik hoor, is ik die kauw."

Het is ik, die denkt dat Klintersaas fout is.

Het is ik, die denk dat Klintersaas fout is.

Welke kies je?

Ik kies de eerste.

Vervang nu "het" door "het enige wat ik hoor"

[ypsilon]

Het is ik, die denkt dat Klintersaas fout is.

Het is ik, die denk dat Klintersaas fout is.

Welke kies je?

Ik kies de eerste.

Ik wil niet muggenziften, maar dat is een zin die je nooit zal gebruiken. Wél: "Ik ben het, die denkt dat Klintersaas fout is."

[Klintersaas]

Ik kies de eerste.

Ik kies de tweede. De persoonsvorm van de bijzin congrueert namelijk met het voornaamwoord waarop die betrekking heeft.

"Ik ben het, die denkt dat Klintersaas fout is."

Deze is wel juist.

[Phys]

Ik wil niet muggenziften

Dat doe je wel, want het gaat hier even om de constructie zelf, die je misschien niet precies in deze vorm zult tegenkomen, maar wel in een vergelijkbare:

"Ze vroeg mij, die denk/denkt dat Klintersaas fout is, naar mijn mening.

Wél: "Ik ben het, die denkt dat Klintersaas fout is."

Klopt, maar niet erg relevant. Even voor de duidelijkheid: dit topic gaat over zinsconstructies die misschien niet mooi zijn, maar die we puur op correctheid proberen te beoordelen. Op correcte alternatieven zitten we dus niet echt te wachten (okee, ik zal voor mezelf spreken ), omdat die voor de hand liggen (evident zijn).

Ik kies de tweede. De persoonsvorm van de bijzin congrueert namelijk met het voornaamwoord waarop die betrekking heeft.

Dit blijkt lastiger te zijn dan ik dacht. Je hebt deels gelijk. Ik heb hier een interessant document over gevonden op internet.

Kijk vooral even naar pagina 8, hoofdstuk 4: "Congruentie, perspectief en morfologie"

(33) dat uitgerekend jij, degene die altijd zo nauwgezet is, deze fout hebt begaan…

De werkwoordsvorm is duidt erop dat die een derde persoon uitdrukt en dus dat er een wisseling

van perspectief plaatsvindt na de tweede persoon jij. In het Nederlands moet een dergelijke

perspectiefwisseling worden gecodeerd met een pronomen; dit is degene in (33). De zin contrasteert

minimaal met (34):

(34) dat uitgerekend jij, die altijd zo nauwgezet bent, deze fout hebt begaan…

Hier is de vorm is onacceptabel. Het geïmpliceerde lege pronomen tussen jij en die – vgl. ø in (32)

– kan geen verandering van perspectief teweeg brengen: het moet zich aanpassen aan de omgeving.

Zoals hierboven vermeld, moet ø ('degene') congrueren met het betrekkelijk voornaamwoord

dat er direct op volgt. Het element doet volop mee in de syntaxis van de zin: het vormt het hoofd

van de projectie die de nominalisering van de bijzin reflecteert, het ontvangt naamval vanuit de

context van de hoofdzin, en het matcht zijn phi-kenmerken met het naburige pronomen. Door de

discourse-relatie met het antecedent en het verbod op perspectiefwisseling, wordt bepaald dat de

phi-kenmerken in (34) een tweede persoon enkelvoud inhouden.

maar

(42b) Ze keek naar mij, die haar grootste bewonderaar is / was / ben!

Volgens Rooryck (1994a) is er een hiërarchie in de kenmerken van een nominale constituent,

waarbij persoon voor naamval komt en naamval voor getal. In een uitbreidende relatiefzin worden

de kenmerken van het antecedent in de omgekeerde volgorde (van buiten naar binnen) aan het

betrekkelijk voornaamwoord doorgegeven of ermee gecontroleerd. Persoon en getal zijn vrij in te

vullen, maar de naamval van die wordt onafhankelijk van het antecedent ook in de bijzin bepaald.

Bij zinnen als in (42) levert dit een conflict op. Het gevolg is dat er een blokkade optreedt en het

doorgeefproces staakt, aldus Rooryck. Daarom blijft die zonder persoonskenmerk. In (42a) is dat

niet erg, maar in (42b) is het een probleem, want daar is die een subject, en dus moet het werkwoord

noodgedwongen overgaan tot een zogenaamde default strategie. Het default persoonskenmerk is de

derde persoon; daarom zijn is en was in (42b) acceptabel, maar ben niet.

Edit Veertje: zin 42a is: Ik, die hij ooit verachtte, ben nu zijn idool.

[Klintersaas]

Inderdaad een zeer interessant document Phys. Ik ben namelijk zeer geïnteresseerd in de Nederlandse grammatica.

(42b) Ze keek naar mij, die haar grootste bewonderaar is / was / ben!

Het default persoonskenmerk is de

derde persoon; daarom zijn is en was in (42b) acceptabel, maar ben niet.

Er wordt in de uitleg gezegd dat ben (1ste persoon enkelvoud) niet correct is omdat mij hier geen onderwerp is.

In de zin Het is ik, die denk dat Klintersaas fout is., is ik wel onderwerp en daarom mag hier wel een werkwoord in de 1ste persoon enkelvoud (denk) gebruikt worden.

[Phys]

Inderdaad een zeer interessant document Phys. Ik ben namelijk zeer geïnteresseerd in de Nederlandse grammatica.

Ik ook

Verder heb je gelijk wat betreft de eerdere zin. Maar evident is het nog allemaal niet, in ieder geval

[Erik Leppen]

In de zin Het is ik, die denk dat Klintersaas fout is., is ik wel onderwerp en daarom mag hier wel een werkwoord in de 1ste persoon enkelvoud (denk) gebruikt worden.

Deze zin klinkt echt heel krom naar mijn bescheiden mening mnaar dat komt waarschijnlijk omdat ie nogal ongebruikelijk is. Je kan denk door denkt vervangen, als je "het" als onderwerp neemt, en dat klopt met "het is" en dan vind ik 'm iets logischer klinken.

Trouwens, als "ik" het onderwep is, waarom is het dan "het is ik" en niet "het ben ik"? Want de hoofdzin is "Het is ik", dat heeft maar een werkwoord en dat moet dus de persoonsvorm zijn. Echter "ik" is eerste persoon, waarom staat de persoonsvorm dan in derde persoon? Het is toch ook "Die jongen ben ik" en niet "Die jongen is ik"?

Ik heb er niet voor gestudeerd of zo maar 'k vind 't wel interessant dus ik hoor graag de reden dat wat ik denk, goed dan wel fout is.

[Phys]

Het probleem zit hem hier denk ik in het feit dat is een koppelwerkwoord is.

Maarten is de beste docent.

Ofwel is Maarten het onderwerp, en de beste docent het naamwoordelijk deel van het gezegde;

ofwel is de beste docent het onderwerp en Maarten naamwoordelijk deel v.h. gezegde

De beste docent is Maarten.

Hier is echter geen probleem met het getal: zowel Maarten als de beste docent zijn derde persoon enkelvoud.

In Het is ik is het 3e ev en ik 1e ev

Het is ik.

Het ben ik.

Ik ben het.

Ik is het.