Vlaams versus Nederlands

[thermo1945]

Een Nederlandse la(de) is in het vlaams een schuif(la(de))

Zo zijn er tal van verschillen.

Bestaat er een woordenlijst met dergelijke verschillen? Oftewel:

bestaat er een woordenboek Vlaams - NLs en NLs - Vlaams ?

Zo ja welke, zo nee zullen we er één op dit forum samenstellen?

[TD]

Ik (Vlaming) zeg toch nooit schuif(la(de)), maar ook gewoon la(de)...

[ypsilon]

Ik heb vroeger altijd geleerd dat "schuif" dialect was, maar de Van Dale zegt dat het Belgisch is (misschien dat e vroegere kwalificatie "gewestelijk" beter passend is). Het merendeel van dit soort woorden staat in de Van Dale opgenomen. Ik denk dat de verschillen voor de rest niet zo groot zijn dat we er een apart woordenboek voor nodig hebben. Tenzij we natuurlijk ook dialectwoordenboeken opnemen, maar dan zijn we lang bezig (mijn Oilsjtersen Diksjoneir telt vier pagina's onder "AN waarvan men wel eens denkt dat het Aalsters is" en acht pagina's onder "Zuid-Nederlands waarvan men wel eens denkt dat het Aalsters is").

[Klintersaas]

Ik denk dat deze woordenlijst is wat je zoekt.

[ypsilon]

Hmm, als ik naar die top-10 kijk: nummers 2, 3 en 4 lijken mij wel degelijk dialect, "sjoeke" is een naam voor een vriendin zoals er zovele zijn, "anderdaags" is een bijvoeglijk naamwoord, "'s anderendaags" is de uitdrukking, en "De Lustige Kapoentjes" was een stripreeks van Marc Sleen die in Nederland niet bekend is en die in Vlaanderen wel eens als vergelijking wordt gebruikt maar niet echt een idioom is.

Ik heb een paar keer op "random" geduwd:

eerste woord: "dierenstoet", "stoet" is gewoon AN

tweede woord: "stoeferig", "stoefen" is inderdaad Belgisch

derde woord: "kiekenpoelier", lijkt me Belgisch

vierde woord: "opzoekingscriterium", vakjargon (ICT), geldige samenstelling volgens de regels van de taal

vijfde woord: "soutienwinkel", dialect

Een keer "diashow" geprobeerd, resultaat:

lei (=laan, nog nooit gehoord in deze betekenis, niet opgenomen in Van Dale), kinderanimatie (geldige samenstelling), sneukelen (=smullen, nooit van gehoord, niet in Van Dale), eerste provinciale (voetbaljargon), in de ban verklaren (volgens mij gewoon foutief taalgebruik)

Uit een steekproef van 20 woorden haal ik er persoonlijk al 12 die ik niet "Vlaams" zou noemen (en dan geef ik er twee het voordeel van de twijfel). Ik vind dus dat we hier niet mee moeten overdrijven.

[Klintersaas]

Ik heb die website niet op betrouwbaarheid gecontroleerd. Zoals al gezegd is, overlappen Vlaamse en Nederlandse woorden grotendeels, dus is het zeker mogelijk dat er 'onvlaamse' en dialectwoorden in die lijst gevonden worden.

[ZVdP]

Een keer "diashow" geprobeerd, resultaat:

lei (=laan, nog nooit gehoord in deze betekenis, niet opgenomen in Van Dale), kinderanimatie (geldige samenstelling), sneukelen (=smullen, nooit van gehoord, niet in Van Dale), eerste provinciale (voetbaljargon), in de ban verklaren (volgens mij gewoon foutief taalgebruik)

Uit een steekproef van 20 woorden haal ik er persoonlijk al 12 die ik niet "Vlaams" zou noemen (en dan geef ik er twee het voordeel van de twijfel). Ik vind dus dat we hier niet mee moeten overdrijven.

Lei: Als je een antwerps stratenplan neemt zal je onder andere de 'Amerikalei' en 'Britse lei' tegenkomen.

Maar als woord apart (dus niet in een straatnaam) ben ik het ook nog in mijn hele leven niet tegengekomen.

Maar de andere woorden, en vele andere die ik zelf op de site ben tegengekomen, lijken me eerder specifiek streekgebonden en zeker niet courant voorkomend in geheel Vlaanderen.

Ik (Vlaming) zeg toch nooit schuif(la(de)), maar ook gewoon la(de)...

Ik zeg altijd 'schuif' of gewoon (met een totum pro parte) 'de kast'

[Keith]

Sneukelen is Kortrijks (Zuid-West-Vlaams) voor "stiekem iets opeten"

In een zin

Jantje rende naar de kast toen zijn moeder de afwas deed. Hij grabbelde in een zak en vond een lekker snoepje. "Ben je nu weer aan het sneukelen", riep z'n moeder hem na.

(ik woon hier en heb het al een miljoen keer mogen aanhoren )

[ypsilon]

Lei: Als je een antwerps stratenplan neemt zal je onder andere de 'Amerikalei' en 'Britse lei' tegenkomen.

Maar als woord apart (dus niet in een straatnaam) ben ik het ook nog in mijn hele leven niet tegengekomen.

Dan is het dus idiomatisch: het wordt alleen gebruikt als plaatsaanduiding. Dit verschilt n.m.m. niet van aanduidingen als de Osbroek of de Assendries (om maar een paar voorbeelden uit mijn streek te noemen), zowel "broek" als "dries" zijn hier aanduidingen voor moerassig gebied. Dit is dus geen Belgisch Nederlands. Als de woorden apart gebruikt worden vallen ze onder het dialect.

Sneukelen is Kortrijks (Zuid-West-Vlaams) voor "stiekem iets opeten"

Ook dit kunnen we n.m.m. onder "dialect" classificeren.

Onderstaande is het resultaat van tien minuutjes googelen, en mijn bedenkingen:

• Galicismen en Germanismen zijn taalfouten, en n.m.m. daardoor niet te betitelen als Belgisch Nederlands.
  
  vb. velo: iedereen weet dat je het over een fiets hebt, maar dit woord is gewoon een overname uit het Frans
• Sommige woorden zijn voor mij gewoon AN, maar iets als een "faciliteitengemeente" is een fenomeen dat voortkomt uit de Belgische staatsstructuur, en daardoor uiteraard minder of niet bekend in Nederland. Voor een woord als "mattentaart" geldt ongeveer hetzelfde: uiteraard wordt dit woord in Nederland minder gebruikt, het is een streekgerecht.
• Wikipedia heeft lijstjes met Noord-Nederlandse en Zuid-Nederlandse woorden en uitdrukkingen. In veel gevallen ben ik er echter zeker van dat veel Vlamingen zich niet zouden kunnen vinden in een bepaald woord of uitdrukking die door wikipedia geclassificeerd wordt als Belgisch Nederlands.
• Van Dale heeft een beperkt lijstje met valse vrienden, woorden die in Nederland en Vlaanderen een verschillende betekenis hebben. Omdat het om een kort lijstje gaat wil ik het hier wel even bespreken, want sommige zaken verbazen me. Ik hoor dan ook graag wat commentaar:
  1. aanschuiven: wachten in de rij, in de file, of aan tafel gaan. De eerste twee zijn volgens Van Dale Belgisch (dit wist ik niet), de laatste Noord-Nederlands (hoewel ik dit woord niet gauw zal gebruiken ken ik de betekenis natuurlijk wel).
  2. alleszins: stellig (NN), in elk geval, stellig (BN). Ik gebruik altijd de Belgisch-Nederlandse betekenis (ook hier op het forum)
  3. borstel: in België ook voor "bezem" gebruikt. Ik wist niet dat dit in Nederland niet het geval was.
  4. deftig: Van Dale geeft aan dat in België fatsoenlijk, redelijk, degelijk bedoeld kan worden. Hoewel iedereen het zal begrijpen, vind ik dit onverzorgd taalgebruik
  5. doorgaan: plaatsvinden (BN). Opnieuw wist ik niet dat deze betekenis in Nederland niet gebruikt wordt.
  6. evident: overduidelijk (AN), gemakkelijk, vanzelfsprekend (BN). Ik gebruik beide betekenissen.
  7. globaal: niet gedetailleerd, wereldwijd (AN) volledig, totaal, compleet (BN). Ik gebruik het woord in beide betekenissen.
  8. luik: deel van programma, roman,... Ik wist niet dat deze betekenis in Nederland niet bekend was.
  9. omwille van: ik zie geen verschil tussen de Belgische en Nederlandse voorbeelden.
  10. pompen: zich opdrukken. Opnieuw had ik geen idee van het verschil tussen BN en AN.
  11. quasi: zogenaamd (AN), zo goed als, vrijwel (BN). Ik gebruik beide wist niet dat de Nederlander de tweede betekenis niet kent.
  12. salon: huiskamer, handelsbeurs (BN). Wist niet dat dit alleen voor België gold.

Bronnen:

http://vrttaal.net/taaldatabanken_master/t...d/belgned.shtml

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Belgisch_Nederlands

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Noord-Nederlands

http://www.vandale.nl/opzoeken/valsevriend...ischnederlands/

[thermo1945]

Ik denk dat deze woordenlijst is wat je zoekt.

Inderdaad en iedereen bedankt.

[ypsilon]

Zoals gezegd, ik zou die site toch niet té erg betrouwen...

[Hans Sterling]

Zoals gezegd, ik zou die site toch niet té erg betrouwen...

Betrouwen?

Een Nederlander zou vertrouwen schrijven.

[Phys]

be·trou·wen (ov.ww.)

1 [Belg., niet alg.] vertrouwen

be·trou·wen op (ww.)

1 [Belg., niet alg.] vertrouwen op

[Hans Sterling]

Aha,Belgisch Nederlands dus.

Volgens mij werd het woord betrouwen vroeger ook wel in Nederland gebruikt.

Het komt namelijk ook in een couplet van het Wilhelmus voor:

Mijn Schilt ende betrouwen

Sijt ghy, o Godt mijn Heer,

Op u soo wil ick bouwen

Verlaet mij nimmermeer:

Dat ick doch vroom mach blijven

V dienaer taller stondt,

Die Tyranny verdrijven,

Die my mijn hert doorwondt.

Zeker weet ik echter niet of het woord betrouwen vroeger ook in Nederland werd gebruikt.

Degene van wie aangenomen wordt dat hij het Wilhelmus heeft geschreven,Marnix van St. Aldegonde,is namelijk in Brussel geboren.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Filips_van_Ma..._Sint-Aldegonde

[Hans Sterling]

Ook Joost van den Vondel gebruikte het woord betrouwen.

Lichtvoetig is het gedicht van Vondels hand dat in de atlas van Blaeu werd opgenomen, en dat begint:

De wereld is wel schoon, en waardig om t' aanschouwen,

Maar 't reizen heeft wat in. De kosten vallen zwaar.

Men mag den Oceaan niet al te veel betrouwen.

De bergen rijzen steil. De bossen zien te naar.

Na deze klaagzang is Vondels conclusie onontkoombaar: de lezer kan zich de moeite besparen, en zich beperken tot een reis door de kunstige atlas:

Zo draait de schrandre kunst den aardkloot op haar duim.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Joost_van_den_Vondel