Kan of kunnen?

[Criticus]

Beste mensen,

Ik heb een klein vraagje over het onderstaande bericht dat afkomstig is uit (de site?) 'onze taal'.

Aboutaleb spreekt volgens Stroop 'nagenoeg ABN' en is daarmee "een van de weinige bewindslieden die door de beugel kan. Hij spreekt beter Nederlands (...) dan zijn collega's met één paspoort en zeker beter dan het Kamerlid Wilders," aldus Stoop.

Het vetgedrukte woordje 'kan', moet dat niet kunnen zijn?

Alvast bedankt voor jullie antwoorden.

Edit Veertje: het woord "spoed" in de topictitel is niet nodig, ik heb het dan ook verwijderd.

Ook een opmerking als "snel een reactie a.u.b." is uit den boze. Iemand reageert wel als hij een antwoord heeft. Iedereen heeft evenveel recht op aandacht!

[Amarie]

Het is "één van de", dus het is kan.

[*gast_criticus_*]

Het is "één van de", dus het is kan.

Kun je ook uitleggen waarom 'een van de' per se op enkelvoud slaat?

[ypsilon]

Omdat "een van de" één persoon is, dus enkelvoud.

[Criticus]

Omdat "een van de" één persoon is, dus enkelvoud.

Dank u. Ik had een discussie met een turkoloog die meende dat het werkwoord 'kan' in die zin fout was en dat het dus kunnen moest zijn. Nou, ik hem uitleggen incl. een link ( http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1212 ) waarin het nog uitgebreid uitgelegd stond, maar bleef eigenwijs.

Ik hoopte eigenlijk op een wat duidelijker uitleg.

In ieder geval bedankt voor jullie reacties.

[Veertje]

Het voorbeeld dat je hier aankaart via de link, namelijk:

Moet kwam of kwamen worden gebruikt in de zin 'Een van de bezoekers die te laat kwam/kwamen, mocht de toneelzaal niet meer in'?

is inderdaad wel van toepassing.

Hier heb je namelijk te maken met het feit dat er mogelijk meerdere bezoekers te laat kwamen. Maar feit blijft dat het werkwoord "mogen" in enkelvoud moet blijven staan. Want het was er maar eentje van (eventueel) meerdere mensen die te laat kwamen.

Jouw zin is:

Aboutaleb spreekt volgens Stroop 'nagenoeg ABN' en is daarmee "een van de weinige bewindslieden die door de beugel kan

een nog moeilijkere constructie. Volgens mij moet het hier, naar analogie hierboven, inderdaad "kunnen" zijn, omdat "die" slaat op "de weinige bewindslieden" wat een meervoud impliceert. Als "die" op "één" zou slaan, dan zou het sowieso "dat" hebben moeten zijn. Dan had de zin moeten luiden: "Aboutaleb spreekt volgens Stroop 'nagenoeg ABN' en is daarmee één bewindslid dat door de beugel kan". Zo zie ik het.

[Criticus]

Eh, wat is het nou? Enkelvoud of meervoud?

[1207]

Eh, wat is het nou? Enkelvoud of meervoud?

zinsontleding criticus

Afgezien daarvan

elke uitspraak over meervoud en enkelvoud is in feite waardeloos omdat de hele bijzin gewoon heel beroerd ineensteekt. Zowel grammaticaal als inhoudelijk.

ik denk namelijk dat de schrijver bedoelt dat hij (aboutaleb) daarmee een van de weinige bewindslieden is wiens ABN door de beugel kunnen/kan.

[Veertje]

Eh, wat is het nou? Enkelvoud of meervoud?

Volgens mij dus "kunnen" om de redenen die ik boven aangaf.

ik denk namelijk dat de schrijver bedoelt dat hij (aboutaleb) daarmee een van de weinige bewindslieden is wiens ABN door de beugel kunnen/kan.

Waarbij het dan in deze zin "kan" moet zijn, want het "door de beugel kunnen" betrekt zich dan op het ABN. Het ABN kan door de beugel. Ik ben het met je eens dat de originele zin behoorlijk slecht geformuleerd is, maar zoals die geformuleerd is opteer ik voor "kunnen".

[1207]

Veertje

dus inhoudelijk gezien ga ik er dan maar van uit dat aboutaleb de enige is die letterlijk door de beugel kan kruipen

omdat "die" slaat op "de weinige bewindslieden" wat een meervoud impliceert. Als "die" op "één" zou slaan, dan zou het sowieso "dat" hebben moeten zijn.

je ziet het verkeerd

je gebruikt die/dat al verkeerd.

Aboutaleb spreekt volgens Stroop 'nagenoeg ABN' en is daarmee een van de weinige bewindslieden die door de beugel kan.

- de hele bijzin is gewoon een bijvoeglijke bepaling. Hem gewoon loskoppelen vd hoofdzin "aboutaleb ..." kan niet aangezien deze bijzin ons net iets over het onderwerp verteld. integenstelling tot anderen kan het onderwerp wel door de beugel kruipen. Maar zelfs als je hem loskoppelt is het onderwerp zeker niet bewindslieden.

- Probeer de uitdrukking "een van de weinige ..." eens aan te vullen met een enkelvoud. volgens mij zal dat niet

lukken.

- volgens mij is het altijd iets kan door de beugel (had ik al gezegd denk ik)

- volgens jou moet het kunnen zijn omdat bewindslieden het onderwerp is. de vraag "wie/wat zijn daarmee een van de weinige die door de beugel kunnen" mag je niet stellen om het onderwerp te bepalen aangezien je nu de pv verandert (is => zijn). dat mag niet als je het onderwerp zoekt.

de vraag om het Ond te bepalen moet dus zijn."wie/wat is een vd weinige die door de beugel kan/kunnen?"

aboutaleb of bewindslieden?

volgens mij was het fatsoenlijk geweest had de schrijver een terugkoppeling gemaakt naar het onderwerp. bvb ... daarmee is hij een van de weinige bewindslieden...

er mag in dit geval trouwens ook al geen getalsverschil zijn tussen de werkwoorden zijn en kunnen voor zover ik het mij nog goed herinner.

bij jou zou de zin zo klinken: Aboutaleb spreekt volgens Stroop 'nagenoeg ABN' en zijn daarmee een van de weinige bewindslieden die door de beugel kunnen.

[Johan2]

Nederlands is enkelvoud, dus bij die omvorming van de zin is het sowieso kan.

Echter:

een van de een van de weinige bewindslieden wiens ABN door de beugel kan

of

een van de een van de weinige bewindslieden wier ABN door de beugel kan,

vergelijkbaar met het oorspronkelijke probleem

Aboutaleb is "een van de weinige bewindslieden die door de beugel kan

of

Aboutaleb is "een van de weinige bewindslieden die door de beugel kunnen.

Het antwoord is m.i. niet eenduidig en afhankelijk van op welk zinsdeel je de nadruk legt en waar dus die op terugslaat. Hier opteer ik voor kan, maar in het volgende geval:

Aboutaleb is "een van de bewindslieden die door de beugel kan

of

Aboutaleb is "een van de bewindslieden die door de beugel kunnen.

zou ik voor kunnen kiezen.

En wat het andere voorbeeld betreft, daar lossen een extra komma wellicht het probleem op:

Moet kwam of kwamen worden gebruikt in de zin 'Een van de bezoekers die te laat kwamen, mocht de toneelzaal niet meer in

vs.

Moet kwam of kwamen worden gebruikt in de zin 'Een van de bezoekers, die te laat kwam, mocht de toneelzaal niet meer in.

[Klintersaas]

M.i. is de correcte vorm 'kunnen'.

- de hele bijzin is gewoon een bijvoeglijke bepaling.

Je bedoelt waarschijnlijk een bijvoeglijke bijzin.

- volgens jou moet het kunnen zijn omdat bewindslieden het onderwerp is. de vraag "wie/wat zijn daarmee een van de weinige die door de beugel kunnen" mag je niet stellen om het onderwerp te bepalen aangezien je nu de pv verandert (is => zijn). dat mag niet als je het onderwerp zoekt.

Je hebt gelijk als je zegt dat '(een van de weinige) bewindslieden' geen onderwerp is (het is namelijk lijdend voorwerp), maar dat heeft geen belang. De bijvoeglijke bijzin staat namelijk bij 'bewindslieden' en niet bij 'Aboutaleb'. 'Bewindslieden' is meervoud, dus moet ook het werkwoord 'kunnen' meervoud zijn.

Zie ook hier.

[1207]

Sinterklaas

het VRT voorbeeld is irrelevant. Dat is al geen samengestelde zin waardoor je al een heel ander kader krijgt.

volgens mij hebben we het toch echt over weinig mensen waarvan er een (abou) door de beugel kan.

je kunt de zin ook heel snel en simpel herschrijven zonder aan de essentie te raken.

Aboutaleb spreekt volgens Stroop 'nagenoeg ABN' waardoor ... een van de weinige bewindslieden is die door de beugel kan/kunnen.

wat wordt het nu?

hoe verklaar je trouwens dat, in ons voorbeeld, zijn en kunnen niet in hetzelfde getal zouden moeten staan?

genoeg doorgezeurd over een zin die op zich al gewoon foutief is.

elke bepaling over meer- of enkelvoud maakt in weze niets uit. eerst moet je van de zin deftig Nederlands maken pi.gif

[Klintersaas]

Sinterklaas

Het is Klintersaas.

het VRT voorbeeld is irrelevant. Dat is al geen samengestelde zin waardoor je al een heel ander kader krijgt.

In die link staan nog andere voorbeelden.

volgens mij hebben we het toch echt over weinig mensen waarvan er een (abou) door de beugel kan.

Volgens mij gaat het over bewindslieden, waarvan er slechts weinig door de beugel kunnen (en Aboutaleb is één van die weinig).

Aboutaleb spreekt volgens Stroop 'nagenoeg ABN' waardoor ... een van de weinige bewindslieden is die door de beugel kan/kunnen.

wat wordt het nu?

Als we op de puntjes 'hij' invullen, wordt het 'kan', aangezien de bijvoeglijke bijzin dan terugslaat op 'hij', dat enkelvoud is.

hoe verklaar je trouwens dat, in ons voorbeeld, zijn en kunnen niet in hetzelfde getal zouden moeten staan?

Omdat 'is' op Aboutaleb (enkelvoud) slaat en 'kunnen' op '(een van de weinige) bewindslieden' (meervoud).

[Veertje]

Vergelijk:

Fikkie lag lekker te rollen in het gras en was daarmee één van de weinige hondjes die zich relaxt gedroegen.

Je geeft namelijk aan dat er meerdere hondjes waren die zich relaxt gedroegen. Fikkie was iets. Wat was hij? Een relaxt hondje. Een hondje dat zich relaxt gedroeg. Eén van de weinige hondjes die zich relaxt gedroegen.

Vervang "weinige" maar eens door "twee" in onze veelbesproken zin:

Aboutaleb spreekt volgens Stroop 'nagenoeg ABN' en is daarmee één van de twee bewindslieden die door de beugel kan.

Dat klinkt toch niet? Het zijn twee bewindslieden die door de beugel kunnen en Aboutaleb is er daar één van.