Koppelwerkwoord

[thermo1945]

Bekijk de volgende zin:

"Ïk vind grammatica interessant"

Is "vind" hier een koppelwerkwoord?

Graag een toelichting.

[taalprof]

Bekijk de volgende zin:

"Ïk vind grammatica interessant"

Is "vind" hier een koppelwerkwoord?

Graag een toelichting.

Nee, vind is hier geen koppelwerkwoord. Wat jij hier waarschijnlijk signaleert is het zogeheten "predicatieve verband" tussen grammatica en interessant: grammatica is interessant. Dat predicatieve verband, dat hier inderdaad eenzelfde soort verband is als in een naamwoordelijk gezegde, kan echter in meerdere constructies optreden. Behalve in een naamwoordelijk gezegde kun je het ook in een bijvoeglijke bepaling hebben (de interessante grammatica), én, zoals hier, bij een bepaling van gesteldheid.

Volgens de traditionele grammatica zit de zin zó in elkaar: vind is persoonsvorm en werkwoordelijk gezegde, grammatica is lijdend voorwerp, en interessant is de bepaling van gesteldheid, in dit geval van het type werkwoordcomplement, omdat hij door het werkwoord vinden in die betekenis wordt geselecteerd.

In moderne grammatica's wordt het gedeelte grammatica interessant beschouwd als een "minizin" (small clause), die het object is van het gezegde vinden. Die analyse verantwoordt de betekenisovereenkomst met ik vind dat grammatica interessant is, maar heeft als probleem dat grammatica interessant niet echt een woordgroep is.

[Daniil]

Dit is misschien wel een hele simpele uitleg, maar dit zijn volgens mij de enige koppelwerkwoorden die er zijn:

• zijn
• worden
• blijven
• schijnen
• lijken
• blijken
• heten
• dunken
• vóórkomen

Het werkwoorden 'vinden' staat er niet tussen.

[Phys]

Dat is wel waar, maar geen uitleg: nu zeg je immers "het is geen koppelwerkwoord omdat het niet in de lijst van bestaande koppelwerkwoorden staat" hetgeen neerkomt op "het is geen koppelwerkwoord omdat het geen koppelwerkwoord is".

De uitleg zou vervolgens moeten verklaren waarom 'vinden' niet in die lijst thuishoort.

[Klintersaas]

Dit is misschien wel een hele simpele uitleg, maar dit zijn volgens mij de enige koppelwerkwoorden die er zijn:

Dat is wel waar

Dat is helemaal niet waar.

Ik zou het natuurlijk zelf kunnen uitleggen, maar waarom zou ik, als die uitleg reeds een keer gegeven werd:

http://taalprof.web-log.nl/taalprof/2006/0...staat_maar.html

http://taalprof.web-log.nl/taalprof/2006/0..._koppelwer.html

[Phys]

http://taalprof.web-log.nl/taalprof/2006/0...staat_maar.html

Dat is nog eens een verhelderende uiteenzetting!

[Daniil]

Dat is nog eens een verhelderende uiteenzetting!

Zeker weten! Als ik het eerder had gezien had ik mijn 'uitleg' niet hoeven posten. Ik zal voortaan eerst dingen opzoeken met Google.

[thermo1945]

In http://taalprof.web-log.nl/taalprof/2006/0...staat_maar.html staat o.a. In een zin met een naamwoordelijk gezegde wordt uitgedrukt dat iets het geval is. Dit in tegenstelling tot een zin met een werkwoordelijk gezegde, waar iets gebeurt of iemand iets doet. Waar werkwoordelijke gezegdes in feite een vorm van doen zijn, zijn naamwoordelijke gezegdes een vorm van zijn. Hieruit volgt dat het werkwoord in een naamwoordelijk gezegde eigenlijk altijd zijn is.

Volgens dit standpunt zou in de zin Jan staat op straat de persoonsvorm staat een koppelwerkwoord zijn.

Niettemin denk ik, dat staat een zelfstandig werkwoord is. Het werkwoord staan is gelijkwaardig met hangen liggen, zich bevinden, wonen logeren, zweven.

De taalprof is dan in mijn ogen niet correct, misschien te kort door de bocht.

(Vergelijk de Spaanse werkwoorden ser en estar die beide zijn betekenen maar in een verschillende betekenis..

[ypsilon]

De eerste zin die je aanhaalt, is een beetje verwarrend, vind ik ook. Maar het klopt wel wat Taalprof zegt. "Staan" is immers op te vatten als een actie. Het is geen vaste eigenschap of fase van Jan.

[taalprof]

In http://taalprof.web-log.nl/taalprof/2006/0...staat_maar.html staat o.a. In een zin met een naamwoordelijk gezegde wordt uitgedrukt dat iets het geval is. Dit in tegenstelling tot een zin met een werkwoordelijk gezegde, waar iets gebeurt of iemand iets doet. Waar werkwoordelijke gezegdes in feite een vorm van doen zijn, zijn naamwoordelijke gezegdes een vorm van zijn. Hieruit volgt dat het werkwoord in een naamwoordelijk gezegde eigenlijk altijd zijn is.

Volgens dit standpunt zou in de zin Jan staat op straat de persoonsvorm staat een koppelwerkwoord zijn.

Niettemin denk ik, dat staat een zelfstandig werkwoord is. Het werkwoord staan is gelijkwaardig met hangen liggen, zich bevinden, wonen logeren, zweven.

De taalprof is dan in mijn ogen niet correct, misschien te kort door de bocht.

(Vergelijk de Spaanse werkwoorden ser en estar die beide zijn betekenen maar in een verschillende betekenis..

Dit ben ik niet met je eens. Staan, hangen, liggen, wonen, logeren en zweven, dat zijn allemaal dingen die je doet. Op straat staan doe je, aan een rekstok hangen doe je, in de lucht zweven doe je. Zelfs van een appel die aan de boom hangt zou je nog zeggen: die appel hangt daar uit de zon en dat doet hij al de hele zomer. Ook je ergens bevinden doe je. Vandaar dat zijn in de betekenis "zich bevinden" benoemd wordt als een zelfstandig werkwoord (dat is ook het verschil tussen die twee spaanse werkwoorden voor zijn: het ene is koppelwerkwoord, het andere is zelfstandig. Net zoals in het Nederlands).

Het is eerder een probleem dat je zou kunnen zeggen: ziek worden, dat is toch ook iets wat je doet? Dan zou worden dus ook geen koppelwerkwoord zijn. Maar hier zou je moeten argumenteren dat ziek worden betekent "beginnen ziek te zijn". worden heeft als kernbetekenis zijn, en als een extra betekenisaspect "beginnen". Deze argumentatie kun je ook gebruiken voor blijven (zijn met duuraspect) maar niet voor staan. staan is niet "in staande toestand zijn" (eerder: "zich in staande toestand bevinden"). Daarom is staan (in jouw voorbeeld) zelfstandig werkwoord en geen koppelwerkwoord.

[thermo1945]

Dit ben ik niet met je eens.

Ik vind dat een uitstekende en aanvaardbare verdediging.