Zo heb ik het ook uitgelegd (held is goed, slim, knap enz. <-> heks is lelijk, jaloers enz.) en op dat moment was er nog geen probleem.door en door slecht en bovendien erg lelijk.
Misschien moet je het zoeken in de richting van de mythen en sagen. De karaktertekeningen van de Griekse en Romeinse goden en helden zijn vaak behoorlijk complex in vergelijking met sprookjes. Ook in een aantal middeleeuwse verhalen lijken de karaktertekeningen me minder zwart-wit, zie o.a. Beatrijs, Tristan en Isolde, Parzival, ...TIO schreef:Maar toen moest ik het hebben over complexere karaktertrekken en aantonen a.d.h.v. van een voorbeeld dat het in een cultuursprookje dus anders is.
Het was toen vooral het vinden van een voorbeeld dat wat problemen opleverde...
Ik zou mythen, sagen en sprookjes gescheiden houden om mogelijke verwarring te vermijden.Misschien moet je het zoeken in de richting van de mythen en sagen. De karaktertekeningen van de Griekse en Romeinse goden en helden zijn vaak behoorlijk complex in vergelijking met sprookjes.
Waarschijnlijk ben je ervan op de hoogte (want je plaatste ze apart), maar om misverstanden voor te zijn: deze voorbeelden zijn mythen noch sagen. Het zijn legenden.Ook in een aantal middeleeuwse verhalen lijken de karaktertekeningen me minder zwart-wit, zie o.a. Beatrijs, Tristan en Isolde, Parzival, ...
Werkboeken zouden ze eigenlijk moeten verbieden... Dat is ook zo. Maar wel liefst voorbeelden uit beide soorten sprookjes. Dus als je er nog (over)duidelijke kent hoor ik ze nog steeds graag!Er vallen niet zo meteen harde scheidingslijnen op te trekken... Ik dacht dat het je meer te doen was om voorbeelden van het verschil in karaktertekening.
Juist goed dat je leerlingen kritisch zijn. In de toekomst kan je dan gevat antwoorden dat (a) de slechterik in de oorspronkelijke versie niet de schoonmoeder maar de moeder was, (b) de moeder in de oorspronkelijke versie nog veel slechter en ook niet zo mooi was.TIO schreef:Een voorbeeld dat ik aangehaald heb is het cultuursprookje 'De Indische waterlelies' van Koningin Fabiola (van België) waarin een heks voorkomt die heel mooi kan zingen. Dit in tegenstelling tot de heksen in volkssprookjes die meestal enkel slechte kenmerken hebben.
Maar dan krijg je natuurlijk van die kritische leerlingen die opmerken dat de heks in sneeuwwitje eigenlijk toch de boze stiefmoeder is en dat die voor de geboorte van sneeuwwitje de mooiste vrouw van het land was
Er zijn ook versies waarin het gaat om een incestueuze interesse van de vader in Sneeuwwitje, dacht ik.In de toekomst kan je dan gevat antwoorden dat (a) de slechterik in de oorspronkelijke versie niet de schoonmoeder maar de moeder was
Natuurlijk, het was dan ook meer een vorm van ironie dan dat ik het echt meende. Kritische leerlingen zijn goed. Alleen wat lastig als je het zelf niet helemaal weetJuist goed dat je leerlingen kritisch zijn.
Ja, maar hoe zit het dan met 'het spiegeltje aan de wand' en het verlangen om sneeuwwitje te laten doden? Dat was toch omdat ze dankzij sneeuwwitje niet meer de mooiste van het land was? Of was die spiegel er niet in de oorspronkelijke versie?In de toekomst kan je dan gevat antwoorden dat (a) de slechterik in de oorspronkelijke versie niet de schoonmoeder maar de moeder was, (b) de moeder in de oorspronkelijke versie nog veel slechter en ook niet zo mooi was.
Er is niet één oorspronkelijke versie (of het is moeilijk te achterhalen welke dat is) omdat het een volkssprookje is (dat eerst mondeling werd overgeleverd en later in verschillende versies neergeschreven. De spiegel was niet altijd aanwezig, voor zover ik weet. Het kan gewoon een jaloezie-motief zijn, omdat de moeder zelf merkt dat haar dochter mooier is dan zij. Sommige auteurs brengen ook een psychologische verklaring in: Sneeuwwitjes vader is omgekomen in de oorlog en haar moeder richt haar verdriet op haar, omdat de koning liever een zoon had gehad. Zo ook met de appel: er zijn ook versies waar het ging om een giftige kam.Ja, maar hoe zit het dan met 'het spiegeltje aan de wand' en het verlangen om sneeuwwitje te laten doden? Dat was toch omdat ze dankzij sneeuwwitje niet meer de mooiste van het land was? Of was die spiegel er niet in de oorspronkelijke versie?
Er schoot me zonet nog een voorbeeld binnen. Het hoofdpersonage in het cultuursprookje Het lelijke jonge eendje ziet er lelijk en stuntelig uit, maar is innerlijk toch goed.Dus als je er nog (over)duidelijke kent hoor ik ze nog steeds graag!
Dat lijkt me wat complexe karaktertrekken betreft inderdaad een goed voorbeeld, hoewel de term 'karakter'(trekken) eigenlijk niets met uiterlijk te maken heeft denk ik.Er schoot me zonet nog een voorbeeld binnen. Het hoofdpersonage in het cultuursprookje Het lelijke jonge eendje ziet er lelijk en stuntelig uit, maar is innerlijk toch goed.
) Ik vind het persoonlijk belangrijker dat men leert bepaalde kenmerken te duiden in een tekst. De motivatie van een leerling om op een toets een bepaald verhaal in een bepaalde categorie onder te brengen, lijkt me belangrijker dan de categorie zelf.