Dialectische uitspraak

[gast018]

volgens mij zit er een afsplitsing aan te komen...

[WendyTje]

goh is dat vlaams? In Zaanstad hebben ze ook een Heus met beuten een teun en scheufpeu

[Rhiannon]

Heb je iemand wel eens Haags horen spreken? En dan heb ik het niet alleen over plat-Haags, nee ook hoog-Haags spreekt alle tweeklanken fout uit.

[Stormbeest]

Wat is het verschil tussen plat-Haags en hoog-Haags?

Wat mij ook behoorlijk irriteert, is het systematisch inslikken van de eind-n in officiële berichtgeving ("Daarna krijge we buie met rege vanuit het weste.") Behalve dat ik het slordig vind klinken, veroorzaakt het ook vaak betekenisverschillen, voorbeeld: "het zieke huis" is iets heel anders dan "het ziekenhuis", en "een ware huismedewerker" is ook niet hetzelfde als "een warenhuismedewerker".

[Grytolle]

Wat mij ook behoorlijk irriteert, is het systematisch inslikken van de eind-n in officiële berichtgeving ("Daarna krijge we buie met rege vanuit het weste.") Behalve dat ik het slordig vind klinken, veroorzaakt het ook vaak betekenisverschillen, voorbeeld: "het zieke huis" is iets heel anders dan "het ziekenhuis", en "een ware huismedewerker" is ook niet hetzelfde als "een warenhuismedewerker".

Ik erger mij alleen maar aan het idiote inslikken van de slot-n voor een klinker Het verschil tussen "het zieke(n) huis" en "het zieke(n)huis" hoort men toch dankzij de klemtoon?

[klazon]

Sorry maar ik heb nog nooit Een Antwerpenaar of Vlaams-Brabander een ij, ou of ui normaal horen uitspreken.

Het is maar wat je normaal noemt. Tweeklanken hebben een historisch ontwikkeling doorgemaakt.

De klank ij is eigenlijk een verlengde i. Dus wat we nu als ie schrijven. dus is het logisch dat ze in sommige streken dit nog steeds als lange i uitspreken.

Hetzelfde geldt voor ui, dat is een verlengde u, dus wat we nu als uu schrijven. Dus eerst schreef men ui, met uitspraak uu, maar toen de klank wijzigde naar ui moest er voor de verlengde u iets nieuws gevonden worden, dus uu.

Een voorbeeld uit het Zeeuwse: hier zeggen ze juun als ze uien bedoelen. En het grappige is dat juun meervoud is, maar het enkelvoud daarvan bestaat niet.

Toen we meer begonnen te lezen en te schrijven is er een interactie geweest tussen de wijze van schrijven en de uitspraak. Somige regio's hebben de klankwisseling doorgemaakt, andere zijn bij de oude uitspraak gebleven. En in mijn ogen zijn ze allebei goed. Het ABN is niet zaligmakend.

[ypsilon]

Ik heb echt niet de indruk dat Antwerpenaars en Brabanders monoftongeren. Dat lijkt me veeleer een West-Vlaams fenomeen. De uitspraak van Antwerpenaars en Brabanders van klanken als "ij" en "aa" zijn gewoon veel harder, schijnbaar meer achter in de mond uitgesproken (de merk je ook aan de articulatie, de stand van de lippen bij de "aa" verschilt nogal van wat het zou moeten zijn om een "mooie" uitspraak te bekomen). Aan mij "aa" hoor je vrij gemakkelijk waar ik getogen ben.

[Stormbeest]

De hier genoemde verschijnselen, zoals g-h verwisseling en ui uitspreken als uu, komen ook in Zeeland voor. Hoewel het langzaam uitsterft. Maar als importzeeuw doe ik het zelf ook wel, hangt er maar net vanaf in welk gezelschap je verkeert.

Bedoel je zoals de uu in "muur"? Brabanders en Antwerpenaars spreken de ui niet zo uit, maar als de u in "put", maar dan langgerekter, zoals de ea in het Engelse "learn". Het is een klank waar in het Nederlands geen spelwijze voor bestaat. En waar mensen uit het westen tweeklanken wel normaal uitspreken als ze AN (proberen te) spreken, doen ze dat in het midden van Vlaanderen praktisch nooit.

[ypsilon]

Brabanders en Antwerpenaars spreken de ui niet zo uit, maar als de u in "put", maar dan langgerekter, zoals de ea in het Engelse "learn". Het is een klank waar in het Nederlands geen spelwijze voor bestaat.

Wacht... Wat? Antwerpenaars en Brabanders die (in het AN!) een "ui" (neem nu "duim" of "huis") uitspreken als [ʌ]? Dát heb ik nog nooit gehoord.

Edit: Oké, ik heb net vijf minuten "learn-duim, learn-duim" gezegd, en ik hoor het tóch. Maar 't lijkt me niet iets dat we consequent doen...

Ik kreeg in het middelbaar wel reprimandes voor de harde [aː]-klank die zo typisch is voor o.a. Aalst, en voor de uitspraak van "i" en "u" die te veel naar de [ə] neigden (vandaar de oefening "een witte vis in een diepe put"), maar wat dat laatste betreft zijn we dan weer geen uitzondering op West-Vlaanderen (al is het daar eerder veeleer* een [ε] dan een sjwa).

En waar mensen uit het westen tweeklanken wel normaal uitspreken als ze AN (proberen te) spreken, doen ze dat in het midden van Vlaanderen praktisch nooit.

Het hangt denk ik van geval tot geval af... Ik heb ook wel eens horen zeggen dat West-Vlamingen het zó fout doen dat de goede manier van uitspreken veel gemakkelijker aangeleerd wordt, terwijl bijvoorbeeld Brabanders dichter bij de juiste uitspraak zitten, wat correctie moeilijker maakt.

*) typisch Vlaams: "eerder" gebruiken voor "veeleer"

[Stormbeest]

(vandaar de oefening "een witte vis in een diepe put")

"Een wiete vies in een diepe puut." Zó klinkt dat in midden-Vlaanderen.

[ypsilon]

Blijkbaar niet, want Aalst is toch echt midden-Vlaanderen (en Aalsters hoort tot de Brabantse dialectengroep) en het probleem was dat de "i" en "u" te dof waren (sjwa), niet te langerekt ([i:], [u:]).

[Phys]

*) typisch Vlaams: "eerder" gebruiken voor "veeleer"

Volgens mij is daar erg weinig Vlaams aan; ik hoor überhaupt nauwelijks ooit iemand 'veeleer' gebruiken, dat is een erg formeel woord. 'eerder' wordt in ieder geval in Nederland net zo vaak gebruikt.

[Grytolle]

Seg... Zo'n slechte discussie... maak tenminste een verschil tussen dialect en de taal die men gebruikt om met mensen van elders te praten

[ypsilon]

Kan dat iets duidelijker, Grytolle? Het gaat er volgens mij om dat bepaalde dialectklanken vaak doordringen in het AN van sprekers uit bepaalde dialectregio's (ik heb het maar niet over dialectsprekers, want dat zijn er volgens mij niet zo veel meer).

Volgens mij is daar erg weinig Vlaams aan; ik hoor überhaupt nauwelijks ooit iemand 'veeleer' gebruiken, dat is een erg formeel woord. 'eerder' wordt in ieder geval in Nederland net zo vaak gebruikt.

Dat ben ik dan door iemand voorgelogen! Hoe durven ze!

[Minerva]

goh is dat vlaams? In Zaanstad hebben ze ook een Heus met beuten een teun en scheufpeu

spijt me, maar het is toch ècht een SKEUFPEU!