Jaren geleden heb ik eens begrepen van een van die bewuste 'bollebozen' dat ze voor hun risicoberekeningen altijd een (1) component bewust buiten beschouwing lieten, en dat was de kans op het ontstaan van een systeemcrisis. Met andere woorden: doemdenken werd niet zinvol geacht, en men ging er vanuit dat ' business-a-usual' zelfs onder de slechtste omstandigheden een bruikbaar handvat zou zijn bij risico-inschatting.Complexe bundelingen van hypotheken met hoog risico werden samengesteld door bollebozen (econometristen, wiskundigen) die door de geachte risicospreiding die berekend werd, veel minder risicovol zouden zijn dan de onderliggende hypotheken op zichzelf waren. Bovendien werden "credit default swaps"erbij verkocht die de kopers (financiële instellingen) als verzekeringspremie zouden zien. Omdat men (de handelsbanken) er voor waakten deze credit default swaps verzekeringspolissen te noemen hoefde men niet de vereiste kapitaalbuffer, die voor verzekeringen gelden, aan te leggen.
Het gevolg van deze denktrant is dat ALS een systeemcrisis ontstaat, dat de rapen dan ook meteen goed gaar zijn. Dat hebben we de afgelopen weken gezien. Hoewel de crisis eigenlijk ruim een jaar geleden begon bleek het probleem achteraf onoplosbaar en onbeheersbaar. (Dat op zich is opmerkelijk in deze tijd van ICT. Wie had gedacht dat er nog onbeheersbare crises zouden kunnen optreden? We horen, zien, weten en berekenen toch (bijna) alles? Hoe kan de mensheid dan nog zo 'verrast' worden?)
Verder blijf ik erbij dat de oorzaak van deze crisis vooral moet worden gezocht in het 'einde van het olietijdperk' oftewel het einde van goedkope, breed beschikbare energie. Zonder goedkope energie wordt economisch groe onmogelijk. Omdat dat tijdperk plotseling ten einde is gekomen kunnen alle groeivoorspellingen van de afgelopen 10 20 jaar de prullebak in, waardoor het leeuwedeel van alle (grote, langlopende) schulden in de wereld ineens 'slecht' zijn geworden. Oftewel, de mat is onder de hele wereldeconomie uitgetrokken.
Ten slotte is mijn mening dat het dieptepunt van de huidige crisis pas in 2010 zal vallen. Voor de mensen die zoeken naar een goed instapmoment zou ik dus minstens 2009 nog afwachten...