Vooruitblikken naar een moment ná het afspelen van het verhaal, met een verhaal in tegenwoordige tijd

[Erik Leppen]

Stel, een verhaal speelt zich af in de verleden tijd en is verteld in ik-vorm. Dus, "wij liepen door de stad en er gebeurde iets" (puur illustratief voorbeeld). Je kan het verhaal (volgens mij) vertellen als een soort verslag (de velreden tijd komt dan goed van pas), waarin de hoofdpersoon zijn belevenis navertelt. Je zou dan in je verhaal een zin kunnen opnemen als "Als we toen wisten wat we nu weten, dan hadden we dat nooit gedaan". Hier is de tegenwoordige tijd dus ná het afspelen van het verhaal.

Kun je zoiets ook doen als het verhaal zelf in de tegenwoordige tijd staat?

[ypsilon]

"Als we toen wisten wat we nu weten, dan hadden we dat nooit gedaan"

Kun je zoiets ook doen als het verhaal zelf in de tegenwoordige tijd staat?

Logischerwijs niet, want het veronderstelt een weten in de toekomst, dat je op dit moment nog niet kan omschrijven (als je dat wél zou kunnen, zou het immers tot je kennis in het heden gaan behoren). Je hebt denk ik net een nieuwe paradox uitgevonden

"Als ik nu zou weten dat dit me zuur zal opbreken, zou ik dit niet doen." kun je eventueel als min of meer equivalent beschouwen.

[Woseseltops]

Het is een beetje vreemd, maar volgens mij kan het. Even met voorbeeldjes:



'Ik liep over straat. Toen deed ik iets. Als ik toen had geweten wat ik nu wist, had ik het niet gedaan.'



Dat zou dan worden:



'Ik loop over straat. Ik doe iets. ?'



We gaan er even vanuit dat dit verhaaltje in het verleden heeft plaatsgevonden, maar dat je het in de tegenwoordige tijd vertelt om het wat levendiger te houden: 'Wat me gisteren toch is overkomen! Ik loop over straat en plotseling ...'. Dit heet, als ik me niet vergis, praesens historicum. Als je vanuit praesens historicum naar het heden wil verwijzen, zou je bijvoorbeeld 'Later zou ik weten waarom ik dat beter niet had kunnen doen' op de plaats van het vraagteken kunnen invullen, of 'Ik heb nog geen vermoeden van dat ene'.

Het is een beetje lastig allemaal, misschien kun je het concrete voorbeeld geven waarvoor je deze info nodig hebt?

[ypsilon]

Als je vanuit praesens historicum naar het heden wil verwijzen, zou je bijvoorbeeld 'Later zou ik weten waarom ik dat beter niet had kunnen doen' op de plaats van het vraagteken kunnen invullen, of 'Ik heb nog geen vermoeden van dat ene'.

Op die manier kan het inderdaad. Ik nam aan dat Erik bedoelde dat de actie zich effectief afspeelt in het heden (en niet louter in de tegenwoordige tijd verteld wordt).

[Erik Leppen]

Bedankt voor de antwoorden. Het is lastig om een concreet voorbeeld te geven, omdat deze vraag niet vanuit een concreet voorbeeld opkwam, maar meer vanuit interesse, ik vroeg me af of het mogelijk was en dat leek me wel een interessante vraag.

Mijn idee was niet dat het verhaal in het heden speelt, maar inderdaad meer in het, wat Woseseltops noemt, praesens historicum. Het is inderdaad niet de bedoeling dat het "later" in de toekomst afspeelt, dat is het heden.