Schizofrenie, is het wel een ziekte?

[anusthesist]

Een trauma noemen als oorzaak van verminderd functioneren is een slecht voorbeeld, omdat het in dat geval nooit gaat om

een ziekte. Echter, een pathologisch proces (dat wel of niet leidt tot verminderd functioneren) in het lichaam is wél een ziekte. Iemand kan dan kiezen om ziektegedrag aan te nemen, of niet. In het geval van schizofrenie is retrospectief aangetoond dat de oorzaak ligt in veranderingen in het neurotransmittersysteem. Omdat deze veranderingen er ook nog eens toe leiden dat iemand vaak sociaal compleet dysfunctioneel wordt spreek je in de geneeskunde van een ziekte. Je kunt de term ziekte inderdaad vervangen door 'levensongeval', maar de toegevoegde waarde van zo'n term is natuurlijk nul. Niemand twijfelt namelijk aan de term ziekte als het kanker betreft; dit is immers ook een 'levensongeval'. Het blijft dus een kwestie van semantiek. Ik ben wel overtuigd van het feit dat het beste voor de patient is, als de geneeskunde het beschouwd als een ziekte en niet als een 'levensongeval', teneinde onderdiagnosticering en nog belangrijker, onderschatting van een dergelijke aandoening te voorkomen.

[Musje]

In het geval van schizofrenie is retrospectief aangetoond dat de oorzaak ligt in veranderingen in het neurotransmittersysteem.

Op het moment misschien dat je het geheel alleen biologisch-chemisch bekijkt. Daar komt men toch op dit moment een beetje van terug. En dan bedoel ik niet eens Arjen Dokelaar. Ik had tenminste dat idee.

Je kunt de term ziekte inderdaad vervangen door 'levensongeval', maar de toegevoegde waarde van zo'n term is natuurlijk nul. Niemand twijfelt namelijk aan de term ziekte als het kanker betreft; dit is immers ook een 'levensongeval'. Het blijft dus een kwestie van semantiek.

Het was misschien een beetje kort door de bocht van mij, die vergelijking. Maar als iemand een balk op zijn voet krijgt kun je ook zeggen dat de oorzaak van de pijn is dat het botje gebroken is. Maar met evenveel recht dat het botje van de voet te kwetsbaar is om de druk van een vallende balk op te vangen en dat die situatie de oorzaak is. Met wat hulp kan het botje genezen en wordt de situatie weer normaal, hooguit met wat littekens die verder het functioneren niet meer beïnvloeden. Als de tijdelijke niet normale situatie van een psychose maar serieus wordt genomen en men met voldoende inzicht in mogelijke processen van genezing daar hulp en ondersteuning bij biedt, zie ik niet in waarom een patient beter of zou zijn als je het als ziekte beschouwt.

Weet jij trouwens of ooit bewezen is of een eerste psychose van iemand die daarna herhaaldelijk psychoses zal krijgen afwijkt van de psychose van iemand die eenmalig zal blijken te zijn?

[anusthesist]

Op het moment misschien dat je het geheel alleen biologisch-chemisch bekijkt. Daar komt men toch op dit moment een beetje van terug.

Dat kan zo zijn, ik ben niet gespecialiseerd in de psychiatrie. Wat ik wél weet is dat dé behandeling bij psychoses nog steeds bestaat uit antipsychotica en dat deze -biochemisch- een goed effect hebben. Vandaar dat de wetenschap (en ik) ervan uitgaan dat het ook een somatisch substraat heeft.

Als de tijdelijke niet normale situatie van een psychose maar serieus wordt genomen en men met voldoende inzicht in mogelijke processen van genezing daar hulp en ondersteuning bij biedt, zie ik niet in waarom een patient beter of zou zijn als je het als ziekte beschouwt.

Dat is enerzijds een kwestie van psychologie, anderzijds een kwestie van consensus.

Ziekte is een geaccepteerde term die privileges met zich meebrengt: ziekteverzuim, ziektegedrag etc. De erkenning van een 'ziekte' is ook afhankelijk van de naam die je het geeft. De overburen zullen bij wijze van spreken niet zo gauw roddelen als je zegt dat je ziek bent, dan als je zegt dat je door een levenfase gaat, of in een levensongeval zit.

Ik ben het dus met je eens dat de term ziekte niet per se noodzakelijk is, maar waarom veranderen als het voor iedereen duidelijk is wat ermee wordt bedoeld? Nogmaals, het blijft een semantisch gegeven. Ziekte of levensongeval, het maakt niets uit. In de geneeskunde spreekt met van ziekte en dat is de consensus. Elke arts weet dan waar je het over hebt. Als iemand duizend jaar geleden bedacht had dat niet ziekte maar levensongeval de term moest worden voor pathologische processen, dan spraken we nu over levensongevallen i.p.v. ziektes. Dit neemt níet weg, dat er bij schizofrenie (discussie daargelaten of 100% van de symptomen en afwijkingen ter verklaren valt door puur biochemische processen) sprake is van dergelijke pathologische processen en dus wél een ziekte is. Dat jij het anders wilt noemen is je goed recht, maar dat komt niet de communicatie ten goede.

Weet jij trouwens of ooit bewezen is of een eerste psychose van iemand die daarna herhaaldelijk psychoses zal krijgen afwijkt van de psychose van iemand die eenmalig zal blijken te zijn?

Qua kwaliteit, intensiteit etc? Ik heb daar tijdens mijn psychiatriestage niets over gehoord, maar het zou zomaar kunnen.

[Musje]

De overburen zullen bij wijze van spreken niet zo gauw roddelen als je zegt dat je ziek bent, dan als je zegt dat je door een levenfase gaat, of in een levensongeval zit.

Als je dat roddelen (spreken over) zou vervangen door 'spreken met' zou ik zeggen: was het maar zo. En het dan juist wel benoemen als levensfase of levensongeval bedoel ik...

[ypsilon]

In het geval van schizofrenie is retrospectief aangetoond dat de oorzaak ligt in veranderingen in het neurotransmittersysteem. Omdat deze veranderingen er ook nog eens toe leiden dat iemand vaak sociaal compleet dysfunctioneel wordt spreek je in de geneeskunde van een ziekte.

De DSM beschouwt het echter niet als ziekte (omdat niets in de DSM een ziekte genoemd wordt). Dat is niet slecht, want psychologische theorievorming rond psychosen heeft lang achtergelopen op biologische theorievorming, terwijl die toch ook niet perfect zijn.

Als de tijdelijke niet normale situatie van een psychose maar serieus wordt genomen en men met voldoende inzicht in mogelijke processen van genezing daar hulp en ondersteuning bij biedt, zie ik niet in waarom een patient beter of zou zijn als je het als ziekte beschouwt.

Het wordt geclassificeerd als "stoornis" in het meestgebruikte systeem. Het medisch specialisme zal het een ziekte noemen. Ik zie niet in welke meerwaarde een andere term heeft.

Dat kan zo zijn, ik ben niet gespecialiseerd in de psychiatrie. Wat ik wél weet is dat dé behandeling bij psychoses nog steeds bestaat uit antipsychotica en dat deze -biochemisch- een goed effect hebben. Vandaar dat de wetenschap (en ik) ervan uitgaan dat het ook een somatisch substraat heeft.

Er vallen toch wel wat kanttekeningen bij te zetten. Het grootste vraagteken is de groep therapieresistente psychotici. Verder is het zo dat veel patienten letterlijk rapporteren dat de symptomen slechts onderdrukt worden ("De stemmen roepen nog, maar niet zo luid meer"). Er is ook wat evidentie dat de werkzaamheid van medicatie verminderd met het vorderen van de aandoening, en evidentie dat de aandoening zelf minder erg wordt over de loop der jaren.

Geen medicatie geven is onverantwoord tijdens psychotische episodes. Naar medicatie tussen de episodes moet zeker nog veel onderzoek gedaan worden.

Weet jij trouwens of ooit bewezen is of een eerste psychose van iemand die daarna herhaaldelijk psychoses zal krijgen afwijkt van de psychose van iemand die eenmalig zal blijken te zijn?

Qua kwaliteit, intensiteit etc? Ik heb daar tijdens mijn psychiatriestage niets over gehoord, maar het zou zomaar kunnen.

Ik denk het niet. Ik denk dat dit een behoorlijke diagnostische moeilijkheid is. Eénmalige psychotische episodes komen voor, dat is duidelijk. Of het dan daarover gaat of over schizofrenie in remissie, is denk ik pas duidelijk bij herval. De kans op het optreden van een volgende episode is echter 80% groter bij het optreden van een eerste episode. Bij de grote groep patienten gaat het functioneren tussen de episodes erop achteruit na elke episode (meer residuele symptomen), bij een deel is er volledige remissie. Er zijn dus goede redenen om in te zetten op hervalpreventie. Maar er bestaat dus een risico om medicatie te geven waar dat niet nodig is (waar het niet gaat om een psychotische stoornis in remissie, maar om een éénmalige episode).

[anusthesist]

Er vallen toch wel wat kanttekeningen bij te zetten. Het grootste vraagteken is de groep therapieresistente psychotici. Verder is het zo dat veel patienten letterlijk rapporteren dat de symptomen slechts onderdrukt worden ("De stemmen roepen nog, maar niet zo luid meer"). Er is ook wat evidentie dat de werkzaamheid van medicatie verminderd met het vorderen van de aandoening, en evidentie dat de aandoening zelf minder erg wordt over de loop der jaren.

Therapieresistente patienten heb je altijd. 10% van de psychosen reageert niet op op twee verschillende antipsychotica¹.

Echter, een deel van deze psychosen reageert dan wel op het atypische antipsychoticum Clozapine. Een artikel op PubMed wees uit dat dit ongeveer 50% is². Met andere woorden: 95% reageert (goed) op antipsychotica, tegenover 5% die therapieresistent is. Dit lijkt mij een sterker argument vóór een somatische oorzaak dan iets anders. Therapieresistentie is alleen een bewijs voor het feit dat een medicijn bij een bepaald individu niet het gewenste effect heeft door allerlei redenen (onjuiste indicatie, onjuiste personal drug, onjuiste dosering, onjuist gebruik, ander metabolisme etc. Ik las in een ander artikel dat een groot deel van therapieresistente psychoses in verband staat met het gebruik van verslavende middelen).

Een vermindering van de klachten is een positief effect en een aanwijzing voor een somatische oorzaak (mits placebo gecontroleerd). Je kunt niet in alle gevallen verwachten dat er totale remissie is. Een internist zal bijzonder tevreden zijn als een patient met ernstige hypertensie (200/120), minder ernstige, dus minder schadelijke hypertensie (160/100) krijgt na behandeling met antihypertensiva. Dat hij niet normotensief wordt houdt niet in dat de behandeling niet werkt of dat het niet een gunstig effect heeft.

1 Farmacotherapeutisch Kompas 2008

2 Clinical Effects of Clozapine in Chronic Schizophrenia:

Response to Treatment and Predictors of Outcome

Jeffrey A. Lieberman

[Mechanieker]

Ik ben geen arts maar vind de reacties hierboven wel erg interessant dus bear with me aub. Ik heb meegemaakt hoe een vriend van me een psychose ontwikkelde en een paar jaar later, na intensieve behandelingen en medicatie, zelfmoord pleegde. Gedurende zijn geestelijke martelgang (zo durf ik het te noemen) heb ik hem een aantal keer geproken over wat hij meemaakte. Tegelijkertijd en naderhand ook met mijn ouders, die vertelden over gerelateerde ervaringen met hun vrienden en zelfs familieleden. Ze relativeerden het als een 'betreurenswaardig maar natuurlijk risico in het proces van volwassen-worden van jonge mensen.'

Het wordt geclassificeerd als "stoornis" in het meestgebruikte systeem. Het medisch specialisme zal het een ziekte noemen. Ik zie niet in welke meerwaarde een andere term heeft.

Ik ben het met Anus en Yp eens dat de ernst van de aandoening het rechtvaardigd om het als ziekte te beschouwen en te behandelen. Psychotici kunnen een gevaar voor zichzelf of anderen vormen tijdens een episode. De (medische)behandeling moet zorgen dat de patient rust vindt zodat hij inzicht krijgt in zijn toestand en het herstelproces. De halucinaties kunnen heel krachtig zijn, tot en met extreme fysieke pijn, angst en hartkloppingen in mijn ervaring.

Kan Anus of Yp of iemand misschien kort schetsen wat de behandeling van schizofrenie/SDS inhoudt? Wordt er naast het toedienen van medicatie gepraat? Uitgerust? Gesport? Gehuild? Geleerd? Gelezen? Gegeten? Gespeeld? Geslapen? Hoe ver is de behandeling uitontwikkeld?

Wat Dokelaar schrijft kan ik overigens wel plaatsen. Angst is volgens mij een belangrijke factor. Mijn vriend's psychose had - speculeer ik achteraf - veel te maken met zijn angst voor de overstap van het schijnbaar volstrekt zorgeloze leven dat hij leidde als aantrekkelijke en slimme jonge vent uit een gegoede familie tot het 'echte leven' van bloed, zweet en tranen. Daarbij had hij geexperimenteerd met LSD, wat zeker een trigger is geweest in zijn 'ontsporen', omdat hij voor en na zijn psychose veel sprak over 'extreem sterke energiepulsen die door zijn ruggegraat gingen'. 'Kundalini'. Die pulsen waren volgens hem eerst juist heel prettig, maar later extreem fysiek pijnlijk, wat de belangrijkste reden werd voor zijn opname als psychiatrische patient.

Het grootste vraagteken is de groep therapieresistente psychotici. Verder is het zo dat veel patienten letterlijk rapporteren dat de symptomen slechts onderdrukt worden ("De stemmen roepen nog, maar niet zo luid meer"). Er is ook wat evidentie dat de werkzaamheid van medicatie verminderd met het vorderen van de aandoening, en evidentie dat de aandoening zelf minder erg wordt over de loop der jaren.

Mijn vriend was zeker een van die resistente psychotici. Tegen het eind (ongeveer 30 maanden na de eerste psychose) zag hij er niet meer uit als in het begin. Helemaal suf, en pafferig van de medicijnen. Hoewel hij zeker betere periodes kende werd het toch steeds erger, en bovendien hielden zijn verhalen over energieen (en later ook duivels en zwarte enge krachten) enzo bleven volgens mij altijd hetzelfde. Met daarbij natuurlijk de verergerende neerslachtigheid vanwege de onmiskenbare fysieke en emotionele aftakeling. Heel aangrijpend en pijnlijk voor alle betrokkenen, maar dat spreekt voor zich.

Wat heb ik geleerd? Ten eerste dat je dit als hulpverlener heel serieus moet nemen. Het is echt een zaak van leven en dood. Daar ben ik wellicht te nonchalant over geweest, mede ook omdat ik zelf geen reden zag waarom hij er niet bovenop zou kunnen komen. Ik ging er daarom van uit dat hij er bovenop zou komen, gegeven het feit dat hij onder psychiatrische behandeling stond. Het was beter geweest als ik daar minder zeker van was geweest, want dan had ik zelf anders gehandeld en gesproken wellicht.

Want het tweede dat ik meen te hebben geleerd is dat de genezing van deze aandoening wel degelijk een kwestie van filosofie en psychologie is. Medicijnen op zichzelf zijn niet voldoende. De medicijnen moeten dienen om de 'scherpe kantjes' er af te halen en om kalmte te bevorderen, zodat de patient bezig kan zijn met zijn herstelproces. Dat herstelproces moet denk ik veel psychotherapie en filosofische reflectie bevatten, om de persoonlijkheid als het ware opnieuw op te bouwen en de aandacht te vestigen op een goede selectie zaken. Wat is de state-of-the-art hierin?

Ik ben heel benieuwd naar de reactie van de mensen die hierboven al schreven.

[Musje]

Tegelijkertijd en naderhand ook met mijn ouders, die vertelden over gerelateerde ervaringen met hun vrienden en zelfs familieleden. Ze relativeerden het als een 'betreurenswaardig maar natuurlijk risico in het proces van volwassen-worden van jonge mensen.'

Ik ga even alleen hier op in bij gebrek aan tijd.

Ik heb een vergelijkbare relativering gehoord die ik heel geloofwaardig vind om in ieder geval mee te nemen bij het beschouwen van deze 'ziekte'. Het verhaal ging zo:

Er zijn opvallend veel jonge hoogopgeleide vrouwen die eenmalig een psychose krijgen. Op een bepaalde leeftijd (de ontwikkeling van de hersenen zal er misschien ook mee te maken hebben, dat is mijn eigen toevoeging) komt er veel op ze af. Te veel. Maar vooral vrouwen (en dat zal ook gelden voor bepaalde mannen) zijn er goed in om zich lange tijd staande te houden, al lopend op hun tenen. Totdat het bijna niet meer gaat. Als op dat moment er iets in hun leven komt wat ze kunnen aangrijpen als een soort hoog doel, iets waarin ze 'redder' kunnen spelen, doen ze dat vaak, ook als een soort vlucht uit hun werkelijke leven op dat moment omdat dat hen aan het ontglippen is. Maar dan, al redder spelend, of 'verhevene' (velen voelen zich ook een soort profeet) raken ze echt hun allerlaatste krachten kwijt. Door vermoeidheid en door vol zijn van 'aparte' nog niet bij henzelf geïntegreerde gedachten, komen ze op een punt dat ze de werkelijkheid niet meer van hun gedachten kunnen scheiden. Dat op zich kan angst meebrengen, die er misschien ook al eerder was toen ze voelde dat ze het leven niet meer aankonden. Dan kan er een sprong gedaan worden om bij gebrek aan beter maar te gaan leven in hun eigen, deels werkelijke, deels bedachte wereld. De ervaring wordt op dat moment ook opgedaan dat allerlei mensen je verdwaasd aan kijken. Omdat je niet door hebt dat je zelf gek geworden bent, moet je ook maar zien te verwerken dat de mensen om je heen ineens allemaal tegelijk gek geworden zijn.

Zo, het lijkt wel of ik het zelf heb meegemaakt

[anusthesist]

Kan Anus of Yp of iemand misschien kort schetsen wat de behandeling van schizofrenie/SDS inhoudt? Wordt er naast het toedienen van medicatie gepraat? Uitgerust? Gesport? Gehuild? Geleerd? Gelezen? Gegeten? Gespeeld? Geslapen? Hoe ver is de behandeling uitontwikkeld?

Behandeling met antipsychotica staat voorop om een psychose te couperen of toekomstige psychoses te voorkomen.

Op de PAAZ krijgen patienten natuurlijk ook begeleiding, mijn ervaring is dat dit erg, erg gestructureerd is. Ze doen mee aan allerlei activiteiten zoals muziektherapie, beeldende therapie etc. Daarnaast hebben ze ook gesprekken met de behandelende psychiater. De groepen die therapie doen zijn ingedeeld op 'beleid' en deze groepen veranderen niet, dus bieden de patient ook houvast. Tussen de activiteiten door kunnen ze naar buiten (wel een afgesloten terrein), naar de koffiekamer, een potje poolen of gewoon op hun kamer zitten. Een aantal keren per dag komt de verpleging langs voor medicijnen en allerlei klusjes. Een speciaal afgesloten afdeling binnen de PAAZ is de isolatieafdeling voor voornamelijk acuut psychotische personen of personen die heel veel rust nodig hebben en dus niet in contact moeten staan met andere mensen. Veel patienten na of tijdens een acute psychose komen eerst hier voor een dag of twee. Als het beter gaat kunnen ze naar de normale afdeling. Alle patienten werken een schema af, waarbij ze dus een vast aantal weken blijven. Als het na die tijd niet beter gaat, dan moeten ze langer blijven. Er wordt natuurlijk ook gekeken wat de beste medicatie is voor thuis en of medicatie uberhaupt wel noodzakelijk is.

[ypsilon]

Therapieresistente patienten heb je altijd. 10% van de psychosen reageert niet op op twee verschillende antipsychotica¹.

Echter, een deel van deze psychosen reageert dan wel op het atypische antipsychoticum Clozapine. Een artikel op PubMed wees uit dat dit ongeveer 50% is². Met andere woorden: 95% reageert (goed) op antipsychotica, tegenover 5% die therapieresistent is. Dit lijkt mij een sterker argument vóór een somatische oorzaak dan iets anders. Therapieresistentie is alleen een bewijs voor het feit dat een medicijn bij een bepaald individu niet het gewenste effect heeft door allerlei redenen (onjuiste indicatie, onjuiste personal drug, onjuiste dosering, onjuist gebruik, ander metabolisme etc. Ik las in een ander artikel dat een groot deel van therapieresistente psychoses in verband staat met het gebruik van verslavende middelen).

Ik ben het ermee eens dat er een somatische oorzaak zal zijn. In het deel van mijn cursus over schizofrenie werd er nogal op gehamerd dat er géén evidentie is dat alleen omgevingsinvloeden verantwoordelijk zouden zijn voor schizofrenie. Ik vind echter dat er ook geen evidentie is voor het omgekeerde. Een interactionistisch diathese-stressmodel lijkt mij het meest interessant, zie ook The Finnish adoptive family study of schizophrenia. Implications for family research (Tienari et al., 1994).

Kan Anus of Yp of iemand misschien kort schetsen wat de behandeling van schizofrenie/SDS inhoudt? Wordt er naast het toedienen van medicatie gepraat? Uitgerust? Gesport? Gehuild? Geleerd? Gelezen? Gegeten? Gespeeld? Geslapen? Hoe ver is de behandeling uitontwikkeld?

Ervaring heb ik er zelf niet mee, maar medicatie is de belangrijkste poot. Daar moet haast wel over gepraat worden, aangezien de ideale dosering niet bestaat. Verder wordt vaak getracht de wanen te confronteren in cognitieve therapie en wordt er psycho-educatie gegeven. Begeleiding en pogingen tot herintegratie zijn de derde poot.

[Windsurfer]

De oorzaak van schizofrenie is niet vastgelegd. Er zijn verschillende theorieen waarvan er niet één volledig de lading dekt. De dopaminehypothese wankelt dusdanig dat eigenlijk niemand die nog volledig aanneemt als adequaat verklaringsmodel. Zeer waarschijnlijk zal een interactiemodel met biologie, psychologie en sociologie meer toereikend blijken.

Het is bij onderzoek naar het onstaan schizofrenie in ieder geval aandacht voor zowel (genetische) aanleg, als omgevingsfactoren.

Ypsilon zegt dat in DSM geen ziekten staan. Dat vind ik toch wel een opmerkelijke uitspraak. Ik zou schizofrenie toch echt een ziekte noemen. Depressie ook. Anorexia ook. etc. Een persoonlijkheidsstoornis bijvoorbeeld, niet.

[Musje]

Zou deze vergelijking kunnen kloppen tussen lichamelijke 'zaken' en psychische 'zaken':

handicap of chronische ziekte --- psychische aangeboren ziekte

een tijdelijke ziekte (zoals een griep of longontsteking) --- psychische ziekte, niet aangeboren, veroorzaakt door omstandigheden. (hierbij heb je bij beide te maken met zwakke plekken/gevoeligheden, maar je bent niet altijd ziek)

een ongeluk --- psychisch ziek door een trauma

een vergroeing --- een persoonlijkheidsstoornis

Waarbij dan opgemerkt dat iemand een aanleg kan hebben om bij druk van buitenaf een psychose te krijgen, maar niet een ziekte heeft op het moment dat hij geen psychose heeft, zoals iemand die gevoelig is voor een maagzweer niet benoemd wordt als iemand met een ziekte op het moment dat hij geen maagzweer heeft.

[anusthesist]

Zou deze vergelijking kunnen kloppen tussen lichamelijke 'zaken' en psychische 'zaken':

handicap of chronische ziekte --- psychische aangeboren ziekte

Ik kan zo gauw geen aangeboren psychische ziekten bedenken. Veel psychische ziekten zijn in beginsel natuurlijk wel genetisch bepaald, maar komen pas tot uiting later in het leven. Een puur aangeboren psychische ziekte bestaat volgens mij niet, hoewel Rett en sommige autistiforme aandoeningen arbitrair zijn.

een tijdelijke ziekte (zoals een griep of longontsteking) --- psychische ziekte, niet aangeboren, veroorzaakt door

omstandigheden. (hierbij heb je bij beide te maken met zwakke plekken/gevoeligheden, maar je bent niet altijd ziek)

Vergeet niet dat deze ook in een chronische vorm kunnen overgaan. Diabetes is bijvoorbeeld verworven, maar níet tijdelijk. Daarom is de clustering van aangeboren en chronisch (je eerste voorbeeld) geen handige. Je kunt beter zeggen: aangeboren vs. verworven (tetralogie van Fallot vs. cardiomyopathie a.g.v. overmatig alcoholgebruik) en tijdelijk vs. chronisch (griep vs. HIV).

een ongeluk --- psychisch ziek door een trauma

Wat stel je je hierbij voor? Psychisch ziek door een trauma doet impliceren dat het om een psychiatrisch beeld gaat na een structurele afwijking, zoals bijvoorbeeld persoonlijkheidsveranderingen bij een infarcering van de frontaalkwab (frontaalsyndroom).

[ypsilon]

Ypsilon zegt dat in DSM geen ziekten staan. Dat vind ik toch wel een opmerkelijke uitspraak. Ik zou schizofrenie toch echt een ziekte noemen. Depressie ook. Anorexia ook. etc. Een persoonlijkheidsstoornis bijvoorbeeld, niet.

Het was misschien wat kort door de bocht, en ik bedoelde ook niet dat in de DSM geen ziekten kunnen staan. Maar de DSM noemt zelf alles "stoornissen" ("disorders") en volgens mij zijn de APA-richtlijnen ook om ze altijd zo te benoemen. Maar ik kan me daarin vergissen.

[Musje]

Dat past wel bij het gegeven dat de psychologische wetenschap nog minder ver is dan de medische. Het is alsof in een medisch handboek alles de naam gegeven wordt: 'het werkt niet zoals het hoort'.

Wat stel je je hierbij voor? Psychisch ziek door een trauma doet impliceren dat het om een psychiatrisch beeld gaat na een structurele afwijking, zoals bijvoorbeeld persoonlijkheidsveranderingen bij een infarcering van de frontaalkwab (frontaalsyndroom).

Dat bedoelde ik niet, dat zou net zo goed als iets lichamelijks gezien kunnen worden.

Ik bedoelde de heftige psychische verschijnselen die na een ingrijpende gebeurtenis kunnen optreden en niet blijvend hoeven te zijn.