Waarom werd de kilogram basiseenheid van massa i.p.v. de gram?

[jkien]

Het SI-stelsel zou eleganter geweest zijn als geen enkele basiseenheid een voorvoegsel had gehad. Dan zou de basiseenheid van massa gram moeten zijn i.p.v. kilogram. Dat zullen ze destijds ook wel bedacht hebben. Welke reden zou dat verhinderd hebben?

[klazon]

Het vermijden van factoren.

Voorbeeld: voor versnelling kennen we nu de formule F=m*a

Als de gram de basiseenheid van massa zou zijn zou dat zijn: F=m*a/1000.

[physicalattraction]

Was de Newton toen dan al zo ingeburgerd dat die niet meer geherdefinieerd kon worden?

[klazon]

Dan had er nog meer hergedefiniëerd moeten worden. De newton is nl. ook al gekoppeld aan de watt en die was allang ingeburgerd.

1Nm=1Ws

[jkien]

Goed, de SI-basiseenheden, en enkele afgeleide eenheden zoals de newton, zijn een erfenis van een vorig eenhedenstelsel, misschien het MKS-stelsel. Dan wordt mijn vraag:

Het MKS-stelsel zou eleganter geweest zijn als geen enkele basiseenheid een voorvoegsel had gehad, dus geen kilogram maar gram. Dat zullen ze destijds ook wel bedacht hebben. Welke reden zou dat verhinderd hebben?

[Raspoetin]

Wat ik zo snel uit wikipedia (EN) haal, is dat is dat in de commercie en handel doorgaans grotere maten dan grammen worden gehanteerd. Dat lijkt mij plausibel.

[jkien]

Wat ik zo snel uit wikipedia (EN) haal, is dat is dat in de commercie en handel doorgaans grotere maten dan grammen worden gehanteerd. Dat lijkt mij plausibel.

Naar mijn mening zegt die zin in wikipedia over handel en commercie eigenlijk iets over de ijkstandaard, niet over de eenheid. ('Since trade and commerce typically involve items significantly more massive than one gram, and since a mass standard made of water would be inconvenient and unstable, the regulation of commerce necessitated the manufacture of a practical realization of the water-based definition of mass. Accordingly, a provisional mass standard was made as a single-piece, metallic artifact one thousand times as massive as the gram—the kilogram.')

Elders in wikipedia (hier) staat een vergelijkbare bewering, zonder dat de ijkstandaard genoemd wordt. Die bewering is hier interessant omdat ik het er niet mee eens ben: "The values (by order of magnitude) of many CGS units turned out to be inconvenient for practical purposes. For example, many everyday length measurements yield hundreds or thousands of centimetres, such as those of human height and sizes of rooms and buildings." 

Mijn bezwaar tegen die bewering is: stel dat je een banaan van 20 cm bekijkt, dan is de aanduiding van zijn lengte in het cgs-stelsel (met basiseenheid cm) precies hetzelfde als in het SI-stelsel (met basiseenheid m), namelijk 20 cm, omdat de stameenheid* van cgs en SI hetzelfde is. Bij een simpele lengtemeting speelt de basiseenheid geen enkele rol.

*Om spraakverwarring te voorkomen wil ik onderscheid maken tussen ijkstandaard, stameenheid en basiseenheid. Ze hoeven niet gelijk te zijn, maar moeten wel decimaal bij elkaar passen.

• De ijkstandaard van massa is de kilogram. Ook wel prototype genoemd.
• Stameenheid is een door mij verzonnen term voor de woordstam waar voorvoegsels aan vastgeplakt worden. Gram is dus de stameenheid van massa, je kunt er voorvoegsels zoals milli en kilo aan vastplakken. Vroeger, toen de voorvoegsels nog beperkt waren tussen milli en myria, had de stameenheid grote invloed op de kleinste en grootste massa en lengte die je kon weergeven met weinig decimale cijfers.
• Basiseenheid is een begrip dat pas later in de 19e eeuw ontstond, het werd relevant vanwege afgeleide eenheden zoals die van kracht en energie, en vanwege elektrische eenheden. Naast de basiseenheden kwamen er afgeleide eenheden, die coherent of non-coherent zijn.

In de 19e eeuw  koos men voor het cgs-stelsel met de basiseenheden cm,g,s, en in de 20ste eeuw ging men over naar mks-stelsel met de basiseenheden m,kg,s. Waarom nooit mgs?

[Bartjes]

https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Grave_(unit)&oldid=442991327

Als ik het goed begrijp was het een kwestie van "politiek correct" taalgebruik dat we niet met de grave maar met de kg zijn verder gegaan.

[Raspoetin]

Ah oké, dan heb ik dat verkeerd begrepen.

[Bartjes]

Ah oké, dan heb ik dat verkeerd begrepen.

Nee hoor, jouw mechanisme speelt ook een rol in het plaatje. Als de "gram" in de handel had voldaan was er immers geen probleem geweest. Het is een ingewikkeld verhaal, maar hoe ik het begrijp is dat een maat duizend keer zou groot als de gram door het vele gebruik in de handel en in het dagelijks leven de boventoon is gaan voeren. Er bestond zelfs een naam voor: de "grave". Als deze laatste term géén politieke lading had gehad, had het goed gekund dat we nu i.p.v. de kilogram de grave gebruikten.

Dat is tenminste hoe ik het nu begrijp, maar ik ben ook geen deskundige op dit verwarrende gebied.

[jkien]

Als ik het goed begrijp was het een kwestie van "politiek correct" taalgebruik dat we niet met de grave maar met de kg zijn verder gegaan.

 
De bewering van wikipedia dat 'grave' in 1795 plotseling een negatieve politieke lading had vind ik ongeloofwaardig omdat 'grave' in het Frans toch vooral een gewoon woord is dat 'ernstig' betekent, zonder politieke lading.

En als het woord 'grave' een verkeerde politieke lading had dan zou hij gewoon vervangen zijn door een 'gram' die een even grote massa representeerde. Dat de nieuwe massaeenheid "gram" 1000 keer kleiner was dan de ijkstandaard "grave" is een aanwijzing dat men deze kleine stameenheid handiger vond.

[Bartjes]

En als de 'grave' als woord een verkeerde politieke lading had dan zou hij gewoon vervangen zijn door een 'gram' die een even grote massa representeerde.

Was er dan ook een "gram" in gebruik die overeen kwam met onze kg?

[jkien]

Was er dan ook een "gram" in gebruik die overeen kwam met onze kg?

Nee, al begrijp ik de vraag niet precies. De stameenheid gram is pas in 1795 bedacht. Ze konden hem elke gewenste betekenis geven.
 
Aanvankelijk, in 1793, was het voorstel dat er drie stameenheden naast elkaar zouden komen, de grave (=ijkstandaard), de gravet (=1/1000 grave) en de bar (=1000 grave). In 1795 werd de gravet omgedoopt tot "gram", en de namen grave, gravet en bar werden afgeschaft.

[Bartjes]

Nee, al begrijp ik de vraag niet precies. De stameenheid gram is pas in 1795 bedacht. Ze konden hem elke gewenste betekenis geven.

Ik zocht een verklaring voor het feit dat men de aanduiding 'grave' niet heeft gehandhaafd, daarmee had de kool en de geit gespaard kunnen worden. D.w.z. men had zo een eenheid overeenkomend met onze kg gehad, en deze eenheid zou geen voorvoegsel 'kilo' nodig gehad hebben.

Maar begrijp ik het goed dat je eigenlijk zoekt naar een antwoord op de vraag waarom de gram (overeenkomend met onze gram) niet gewoon als basiseenheid gehandhaafd is?

[jkien]

Ik zocht een verklaring voor het feit dat men de aanduiding 'grave' niet heeft gehandhaafd, daarmee had de kool en de geit gespaard kunnen worden. D.w.z. men had zo een eenheid overeenkomend met onze kg gehad, en deze eenheid zou geen voorvoegsel 'kilo' nodig gehad hebben.

Ja, als men toen de 'grave' gehandhaafd had dan zouden we hem nu gebruiken als basiseenheid.

Maar begrijp ik het goed dat je eigenlijk zoekt naar een antwoord op de vraag waarom de gram (overeenkomend met onze gram) niet gewoon als basiseenheid gehandhaafd is?

Het begrip basiseenheid bestond nog niet in 1795. Zo vond men toen de eenheden liter en are geschikt omdat ze decimaal pasten bij de meter, terwijl ze nu in onze ogen niet coherent zijn met die basiseenheid.