E. Hubble en roodverschuiving?

[Ayrten]

Om mee te beginnen, ik ben een geïnteresseerde leek op dit gebied, dus indien ik een lekenvraag stel, brandt mij er niet op af.

Hoewel dit niet exact over hetzelfde topic gaat, betreft het wel de genoemde roodverschuiving van sterrenstelsels.

Ik loop al lang met de volgende vraag:

Hetgeen we waarnemen zijn niet de sterrenstelsels zelf, maar het licht daarvan. We kijken eigenlijk niet ver in afstand, maar ver (terug) in tijd. Dus hoe groter de afstand tot een bepaald sterrenstelsel, hoe 'ouder' het licht wat we daarvan waarnemen. Dit betekent mijns inziens dat de grootste roodverschuiving wordt waargenomen bij het 'oudste' licht en dus het verst terug in tijd. M.a.w. hoe verder terug in tijd hoe groter de versnelling en dus hoe minder ver terug in tijd hoe lager de versnelling.

Zou de conclusie dan niet moeten zijn dat de uitdijing van het heelal vertraagd ipv versneld?

[Michel Uphoff]

Dit betekent mijns inziens dat de grootste roodverschuiving wordt waargenomen bij het 'oudste' licht en dus het verst terug in tijd.

Tot hier ga ik helemaal met je mee, maar daarna ga je een glibberig pad op. Met een analogie is duidelijk te maken hoe het werkt.

Neem een stuk plat elastiek en zet daar iedere cm een streepje op. Rek dat elastiek nu gelijkmatig uit. Kijk naar de onderlinge afstand tussen de streepjes terwijl het elastiek rekt. De afstand tussen streepjes vlak bij elkaar neemt weinig toe per tijdseenheid. Hoe verder van elkaar de streepjes staan, hoe groter hun onderlinge snelheidsverschil.

Vanaf welk streepje je ook kijkt, ieder ander streepje verwijdert zich van je. Streepjes dichtbij (recent) traag en streepjes (langer geleden) veraf snel.

En toch rekken we het elastiek gelijkmatig op. Hetzelfde gebeurt met de ruimte, maar dan in drie dimensies.

[Ayrten]

Michel, dank voor je reaktie (gelukkig geen hoongelach om de vraag ). Maar....betekent dit dan niet dat bij uitdijing de roodverschuiving van verder weg gelegen objecten altijd groter is dan van nabij gelegen objecten ongeacht de snelheid van de uitdijing?

[Michel Uphoff]

Dat is correct. De astonomen gebruiken de roodverschuiving, uitgedrukt in een waarde voor Z daarom ook wel als ruwe afstandsmaat. Roodverschuiving is echter in de astronomie iets complexer dan menigeen denkt:

• Enerzijds heb je de verschuiving door de 'eigenbeweging' tussen bijvoorbeeld onze Melkweg en een ander sterrenstelsel. Dit is het klassieke Doppler effect. Dat kan ook leiden tot een blauwverschuiving; de Andromedanevel en de Melkweg bijvoorbeeld komen naar elkaar toe.
• Dan is er het relativistische Doppler effect; het klassieke Doppler effect moet worden gecorrigeerd voor de relativistische effecten die optreden bij zeer grote snelheidsverschillen.
• Anderzijds heb je de kosmologische roodverschuiving, die ontstaat doordat de lichtgolven tijdens hun reis opgerekt worden door de expansie van de ruimte zelf. Op grote afstanden is deze roodverschuiving heel veel groter dan die door de eigenbeweging.
• Hiernaast is er ook nog de gravitationele roodverschuiving, vooral belangrijk in de buurt van zeer grote massa's zoals black holes.

Hoongelach? Daar doen wij hier sowieso niet aan en bovendien is het een prima vraag.

[Ayrten]

Iets complexer? Pff,,,dit gaat mij wel wat tijd kosten om te begrijpen, vrees ik. Mocht ik later nog vragen hebben hoop ik me weer te kunnen melden. Vooralsnog mijn hartelijke dank.